Kredi kartında batık sorunu 2007'ye kadar sürebilir

Son bir yıl veya son zamanlar dersek de farketmez, Hazine borç batağından gittikçe kurtulurken, vatandaş borç batağına düşüyor.
Nasıl derseniz şöyle: Kamu kesiminin borçluluğunu en iyi yansıtan rasyo olan net kamu borcunun milli gelire oranı Maliye Bakanı'nın açıklamasına göre bu yıl yüzde 63.5 düzeyinden yüzde 60'ın altına gerileyecek. Bu oran 2001 yılında yüzde 90.5 seviyesinden düşmeye başlamıştı. Burada ciddi bir iyileşme var. Maliye Bakanı bu yıl 20 milyar dolara varacak özelleştirme gelirlerinin tamemen kamu borç geri ödemelerinde kullanılacağını açıkladı. Bu da çok olumlu ve borç stokunu azaltıcı, borç faizlerini düşürücü etkiye sahip bir gelişme.

Batak oranı rekor
Buna karşılık vatandaşın borçluluk düzeyini yansıtan en iyi verilerden biri kredi kartı borçları. Dün ve bugünkü Sabah Ekonomi sayfalarında Yavuz Barlas'ın bu konuda iki haberi yer aldı. 11.9 milyar dolarlık kredi kartı harcama stokuna karşılık 875 milyon dolarlık batık oluşmuş. Batık oranı yüzde 7.4'e yükselmiş. Bu oran 2000 yılındaki yüzde 5.5'luk en yüksek düzeyini bile bir hayli geride bırakıyor.
2005 yılının 7 aylık döneminde borcu ödenmeyen kart adedi 176 bin 215. Geçmiş yıllara göre çok büyük sıçrama var. Geçen yıl ödeme sorunu yaşayan kişi sayısı aylık ortalama 5 bin 640 iken bu yılın 7 ayında 13 bin 985'e yükselmiş. Yani her ay 13 bin 985 kişi kredi kartında ödeme güçlüğü içine düşüyor.

Tüketimden kesilme
Bu yılın her ayında 14 bin kişinin ödeme güçlüğüne düşmesi ne demek? Öncelikle 14 bin kişinin ve karşısında bankaların sorunu demek. Ancak makro ekonomi için, her ay 14 bin kişinin harcamadan kesilmesi demek. Taksitle veya kredi kartıyla ne alıyorsa onları almaya devam edemeyecek. İşte esnafın durgunluktan yakınmasının bir nedeni bu.
Peki harcayamama durumu ne zamana kadar sürer? Kredi kartı borçları ödenene kadar.

2007'ye kadar sürebilir
Sorunun başlangıcı aslında 2004 yılı. Kredi kartlarıyla taksitlendirmeyle tüketim çılgınlığının, krizde ertelenen talebin uyarılmasının doruk noktasına çıktığı yılda aynı zamanda bankalar sokaklarda kredi kartı dağıtıyordu. Büyüme de yüzde 9.9 ile rekora ulaşmıştı. İşte şimdi ekonominin hem harcama tarafı hem de ödemeler sistemi tarafı, bu çılgınlığı, aşırı ve hesapsız kullanımının sonucunda oluşan kredi kartı borç stokunu hazmetmeye çalışıyor. Sorunun aylarca sürmesi hatta 2007 yılına kadar sarkmasını bekleyenler de var. Kredi kartı ve tüketici kredilerinin geri dönüşünün ve yeni harcamaya olanak vermesinin ancak 2007 yılından itibaren olabileceği bekleniyor. Sistem kendi kendini ancak ikiüç yılda temizleyebilecek. Ancak o zaman vatandaş da kredi kartı borç batağından kurtulacak.

İç talep kontrolü
Bu aynı zamanda 2007 yılına kadar iç tüketimde ekstra artışlar beklenmemesi gerektiğine yorumlanabilir. Kredi kartları sorununun bu tasfiye süreci enflasyonun kontrolü açısından avantaj sağlarken, iç pazarın canlılığı ve büyüme yönünden olumsuzlukları içinde barındırıyor.
Eğer o zamana kadar sistem şapkadan yeni bir tavşan çıkarmazsa tabii.

Sonuç
"Önündeki çitin oraya neden konulduğunu öğrenmeden, onu aşağı indirme" Robert Frost