kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Teknoloji
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
  » Aktüel Pazar
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
İtiş kakıştan kurallı boğuşmaya futbol
Tarih boyunca futbol

2005, FIFA'nın ilk yüz yılını arkasında bıraktığı yıldır.


İtiş kakıştan kurallı boğuşmaya futbol

2005, FIFA'nın ilk yüz yılını arkasında bıraktığı yıldır. FIFA aslında 21 Mayıs 1904'te, Paris'te St. Honore Caddesi'nde, 279 numaralı Fransız Atletik Sporlar Birliği binasında kuruldu, ama Federation Internationale de Football Association (Uluslararası Futbol Birliği Federasyonu) olan adını hak etmesi 14 Nisan 1905'te ulusal federasyonları üye kabul etmesiyle oldu. 1906'da Britanya adalarının ve 1909'da Güney Afrika, 1912'de Arjantin ve Şili, 1913'te ABD federasyonlarının katılımıyla, gerçek bir uluslararası futbol federasyonu haline geldi. FIFA'yı dünya futbolunun zirvesi haline getiren kişi, Fransız Jules Rimet'dir. 1921'de FIFA'nın 3. başkanı olan bu spor adamı, 20 üyeli olarak aldığı federasyonu 85 üyeli bir kuruluş haline getirdi. 33 yıl başkanlık yaptı. Kendi adıyla anılan dünya kupasını organize etmeyi başardı. İlk Dünya Kupası, 18 Temmuz 1930'da Uruguay'ın başkenti Montevideo'nun Centenary Stadı'nda açıldı.

CAMBRIDGE KURALI
FIFA'nın kuruluşunda yer almayan İngilizler, aslında dünyanın ilk futbol birliğini kuran ulustur. 26 Ekim 1863'te Londra kulüp kaptan ve temsilcileri "Free mason's" barında toplanarak Football Association'ı kurmuşlar, bu birlik de futbolun ilk kuralları olan Cambridge Kuralları'nı saptamıştır. Bu erken gelişme, futbolun vatanının İngiltere olduğuna dair yaygın bir inancın belirmesine neden olmuştur, ama gerçekte futbol birçok kökene sahiptir. Çin'de, içi tüy ve saç doldurulmuş deri bir topla MÖ 4. binden itibaren bir oyun oynanmaktaydı. Ts'uh Küh adı verilen bu oyunda amaç, iki bambu direğin arasındaki 30-40 sm'lik bir açıklığı olan bir ağın içine topu sokmaktır. MÖ 4. yüzyıla kadar geri giden başka bir top oyunu, Galya'da (Fransa) pagan rahiplerin oynadıkları Seault'tur. Keltçede güneş anlamına gelen bu kelime, oyunun doğanın verimliliğini harekete geçirmek için yapılan bir cins ayin olduğunu göstermektedir. Aynı şekilde, Eski Yunan'da Episkyros, Roma'da da Harpastum adını alan top oyunları hem eğlence hem yarışma hem de ayin özellikleri taşıyan toplumsal faaliyetler olmuşlardır. Romalılar, Galya'yı ele geçirdikleri MÖ 50 yılından itibaren Harpastum'u buraya getirmişler, bu oyun burada Seault ile birleşerek Soule adını almıştır. Bu oyun, iki köy veya iki şato arasında bütün bir pazar günü güneş batana kadar oynanırdı. Gol, kale olarak seçilen bir ağaç, duvar veya nehre topun değdirilmesiyle olurdu. Top, deriyle kaplı çok ağır bir gülleydi ve oyun çok sertti. Harpastum, İtalya'da calcio (veya Guico del Calcio, tekme oyunu) haline dönüşmüştür. Calcio, soylulardan oluşan 27'şer kişilik iki takım halinde oynanır. El ve ayak kullanmak serbesttir. Genelde kentlerin meydanlarında, karnavallar ve bayramlar vesilesiyle oynanır. Oyuncuların forma giydikleri bu oyun İtalya'da o kadar popüler olmuştur ki, VII. Clemens, IX. Leo veya VIII. Urbanus gibi papalar bile oynamıştır. Calcio, dünyanın ilk kurallı futbol oyunudur. Giovanni Bardi adlı bir İtalyan soylusu, Cambridge Kuralları'ndan yaklaşık 300 yıl önce, 1580'de calcio kurallarını yazılı hale getirmiştir. Ve bugün İtalya'da futbola hâlâ calcio denilmektedir. Ayak topu, Britanya adalarında 7. yüzyılda başlamıştır. Bölgelere göre çok çeşitlenen bu oyunda. Soule, harpastum ve calcio etkileri son derece belirgindir. Oyuncu sayısının sınırı yoktur, çoğu zaman iki köy veya kasabanın tüm halkı birbiriyle mücadele eder. Mücadele, yollarda, meydanlarda tarlalarda ve nehirlerde sürer. Rakibi öldürmenin dışında her şey serbesttir. Bu oyun, adanın Fransızlar tarafından (Normandiyalılar) 11. yüzyılda fethedilmesinden sonra, soule oyunun etkisini daha da hisseder hale gelerek Mob Football (kitle futbolu) adını almış ve daha da sertleşmiştir. O kadar ki, oyun alanı üzerindeki herkes evini sağlamlaştırmak, pencereleri tahtalarla kaplamak zorunda kalıyordu. Takımlar, topla birlikte rakip köyün veya şatonun merkezine güç kullanarak girebilirlerse, oyunu kazanırlardı.

