İkinci çeyrekteki yüzde 3.4 ile büyüme 2002'nin ilk çeyreğinden bu yana en düşük seviyesine indi. İnşaat sektöründeki yüzde 22.2 ve yatırımlardaki yüzde 17.9'luk artış gelecek için moral verdi.
Türkiye ekonomisi kriz sonrasındaki yüksek büyüme hızlarından sonra bu yılın ikinci çeyreğini yüzde 3.4'lük büyüme artışıyla tamamladı. Büyüme, 2002'nin ilk çeyreğinden bu yana Türk ekonomisinin en kötü performansı olurken geçen yılın ikinci çeyreğindeki yüzde 15.7'lik büyümenin üzerine gelen bu büyüme oranı olumlu karşılandı. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) verilerine göre yılın ikinci çeyreğinde gayrısafi milli hasıla (GSMH) yüzde 3.4, gayrısafi yurtiçi hasıla (GSYİH) ise yüzde 4.2 arttı. İkinci çeyrekte GSMH, cari fiyatlarla 109 milyar 258 milyon YTL, dolar bazında 80 milyar 62 milyon dolar olarak hesaplandı. Yılın ilk yarısında GSMH artış hızı ise yüzde 4.3 olarak açıklandı. Bu dönemde GSYH artış hızı ise yüzde 4.5 olarak hesaplandı. Bu düşük büyüme hızı hükümetin yıl sonundaki yüzde 5'lik hedefin altında kalacağı beklentilerini artırdı.
İNŞAATTAKİ PATLAMA SÜRÜYOR Ancak yine de üretim cephesinde inşaat ve harcamalar cephesinde de yatırımlarda yakalanan yüksek performans gelecek dönem büyümeleri için olumlu bir sinyal olarak yorumlandı. Büyümenin alt kalemlerinde ise inşaat sektöründeki patlamanın sürdüğü gözlendi. Verilere göre bu yılın ikinci üç aylık döneminde sektörel bazda en yüksek büyüme, yüzde 22.2 ile inşaat sektöründe yaşandı. Tarım ve kâr amacı olmayan kuruluşlardaki büyüme ise yüzde 0.1'le yerinde saydı. Büyümenin lokomotifi sanayi, ithalat vergisi ve ticarette ise önceki dönemlere göre yavaşlama gözlendi. Yılın ikinci çeyreğinde sanayi yüzde 3.9, ticaret 4.3, ulaştırma-haberleşme yüzde 2.2 büyüdü. İthalat vergisinde de yüzde 8.7 büyüme yakalandı. Yılın ilk yarısında ise inşaattaki büyüme yüzde 19.7'yi bulurken, tarım ikinci çeyrekteki gibi yüzde 0.1'lik büyüme ile yerinde saydı. Sanayi yüzde 4.6, ticaret 5, ulaştırma haberleşme yüzde 1.9 büyüdü. İthalat vergisindeki büyüme ise yüzde 8.6 olarak açıklandı. Büyümenin harcama cephesi gelecek için olumlu sinyal verdi. Verilere göre tüketim harcamalarındaki artış önceki dönemlere göre azalmasına karşın devam etti. Yılın ikinci çeyreğinde ilk çeyreğe göre, özel tüketim harcamalarında artış, devletin nihai tüketim harcamalarında ise gerileme görüldü. İlk çeyrekte yüzde 4 olan özel tüketim harcamaları ikinci çeyrekte yüzde 4.4'e çıkarken, ilk çeyrekte yüzde 4.3 olan devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 4'e indi. İkinci üç ayda gıda ve içki harcamalarında yüzde 8.8, dayanıklı tüketim malları harcamalarında yüzde 2.6, yarı dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları harcamalarında ise yüzde 4.2 artış görüldü.
ÖZEL YATIRIM YÜZDE 15.8 ARTTI En olumlu gelişme ise yatırım harcamalarında oldu. İkinci üç ayda gayri safi sabit sermaye oluşumunda (yatırım) artış yüzde 17.9 olurken özel sektör makine teçhizat ve bina inşaatı harcaması yüzde 15.8'e yükseldi. Kamu sektörünün yatırım harcamaları ise yüzde 31.1 arttı. Geçen yıl özel sektörde makine teçhizat yatırımının yüksek seyretmesine karşın bina inşaatlarının yerinde sayması uzmanlar tarafından 'yeni yatırım yapılmadığı teknoloji yatırımları yapıldığı' şeklinde yorumlanmıştı. Bu yıl ise makine teçhizatla birlikte bina inşaat harcamalarının da yüksek seyrettiği gözleniyor. Verilere göre bina inşaat harcamaları ikinci çeyrekte kamuda yüzde 23.5, özelde yüzde 35.7 arttı. Yılın ilk 6 aylık döneminde ise bina inşaat harcamaları özelde yüzde 59, kamuda yüzde 20.1 arttı. Bu da önümüzdeki döneme potansiyel üretim ve milli gelir seviyesini yükseleceğine işaret ediyor.
