|
Kapitalizmin 1984'ü (1)
12 Eylül darbesinden önceki kanlı çatışma sürecinde Orwell'in ünlü eseri 1984 solcularımızı çok kızdırır, sağcılarımızı da mest ederdi.
Yüzyılın ikinci yarısı başlarken kaleme alınan bu fantezide komünistleşecek bir batı ülkesinin ne kadar kötü ve gülünç hallere düşeceği, abartılı bir öngörüyle yansıtılmak isteniyordu. Öykünün en belirgin özelliklerinden biri ' değerlerin zıddıyla yer değiştirmesi' mantığına yaptığı göndermelerdi. Buna göre; olağan şartlarda gerçek denen şey yalanın ta kendisi sayılıyor, demokrasi kavramı aslında diktatörlüğü, kamu terimi fiilen komünist partiyi temsil emekteydi. Ayrıca eşyanın ve olguların tanımı zamana göre de farklılaşabilirdi. Sözgelimi ' ezeli düşman' birkaç yıl sonra ' ezeli müttefik' sıfatını kazanır; tarih yeniden yazılır, eski savaş ve çatışmalar yokluk mahzenine gömülürdü. Üstelik bu şekilde üretilmiş bir ezeli müttefik, bir müddet sonra yeniden ' ezeli düşman' haline gelebilir, o zaman da ters çevrilen tarih bir kere daha değiştirilerek ilk aşamaya geri dönülürdü. Komünist Parti Genel Sekreteri ülkenin Ağabey'i olarak bütün bireyleri tuvalette bile izleyebilen ' telesikrin' cihazı sayesinde herkesi anında gözler ve uyarabilirdi. Tanrıtanımaz sistemin tanrısı Büyük Birader'di.
Şu an kapitalizm biraz daha rafine jargon ile komünist sistem macerasının çağdaş uyarlamasını yansıtıyor.
Önce sermaye gerçeklikleri açısından kapitalizm hızlı bir biçimde tekelleşiyor.
Komünist sistemde bütün varlıklar gibi sermaye de nasıl sözde 'kamuya ait' denerek partinin tekeline alınıyor idiyse, kapitalizmde de sözde ' bireylere ait' denerek ' küresel finans çetesi'nin denetimine girmektedir. Zira birey varlığının değeri hakkında sistem gereği sözü en az geçerli olan unsurdur. Küresel bir finans manevrası, sözgelimi bir devalüasyon bireyin varlığını yutup onu yoksul hale getirebilir.
İster menkul, ister gayr-ı menkul olsun; bir varlık kağıt üzerinde ' herkese ait' ise orada mülkiyet soyutlaşmıştır ve fiilen yok hükmündedir. Aynı şekilde bir varlık kağıt üzerinde bireyler ve kurumlar arasında sürekli dolaşıp duran paylar şeklinde ise orada da mülkiyet soyutlaşmıştır ve fiilen yok hükmündedir.
Kapitalizm ile komünizm arasındaki zıtlık göstermelik. İkisinde de yozlaşma varlıkların ve sermayenin tekelleşmesi ile doruğa çıkmaktadır.
Her iki maddeci toplum düzeninin bir başka ortak noktası, 1984 fantezisinde anlatılan ' değerlerin zıddına dönüşmesi, dönüştükten sonra bir daha eski haline gelmesi' türünden uygulamalardır. Komünist sistemde nasıl ' keyfi mantık çilingiri' ile her türlü ideolojik zorluk aşılabilir, ' revizyonist' suçlaması etkisiz hale getirilirse, kapitalizmde de ' yükseltilen değer mekanizması' ile her dem çıkarınızın gereğini kurallaştırabilirsiniz.
Mesela; Sovyet sistemi çöktüğü zamanların en parlak kapitalist-liberal değerlerinden biri olarak ' Küçük Güzeldir' yargısını hatırlıyoruz.
' Dünya Düzeni' güdücülerine ' odun kesicinin hık deyiciliği' yapan aydınlardan birilerinin kitaplaştırdığı ' Küçük Güzeldir' yargısına göre medya da adeta ' yeminli tetikleyici' gibi derhal bu hedefi sarsmaya başlıyordu. Kapitalizmin güncel ideolojik içtihadı en yeni
yükseltilen değer olarak küçüğün güzelliği medyanın ördüğü en entel dantellerden biriydi:
- XBM firması küçülüp parçalanarak kendini yeniledi ve gelişti.
- YBM firması küreselleşmeye göre kendini yeniden yapılandırdı.
Küçük güzel olduğuna göre kaçınılmaz olarak büyük kötüydü . Artık KİT'lerin güzelliğine ve yararına hangi densiz inanabilirdi? Bunlar derhal parçalanmalı veya kapitalizmin istisna kurallarınca büyük kalmalarında sakınca olmayanlarapeşkeş çekilmeliydi.
Fakat kapitalizm bazen ' ara rejim' ihtiyacı gibi aykırılıklara mahkum olabilir:
- Büyüğün güzelliği...
Bu sefer ' Dünya Düzeni' güdücülerinin paramiliter müçtehit aydınları, tıpkı 1984'te ezeli dostun birden ezeli müttefik haline gelmesi gibi büyüğün güzelliğine ilişkin yükseltilen değer yaratma işine girişirler. Medya da parlak örneklerle bu yeni içtihadı cilalama görevine koşar:
- Vay canına sayın seyirciler, sayın okurlar; Xraisler ile Yenz birleşti, petrolde Xobil ile YP evlendi, XMW Yaguar'ı aldı.
Hani küçük güzeldi? Küresel tekelcinin işine hangisi gelirse o doğrudur.
Dünkü doğrusunun yüzde yüz tersi bile olsa! (Şimdilerde Avrupa'dan kaçmakta olan ABD sermayesine ilişkin tartışmalar ve bizim dış yatırımlarımız üzerinden bu hikâyeyi yarın noktalamayı umuyorum.)
|
