Telekom, Tüpraş gibi olmaz

Tüpraş'ın yüzde 65 hissesi geçen yıl 1.3 milyar dolara (Tamamı 2 milyar dolar) Efremov-Zorlu grubuna satılmış, ancak idari yargıdan geri dönmüştü. Bu kez yüzde 51'lik hissesi için yapılan ihalede 9 grup kıran kırana bir mücadele vermiş, Koç-Shell konsorsiyumu 4.140 milyar dolarla en yüksek teklifi verince, toplam değeri 8 milyar doları bulmuştu.
Haklı olarak "12 milyar dolara satılan Türk Telekom (TT) da Tüpraş gibi iptal edilirse acaba daha yüksek fiyattan satılabilir mi?" sorusu gündeme gelmeye başladı.
Türk Telekom'un yüzde 55'inin satışı için yapılan ihalede 4 grup kıran kırana mücadele etmiş, ipi 6.550 milyar dolar ile Oger Telekom göğüslemişti. Kuşkusuz herkes Türk Telekom'un daha yüksek fiyattan satılmasını arzu eder. Diyelim ki TT nın de satışı Tüpraş gibi iptal edildi ve yeniden ihalede bu değerden daha yüksek bir fiyattan satılamadı.
Böyle bir durumda özelleştirme nasıl etkilenir? Piyasalar ne olur? Bu konuyu biraz açalım.
Türkiye'nin ve bölgenin en önemli petrol rafinerisi olan Tüpraş'ın iptal edilen geçen yılki ihalesine sadece 2 firma katılmıştı. Mahkemenin iptal kararının gerekçesinde, İhale işleminde idari hatalara ve, şartnamesinde açık artırma olmasına rağmen açık arttırma yapılmadığı, rekabet ortamı sağlanamadığı için kamu yararı bulunmadığına dikkat çekilmişti. Türk Telekom'da ise durum farklı. Çünkü rekabet ortamında yapılan ihalede 4 grup kıran kırana mücadele etmiştir. İhale şeffaf olarak kamuoyunun gözü önünde gerçekleşmiştir. Telekom 10 yıl öncesi gibi içi dolu ve Tüpraş gibi tekel konumunda değildir. Tüpraş ile mukayesesi yanlış olur.
TT nin ihaleden önce kasasında bulunan 2 milyar dolar hazineye verilmiş. 1.5 milyar dolar değerindeki uydu hizmetleri, 2 milyar dolar değerindekiş kablolu TV ayrılmıştır. TT nin içinde olan GSM ler 2 milyar dolara Aria'ya, 500'er milyon dolara da Telsim ve Turkcell'e ayrıca satılmış ve diğer katma değerli hizmetler de 1.5 milyar dolara satılmıştır. Yani Türk Telekom satış değeri 24 milyar doları bulmuştur.
Türk Telekom'un rekabet ortamında kıran kırana satışı ile, ihale şartnamesine aykırı yapılan geçen yıl ki Tüpraş'ın satışını aynı şekilde yorumlamak yanlış olur.
Keşke bu kuruluşlar çok daha fazla fiyattan satılsa. Bunu herkes arzu eder. Ancak serbest rekabet ortamında, 70 milyon Türk halkının gözü önünde şeffaf yapılan bu ihalelerde gerçekleşen fiyatlar, kuruluşların gerçek değerini ortaya koymaktadır .
İmtiyaz sözleşmesi Danıştay incelemesinde olan Türk Telekom'un satışına da bu gözle bakmakta yarar vardır. Bir taraftan "yabancı sermaye ülkemize gelsin" diye çabalıyoruz.
Öte yandan şeffaf ihalelerle satın alınan kuruluşların ihalesini iptal ediyoruz. Böyle uygulamalar Türkiye'ye olan güveni azaltır ve yabancı sermayeyi küstürür.
Türk Telekom ihalesi iptal edilirse özelleştirme büyük yara alır. Bu da ekonomimizi önemli ölçüde olumsuz etkiler. Bu konudaki son sözü bağımsız Türk yargısı verecektir.