BM'nin ''gıda karşılığı petrol'' programı çerçevesinde Irak'la iş yaparken devrik lider Saddam Hüseyin yönetimiyle rüşvet ilişkileri kurulması skandalında, dünyanın önde gelen firmalarının ve önemli kişilerin adı geçiyor.
Bunların arasında, ''DaimlerChrysler'', ''Siemens AG'', ''Volvo Construction Equipment'', ''Daewoo International'', ''Bayoil'', ''Coastal Corp.'', ''Gazprom'', ''Lukoil'' ve ''Banque Nationale de Paris S.A.'' da bulunuyor.
Konuyla ilgili BM çerçevesinde kurulan Bağımsız Soruşturma Komitesi'nin başkanı, eski
ABD Merkez Bankası Başkanı Paul Volcker'ın dün BM Genel Sekreterine sunduğu 623 sayfalık nihai soruşturma raporuna göre, programa katılan 4 bin 500 firmanın 2 bin 200'den fazlası, Saddam yönetimine toplam 1,8 milyar dolar rüşvet verdi.
Raporda, programın yürütülmesi sırasında şeffaflık olmamasının sorumlusunun BM olduğu kaydediliyor ve bu durumun yolsuzluğa katkı yaptığı belirtiliyor. Soruşturmacılara göre, bu tür bir durumun yinelenmemesi için BM'de acil reform gerekiyor. Raporda, BM'nin yeniden bu büyüklükte bir programı yeniden üstlenmek istemesi halinde, öncelikle bir reformdan geçmesinin şart olduğunun altı çiziliyor.
Rapora göre, İngiltere parlamentosunun, Irak'a karşı uygulanan BM yaptırımlarına şiddetle muhalefet etmiş olan üyesi George Galloway, 18 milyon varil petrol tahsisatından elde edilen gelirin bir kısmını aldı. Para, Galloway'in eşinin banka hesabına yatırıldı.
Programın başlatılması sırasında BM'nin genel sekreteri olan ve rüşvet alıp almadığı soruşturulan Butros Gali raporda aklanıyor. Volcker, daha önce Gali'nin de bu işin içinde olabileceğine ilişkin kuşkularını dile getirmişti.
Raporda ortaya konulan rakamlara göre, toplam hacmi 64 milyar doları bulan programın yaklaşık yüzde 30'unu Rus firmaları aldı. Rusya hükümeti, BM yaptırımlarına şiddetle karşı çıkarken, bu ülkenin firmaları, diğerlerine göre açık arayla programın aktif katılımcıları oldu.
Komisyon ödemesinde bulunan firmalar arasında, ''DaimlerChrysler'', ''Siemens AG'', ''Volvo Construction Equipment'' ve ''Daewoo International'' gibi, dünyanın önde gelen markaları da bulunuyor. ABD'den ''Bayoil'' ve ''Coastal Corp.'' firmalarıyla Rus doğal gaz devi ''Gazprom'' ile petrol devi ''Lukoil'' de bu listede yer alıyor.
Gıda karşılığı petrolün satışından elde edilen gelirin tutulduğu BM hesabını denetleyen banka olan ''Banque Nationale de Paris S.A.''in, önde gelen firmaların ödemelerindeki şişkinliklerden, şüpheli mali ilişkilerden kuşkulanmasına karşın bu konuda BM'ye tam bilgi vermediği de raporda ifade ediliyor.
Raporda, Fransa'nın eski BM daimi temsilcisi Jean-Bernard Merrimee'in, petrol tahsisatı karşılığında Irak rejiminden ödül olarak, 165 bin 725 dolar komisyon aldığı da belirtiliyor.
Dev şirketlerin adı yolsuzluk skandalında
