Tonu 30-40 dolar olan çimento 80 dolara satılınca petrol şeyhleri gibi çimento şeyhleri doğdu, fabrikalar muhammen bedelinin 2-3 katına satılılır hale geldi Yeni fabrika kurmak için gereken ve alınması 2-3 yıl süren Çevre Değerlendirme Raporu da (ÇED) yüksek fiyatların başka nedeni.
Uzan Grubu'na ait 9 çimento şirketine gelen 135 teklif nedeniyle kıyasıya yarış muhammen bedellerinin kat kat üzerinde satılmasına neden oluyor. 61 milyon dolar bedelle satışa sunulan Lalapaşa (Edirne) değerinin 2.5 katına (166.5 milyon dolar), 62 milyon dolardan çıkan Standart Çimento (Eskişehir) 2.8 katına (175.5 milyon dolar), dün 22 milyon dolar bedelle satışa sunulan Bartın Çimento ise 2.2 katına (48 milyon dolar) alıcı buldu Satışlar, Uzanlar'dan milyarlarca dolar alacağı olan TMSF'nin yüzünü güldürmesine karşın müteahhitlerin kaygılarını artırıyor. Çünkü sektörde fiyatların fahiş biçimde artırıldığını, kimsenin farklı bölgelerde satış yapmadığını belirten müteahhitler, kartelleşmeden şikayetçi.
BÖLGE DIŞINA MAL YOK Eleştirenlerden biri de Türk Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren. Eren, Uzan şirketlerine ihalelerde bu kadar yüksek fiyat çıkma nedenini; inşaat sektöründeki patlamaya değil, pazara yeni girişleri engellemeye ve mevcut pazar payını kaptırmamaya bağladı. İnşaat yapılan bölgeden daha uzak olan başka bir
fabrikadan çimento almak istediklerinde mal alamamaktan şikayet eden Eren, "Diyelim ki Denizli'de inşaat yapan bir müteahhit daha ucuz diye başka bölgedeki bir üreticiden çimento almak isterse o üretici çeşitli bahaneler ileri sürüp çimento vermiyor. Dolayısıyla müteahhit de o fabrikaya bağlı kalıyor" diyerek sıkıntılarını dile getirdi. İlk dokuz ayda yüzde 3 enflasyon olmasına karşın çimento fiyatlarının da yüzde 14-15 zam gördüğünü belirten Eren şöyle devam etti: "Bir sohbette 'Rekabet Kurulu'na görev düşüyor' dediğim için çimentocular bana sitem etti. Ardından Çimento Müstahsilleri Birliği bizi davet etti. Bize 'son birkaç yıllık daralmayı 1 yılda yapılan zamlarla giderebildik, artık zam olmayacak' dediler. Ve kendilerini şikayet etmememiz ricasında bulundular" dedi.
FİYATLAR ŞİŞİYOR Eren'in şikayet ettiği bir diğer konu fiyatlar... Çimentonun yurtdışına tonu 30-35 dolara satıldığına dikkat çeken Eren "Yurtiçinde ise fiyatlar 120-130 YTL'ye (90-97 dolar) kadar çıkıyor. Bu fiyatlar fahiş
olmuyor mu" dedi. Eren "Ocak 2003-Eylül 2005 arasında ise çimento fiyatlarının yüzde 75, enflasyonun yüzde 25 arttığını, doların ise yüzde 19 düştüğünü belirtti. Eren, 'çimentocular anlaşıp iş yapıyorlar' şeklindeki şikayetlerini Rekabet Kurulu'nun "Anlaşma yaptıklarını tespit etmeniz gerek" yanıtını aldıklarını söyledi.
ÇED 2 YILDA ALINIYOR Öte yandan bir sektör temsilcisi, ihalede fiyatların yüksek çıkmasının nedenini çimento şeyhlerine bağladı. Petroldeki petrol şeyhleri gibi şirketlerin yüksek kar marjlarıyla çimento satmasıyla deyim yerindeyse 'çimento şeyhleri' oluştuğunu belirten temsilci, bu yüksek getiriyle ne yapacaklarını bilemeyen şirketlerin ihalelerde fiyatları hiç tereddüt etmeden yükselttiklerini kaydetti. Fiyatların yükselmesinde, çimento şirketi kurmak için Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) raporunun alınmasının 2 yıl sürmesinin de etkili olduğunu belirten temsilci, "ÇED raporu için geçen süreye bir de pazarda pay elde etmek eklenirse süre 4 yıla çıkar. Bu nedenle hazır fabrikayı almak için daha fazla çaba gösteriliyor" dedi
