Tüpraş'ın sadece sigorta değeri 4.4 milyar dolar

Tüpraş özelleştirmesinde geri sayım başladı. Bu kez fiyat çok önemli. Tek başına ihaleye giren İtalyan şirketi ENİ'nin en az 2.1 milyar dolar teklif verdiği İtalyan basınına yansıdı. Peki, yüzde 51'i satılacak Tüpraş'ın fiyatı ne olur? Her ne kadar Tüpraş'a talip olan 9 katılımcı Tüpraş'ın yüzde 51'i için verdikleri fiyatı sır gibi saklasalar da İMKB'de Tüpraş'ın piyasa değeri 4.5 milyar dolar . Biz de bu noktada diyoruz ki; "Tüpraş en az 4 ile 4.4 milyar dolar " eder. Çok açık ve net söyleyelim. Tüpraş'ın sigorta değeri budur. Yani, diyelim ki birisi Tüpraş'ı yaktı, sigorta şirketinin ödeyeceği para 4 milyar ile 4.4 milyar dolardır. Bugün Tüpraş gibi yeni bir rafineri şirketi kurmaya kalkışılırsa yapılacak yatırım tutarı da bellidir. Bir rafinerinin kuruluş maliyeti aşağı yukarı 7-8 milyar doları bulur . Yılda 400-450 milyon dolar kar elde ettiğini de hesaba katarsak, Tüpraş'a en az 2 milyar 200 milyon dolar verilmesi de kaçınılmaz gibi görünüyor.
Hesap gayet basit. O yüzden tek başına ihaleye giren iki şirket çok önemli. Biri, bizden OYAK . Diğeri ise Başbakan Erdoğan'ın arkadaşı Berlusconi'nin ülkesi İtalya'dan ENİ .
Öte yandan iki ayrı konsorsiyum içindeki dünya devi Shell ve İsrailli OFER ailesi. Bir de hiç konuşmadığımız Indiana Oil ve Türk partneri Çalık Grubu var.
Sorarız size, bu tablo kafaları karıştırır mı? Tüpraş yarışı politik dengeler açısından ilginç. Hal böyle olunca fiyat, tek başına önemli olmaktan çıkıyor. Çünkü Tüpraş'ı satın alan enerjide bölgenin gelecek 10 yıldaki rolünü de satın alıyor .
Diyeceksiniz ki; O rol ne? Paranoyak olduğumuzu düşünmeyin. O rol belli. "Büyük Ortadoğu'nun enerji koridoru ve koordinatörü olma arzusu." Biliyorsunuz; Bakü-Tiflis-Ceyhan hattından petrol pompalanmaya başlandı.
Yeterli değil ama Kazakistan petrolü de devreye girerse bu hattan 52 milyon ton petrol pompalanmış olacak. Türkiye, bu petrolün taşınmasında SamsunCeyhan hattını da devreye sokmak için büyük çaba harcıyor. Üstelik Ceyhan'ı enerji terminaline dönüştürüp İsrail'e bağlamayı düşünüyoruz. Enerji bakanlığı, Ceyhan'ın bir enerji üssü olması için çalışıyor.
Diyeceksiniz ki; Tüpraş'ı alan şirketin burada ne işi olur? Öncelikle ham petrol elinin altında olur. Bu maliyetleri aşağıya çeker. Ve serbest piyasa düzenine geçmiş petrol piyasasında Tüpraş'a büyük avantaj sağlar.
Tüpraş, Avrupa'nın beşinci büyük rafinerisi olarak bu hinterland da çok başka yolculuğa çıkar. İşte 1999 depreminden büyük ders alan Tüpraş, 5 yılda sürekli yatırım yaptı. Yatırım tutarı 2 milyar doları aştı. AB'nin 2010 normlarını yakaladı.
Ve diyoruz ki; gerek ABD gerek AB son yıllarda rafineri yatırımı yapmadı. Yatırım pahalı, yatırımın gerçekleşme süresi uzun. Bu yüzden hazır rafineriler iyi teknolojiyle güzel lokma.
Bir de Ortadoğu ve Hazar'ın gelecekteki rolü, alternatif petrol ve gaz taşıma hatları gözönüne alınırsa bu Tüpraş değil 4-4.4 milyar dolara 5 milyar dolara bile kaçmaz.