|
 |
 |
 |
 |
|
Berç Keresteciyan tezi
Sabancı Üniversitesi'nde Prof. Berktay'ın öğrencisi Semi Ertan, Atatürk'ün hayatını kurtardığı iddia edilen Türk milliyetçisi Ermeni Keresteciyan'ı tez konusu yaptı.
Türk Milliyetçisi Ermeni Berç Türker-Keresteciyan'ın hayatı üniversitede tez konusu oldu. Tezde, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde tek parti döneminde 1935, 37 ve 43 yıllarında üç kez milletvekili seçilen Keresteciyan'ın Osmanlı İmparatorluğu'ndan ulus devlete geçiş sürecinde Osmanlı Bankası ve Hilal-i Ahmer Cemiyeti'nde milli mücadele adına sergilediği çabalar ayrıntılarıyla incelendi.
YENİ YORUM GEREK
Atatürk'e Samsun seferi öncesi "İngilizler geminize torpido atacak, kıyıdan gidin" diyerek hayatını kurtardığı iddia edilen ve Atatürk'ün bu bilgiden ötürü yıllar sonra Türker soyadı ile ödüllendirdiği Keresteciyan, uzun yıllar Osmanlı Bankası'nda genel müdürlük yaptı. Ayrıca Hilal-i Ahmer Cemiyeti'nin yani Kızılay'ın da kurucuları arasında yer alan Keresteciyan'ın Hatay'ın anavatana bağlanması konusunda yaptığı tarihi meclis konuşması, tutanaklara Ermeni asıllı birinin aynı zamanda bir Türk milliyetçisi olduğunun kanıtı olarak geçti. Prof. Halil Berktay'ın Sabancı Üniversitesi'nden öğrencisi Semi Ertan tarafından yazılan "Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Parlamentosunda Bir Ermeni: Berç Türker- Keresteciyan" adlı tez Boğaziçi Üniversitesi'ndeki konferansla tekrar gündeme gelen Ermeni meselesi tartışmalarını 'Soykırım mıydı? Tehcir miydi?' ekseninin dışına çıkardı. Çünkü Keresteciyan'ın hayatı Ermeni sorunu hakkında bilinenlerin yeniden yorumlanması gereğine işaret ediyor. Semi Ertan'ın tezine konu olan Berç Keresteciyan 1870 İstanbul doğumlu. Cumhuriyet Halk Fırkası'ndan tek parti döneminde 1935, 39, 43 yıllarında milletvekili seçilen Keresteciyan beş yaşındayken İstanbul Gümrüğü Şube Müdürü olan babası öldüğü için Maliye Tercüme Kalemi Müdürü olan amcası Bedros Keresteciyan tarafından yetiştirildi. Tezde amca figürü şöyle anlatıldı: "Osmanlı'da Müslüman Türk entelektüeller tarafından basılan ilk gazete olan Tercüman-i Ahval'de editör olarak da çalışan amcasının genç Osmanlı hareketiyle bir bağı olmalıydı. Bu gazetede Keresteciyan Agah Efendi, İbrahim Şinasi ve Namık Kemal gibi kişilerle birlikteydi."
ROBERT KOLEJ'İ BİTİRDİ
Berç Keresteciyan önce Galatasaray Lisesi'ni daha sonra ise Robert Kolej'i bitirdi. Hayatının daha sonraki dönemi de şöyle: "İki yıl Maliye Bakanlığı'ndan çalıştıktan sonra Ermeni milliyetçilerinin Hamidiye alayları tarafından sert bir şekilde bastırılmaya başladığı 1890'larda Osmanlı Bankası'nda çalışmaya başladı. Ermeni milliyetçiliğinden çok kozmopolit bir Osmanlıcılık dünya görüşüne sahip olduğu söylenebilir." 1911 yılında Hilal-i Ahmer'in üçüncü kez yeniden faaliyete girmesi görevini üstlenenlerden olan Keresteciyan, Cemiyetin Yüksek İdare Konseyi'nde yer aldı. Hilal-i Ahmer'deki tek Müslüman olmayan idare konseyi üyesi olan Keresteciyan'ın bu cemiyete katılımı Ertan'a göre siyasi tercihi konusunda da açıklayıcı. Ermeni tehciri olduğunda Osmanlı Bankası'nın üç yöneticisinden biri olan Keresteciyan, Hilal-i Ahmer Cemiyeti'ndeki görevini de sürdürdü. "Keresteciyan'ın, cemiyetin Birinci Dünya Savaşı'ndaki başarılarında payı büyük" diyen Ertan, yine de Keresteciyan'ın Ermeni tehcirine yaklaşımının, Osmanlı Bankası arşivleri kapalı olduğu için belirsiz kaldığına işaret ediyor.
ÖZHAN TEZEL
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
