Basel II ve KOBİ'ler

Basel II diye adlandırılan ve bankacılığı daha sıkı disiplin altına almayı amaçlayan düzenlemeler, 2007 başından itibaren dünya çapında uygulanmaya başlanacak . Hazır olan ülkeler, sistemi yürürlüğe koyacak.
Basel II'de üç temel amaç var.
1. Bankaların riskini daha iyi ölçmek ve bunu asgari sermaye ile ilişkilendirmek,
2. İç ve dış denetimi güçlendirmek,
3. Şeffaf ve uluslararası muhasebe kurallarına uygun bilançolar yoluyla piyasa disiplinini sağlamak.
Öngörülen düzenlemeler bankacılığı ilgilendiriyor gibi görünmekle birlikte, firmalar da bundan payını alacak . İyi firmalar, bankalardan daha düşük maliyetli fon kullanma olanağı bulabilecek, riskli firmalar ise kredi almakta zorlanacak. Çalışmalar bankalar üzerine yoğunlaştığı için bugüne kadar firmalar cephesi ile pek ilgilenen olmadı. Konuya tüm ülkeler yavaş yavaş eğilmeye başladı. Bizde de, T. Bankalar Birliği ve BDDK çalışmalarını sürdürüyor.

Firmaların %99.5'i KOBİ
Özellikle küçük ve orta ölçekli firmaların (KOBİ) durumu hassas. Dünyadaki firmaların % 90'ından fazlasının KOBİ olduğu düşünüldüğünde, bu hassasiyetin anlamı daha iyi anlaşılıyor. Bizde bu oran % 99.5'e ulaşıyor. İstihdamın büyük bölümünü yaratıyorlar. Büyümeye ve ihracata önemli katkı yapıyorlar. Dolayısıyla Basel II, KOBİ'leri yakından ilgilendiriyor.
Bu bağlamda, Basel II'nin küçük ve orta ölçekli firmalara etkileri kısaca şöyle özetlenebilir:
1. Basel II ile KOBİ tanımı değişiyor . 250'den daha az işçi çalıştıran, yıllık cirosu 50 milyon Euro'yu geçmeyen ve bilanço toplamı 43 milyon Euro'dan küçük olan firmalar KOBİ sayılıyor. BDDK'nın hesaplamalarına göre, İSO'nun 1000 firmasından 660'ı, TCMB'nin bilanço verilerini topladığı 7 bin 500'ü aşkın firmanın 6 bin 800'ü KOBİ sayılacak. Bu tanımı değiştirme yetkimiz var, ancak buna daha karar verilemedi.
2. KOBİ'ler perakende ve kurumsal olmak üzere ikiye ayrılacak. Kredi riskine karşı ayrılacak sermaye, perakende KOBİ'ler için daha düşük.
3. KOBİ kredileri ve bunların faiz oranları az ya da çok riskli olmalarına göre belirlenecek. Bankalar riski yüksek firmalara daha fazla sermaye ayırmak zorunda kalacakları için müşterilerini ona göre seçecekler.
4. Her KOBİ'nin kredi derecesi olacak. Yani reyting alacaklar. Bunu bir dış denetleme kuruluşu yaparsa daha iyi. Ancak başlangıç döneminde tüm KOBİ'ler için bunu gerçekleştirmek zor. Bu nedenle, bankalar kendi içlerinde bir bölüm oluşturacak ve firmalara değerlendirip not verecek. Yüksek not alanlar kazançlı çıkacak.
5. KOBİ'ler kayıt düzenine girecek. Bilançoları şeffaf olacak. Kayıt dışı işlemleri azalacak.
6. Krediler için alınacak teminat sistemi değişiyor . Nakde yakın teminatlar, devlet tahvilleri gibi menkul değerler riskten düşülecek. Gayrimenkul teminatı cazip olmaktan çıkarılacak. Ticari işlemlerde "evimi ipotek al, krediyi ver" dönemi sona erecek.
Basel II kurallarına KOBİ'lerin şimdiden önlem almaları gerekiyor . Neler yapmaları gerektiği sorununa devam edeceğim.