Kur ve enflasyon arasına sıkışmak
Üretici fiyatları son bir yılda yüzde 2.57 artarken, tüketici fiyatlarındaki artış bunun tam üç katı düzeyinde yüzde 7.52 olarak gerçekleşti. İki enflasyon arasındaki fark ilk kez bu kadar büyüdü. Aynı zamanda üretici fiyatlarının tüketici fiyatlarının çok altında gerçekleşmesi ileride TÜFE'nin de aşağı çekilmesini kolaylaştırabilir. Ancak Merkez Bankası da son "Enflasyon ve Görünümü" raporunda vurguladı ki, "Üretici fiyatlarının maliyet koşullarına bağlı olarak son derece hızlı değişebildiği ve dolayısıyla enflasyonun gelecekteki eğilimi konusunda içerdiği bilgi değerinin sınırlı olduğu unutulmamalıdır." Yani, Merkez Bankası "ÜFE'nin çok düşük olmasına o kadar güvenme, çok kolaylıkla ve süratle yükselebilir" dedi.
Kur geçişkenliği arttı ÜFE'yi bu kadar düşüren ve tüketici fiyatlarından ayıran da, ileride hızla yükseltebilecek olan da döviz kurundaki oynamalar. Çünkü, 2005 yılından itibaren enflasyonu ölçmeye başlayan yeni fiyat endeksleri döviz kuruna çok daha fazla duyarlı. Özellikle de üretici fiyatları. Bunun için bitişikteki tabloya bakmak yeterli. Dışbank'ın Makrodak Özel Sayısı'ndan aldığımız bu tablo, bir dolar ve 0.77 Euro'dan oluşan döviz sepetinde meydana gelen değişmenin eski tarım dışı toptan eşya fiyatlarına yüzde 44.3 olan etkisi yeni endekste yüzde 70.8'e çıkıyor. Aynı endekste dolar kurunun etkisi yüzde 46'dan yüzde 71.5'e yükseliyor.
Üreticide daha fazla Tüketici fiyatlarında kur geçişkenliği daha az. Çünkü bu gruba giren mal ve hizmetlerin ithal edilme özelliği az. Eski TÜFE'de yüzde 15.6 olan döviz sepeti kur etkisi yeni endekste yüzde 21.3'e, dolarda ise yüzde 5.9'dan yüzde 11.4'e yükseliyor. Gıda, içki, tütün dışı TÜFE'de ise eski endekste kur sepetinde yüzde 26.8 olan etki yeni endekste yüzde 32.1'e varıyor. Üretici fiyatlarında yüzde 70'ler civarında olan kurdan etkilenme oranı tüketici fiyatalarında bunun yarısının bile altına düşüyor. Bu yılın 10 ayında sepet kurunu yüzde 5.5 düşürdük. ÜFE'nin yüzde 2.57 gibi tarihi düşük düzeylere inmesinde bu kur düşüşünün etkisi büyük. Onun için de zaten yeni endekslerin yayımlanmaya başlamasıyla üretici fiyatlar hızla gerilerken tüketici fiyatları yatay seyrini korumuş. 2006 yılının yüzde 5'lik hedefini tutturmak için de ÜFE'nin yüzde 3-3.5 düzeyinde kalması gerekiyor. Bu aynı zamanda kurların gelecek yılda bu yılki benzer seyrini sürdürmesini gerektiriyor.
Sıkışmaya doğru mu? Faiz enflasyona bağlı. Enflasyon ise kura. Kur da, büyük ölçüde dışardan sermaye girişi ve cari açıkla ilişkili. Dolayısıyla faiz oranları ile kur düzeyi arasında da aynı yönlü bir ilişki var. Faiz ve kur birlikte yükselip birlikte düşüyorlarsa, o zaman kurda düşüş marjımız hâlâ var mı? Yoksa, kur ile enflasyon arasına mı sıkışıyoruz?
Sonuç "Aynı anda hem sola hem de sağa ilerleyeceğiz" Jerry Brown
|