Shell'in derdi ortaklık değil Tüpraş'a petrol satmak

Shell, Tüpraş'taki ortaklık payını niye artırmıyor, Koç Holding ile güçlü bir stratejik ortaklığa yanaşmıyor? İngiliz-Hollanda ortaklığında dünyanın en güçlü 7 enerji şirketinden biri olan Shell, diğer 6 enerji devi gibi rafinericilikten değil ham petrol arama ve çıkarma işinden çok para kazanıyor. Tüpraş, 4 rafinerisi ile Türkiye'nin tek rafineri şirketi. Yüzde 49'u halka açık. Ve yılda 22 milyon ton ham petrol ithal ediyor. Tek rafineri şirketi olması nedeniyle konumu önemli.

Hesap tutmadı
Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç'un ifadesine göre Shell, Tüpraş'ın toplam değeri için 5 milyar dolarlık bir değerlendirme yapmış. Oysa Shell'in Tüpraş operasyonu için ayırdığı kaynak 5 milyar dolar üzerinden 450 milyon dolardı! Hesabını ve ortaklık payını buna göre ayarlayan Shell, Tüpraş'ta küçük stratejik ortak olarak kaldı. Niye?
Petrol-İş Sendikası'nın analizine göre Shell, "Tüpraş'ın pazar payını elde etmek istiyor. Diğer hedefleri Türkiye'nin içinde bulunduğu bölgede ham petrol çıkarmak, çıkan petrolü boru hatlarıyla taşımak ve dağıtım pazarında da ağırlığını artırmak."

1 puan 1 milyar dolar
Elbette yeni petrol ve doğalgaz alanları Shell için cansuyu. Petrolü taşıyan petrol boru hatları en önemli konu. Shell, Türkiye'nin kavşak noktasında bulunduğu Doğu-Batı hattının ana havzası Hazar'ı, BP'ye kaptırdı. Daha bir yıl öncesine kadar hiç giremediği Irak'ta birkaç petrol kuyusu işletmeye başladı. O yüzden Türkiye'nin içinde bulunduğu bölgeyi de elinin altında tutmaya kararlı görünüyor. Bundan dolayı da kendisi açısında stratejik olan 6 ülke arasına Türkiye'yi de koydu. Ve bir yıldır güçlü bir yeniden yapılandırma programını sürdürüyor. Shell'in 2004-2006 yıllarını kapsayan 12-14 milyar dolarlık yeniden yapılanma programı, değişen ülke ve bölge stratejileriyle ilgili çok net bir mesaj veriyor . Shell, verimsizlik nedeniyle ABD'de Kaliforniya'daki rafinerisini kapatırken Avrupa'da İspanya ve Portekiz'de akaryakıt dağıtım işinden kar edemediği için çekildi. Almanya ve İtalya'da kamu şirketlerine karşı mücadele veriyor. Örneğin İspanya'da yüzde 2 olan pazar payını yüzde 3'e çıkarmak için en az 1 milyar dolar harcaması gerekiyordu. O yüzden pazardan çekilmeyi tercih etti.
Türkiye'de ise 2 yıl önce Ceyhan'daki 5 milyon tonluk rafinerisini depoya çevirdi. Dağıtım pazarına ağırlık verdi. Ve bu yıl haziran ayında başlattığı görüşmeleri tamamlayarak akaryakıt dağıtım şirketi Turcas ile stratejik ortaklığa gitti. Ve yüzde 15 olan akaryakıt dağıtım pazarındaki payını yeni yıldan itibaren yüzde 24'e çıkaracak.
Görünen o ki; Shell, Tüpraş'a ham petrol satacak. Aynı zamanda da doğubatı hattı ile kuzeygüney hattı arasındaki büyük oyunda yerini alacak.