OKULLARA GİRDİ
Futbol, Kraliçe I. Elizabeth döneminde (16. yüzyıl), İngiltere'de Rönesans'ın etkisiyle İtalyan rüzgarı esmeye başlayınca, calcio kuralları çerçevesinde yumuşamaya başlamıştır. Daha önce defalarca yasaklanan bu oyun, 1681'de artık resmen serbest olmuş ve giderek ünlü okulların başlıca faaliyeti haline gelmiştir. Shakespeare, 'Yanlışlıklar Komedyası' adlı tiyatro eserinde, o dönemde yaygınlaşan bu oyuna şöyle bir gönderme yapmaktadır: "Size karşı o kadar samimiyim ki beni tıpkı bir futbol topu gibi atıyorsunuz: Beni buradan atıyorsunuz, o da buraya atıyor. Eğer hizmetkârlığa devam edersem, üstüme deri kaplatmanız gerekecek".

ELLE DE OYNANIR
Modern futbolun miladı, William Webb Ellis'in 1823'te bir maç esnasında topu rakip kaleye elle götürmesidir. Bu olay Rugby Koleji'nde olduğu için, yeni oyun bu adı almıştır. Artık top oyunu ya elle (rugby) ya da ayakla (futbol) oynanır hale gelerek ayrışmıştır. 1863'te Rugby-Football Association feshedilmiş ve Football Association kurulmuştur. Ama İngiltere'de futbola soccer denilir. Bu terim, 19. yüzyılın ikinci yarısında Oxford Üniversitesi'nde ortaya çıkmıştır. İngilizcenin "er" sonekiyle kelimeleri kısaltma geleneği içinde yer almaktadır. Rugby nasıl "rugger" haline geldiyse, Association Football da soccer olmuştur. Bugün dünyanın neredeyse tamamında büyük heyecanlar yaratan futbol, bir boğuşma ayininden bugünkü yüksek teknik düzeyine gelmiştir, ama kitleleri galiba asıl etkileyen kökenindeki bu boğuşma ve mücadele ruhudur.

Mehmet Ali Kılıçbay

DİĞER HOBİ HABERLERİ
 Muhteşem bir otomobil
 Korkunç reklamlı Seat Leon
 Hep beraber dizelleşiyoruz
 Yeni Z4 görücüye çıkıyor
 THY yolcusuna özel terminal
 İtalyan Alenia'dan teklif var
 TAV'ın Hawker'ı 17 Kasım'da Türkiye'de
 Atlasjet'in 2006 hedefi 26 uçak
 Renault'nun yeni kavramı
 Yeni bir fikrim var
 Sert bakışlı Alfa
 Bu nedir bu?
 Pist Ataköy'e doğru uzayacak
 Volvo'nun top modeli
 Tut kolumdan çek götür beni!
 Belki de yeni Accord
 Dönüşü muhteşem olacak
 Yün trikolarla şık ve sıcak kış
 Yeni bir tutku kaşmir ile ipek
    Aktüel Pazar Yazarlar
    Güncel
  » Hobi
    Röportaj
    Gurme
    İyi Yaşa
GÜNTAY ŞİMŞEK
İş dünyasına Atlantik hattı
Dünya havacılık tarihinde...
TURGAY NOYAN
Okyanuslar ve denizciler
Bugün Türkiye'de hemen hemen...
Karadağlı Michael Madsen'dan bile kötü!
Karadağlı Michael Madsen'dan bile kötü!
Dallas'ta çekilen Living&Dying adlı filmin setinde yalnızca Pazar...
60'lı yılların kadını geliyor
60'lı yılların kadını geliyor
Geçmişi anımsatan koleksiyonlara bayılıyorum. Özellikle...
Soyadım yazarlığımın önündeydi
Yazar ve ressam Nermin Bezmen "Sır" isimli ilk kurgu kitabını...
Futbolun kurtuluşu eğitimli taraftarda
Türkiye Futbol Federasyonu'nun futbol araştırması, eğitimli ve yüksek gelire...
İkiz ördekler
Polonya'da cumhurbaşkanı ve iktidar partisinin genel başkanı ikiz kardeş. Hem...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.