Hipermarketlerin birleşmesi rekabeti nasıl etkiler?

Hipermarket piyasasında yaşanan evlilikler rekabeti nasıl etkiler sorusu sıklıkla gündeme gelmeye başladı. Aslında hipermarketlerin birleşmesi sadece rekabeti değil, aynı zamanda üretici ve tüketicileri de etkiler . Konuya bu gözle bakmakta yarar var.
Türkiye'de perakende sektöründe pazarın yüzde 58'i hipermarketler geri kalan yüzde 42'si küçük marketler ve bakkallara ait. Gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de son yıllarda hipermarketlerin sayısı hızla artmaya başladı.
Piyasada ne kadar farklı gruba ait hipermarket olursa, rekabet de o denli fazla olur. Şu anda ülkemizde faaliyet gösteren ve perakendecilik sektörünün yüzde 58'ini elinde bulunduran firmalar Migros, Tansaş, CarrefourSA, Gima, Bim, Metro(Real), ve Tesco-Kipa' dır. Son birkaç ay içinde Migros'un Tansaş ile, CarrefourSA'nın Gima ile evlilikleri rekabetçi yapıyı olumsuz yönde etkileyebilir.
Migros-Tansaş evliliğinden sonra mağaza sayısı 706, cirosu 2.2 milyar dolara ulaşarak sektördeki pazar payını yüzde 22'ye çıkardı.
CarrefourSA-Gima evliliğinde ise, mağaza sayısı 403, ciro 1.4 milyar dolar ile pazar payı yüzde 14 oldu. BİM'in pazar payı yüzde 9, Metro Grup'un yüzde 9, TescoKipa nın ise pazar payı yüzde 3.
Şirket evlilikleri mali yapıyı güçlendirir. Hatta güçbirlikleri yararlıdır. Ancak piyasada çok fazla sayıda firma olmadığı için mevcut birkaç firmanın da birleşmesi korkarım ki rekabeti yaralar.
Hipermarketlere mal satan üreticiler dertli. Çünkü mallarını satan üreticilerin önüne konan şartlar oldukça ağır. Hipermarketler üreticinin elinden malı oldukça düşük fiyattan aldıkları gibi, vadeleri de uzatıyorlar. Bunun yanında reyon ücreti adı altında pay aldıkları da bilinen bir gerçek. Zaten az sayıda olan hipermarketlerin koşulları karşısında eli kolu bağlı olan üreticiler, bu evliliklerden sonra daha da kıskaç altına alınmazlar mı? Bunu zaman gösterecek.
Tüketici gözü ile bakıldığında da piyasadaki oyuncu sayısı azaldıkça tehlike çanları çalmaya başlar. Hangi kalitede ve hangi üreticiye ait olduğu bilinmeyen bazı ürünlerin hipermarkete ait torbalara konarak satılmasının yarattığı sıkıntı dillerde. Üreticilerden düşük fiyatla ve uzun vade ile alınan mallardaki avantajlar tüketicilere asla yansıtılmıyor.
Hipermarketlerden alışveriş yapmanın kolaylığı ve sunum şeklinin cazibesi ile yapılan alışveriş tüketicilere kolaylık sağlar. Ancak az sayıda hipermarketin, kendi şartlarını üreticilere ve tüketicilere dikte ettirmesi sıkıntı yaratır.
Hipermarketlerin üreticiden uygun koşullarla mal satın alması, pazar payı yüzde 42 olan irili ufaklı market ve bakallara karşı rekabet ihlali yaratır mı yaratmaz mı? Bu işin bir başka yönü.
Son dönemdeki şirket evliliklerinde buna benzer endişeler artmaşa başladı. Rekabetin korunması ile yetkilendirilen Rekabat Kurumu'nun konuyu yakından takip edeceğini umarım...