kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Erdal Safak @ SABAH
 

Sevr ve Lozan

Çağdaşlık, ilericilik, aydınlanma ilkelerine bağlılık ve Atatürkçülük eksenine oturttuğu söylemleriyle en az iki kuşağın umutlarını insafsızca sömüren Bülent Ecevit'in son Padişah Vahdettin'i aklayan çıkışının gölgesinde bugün, Lozan Antlaşması'nın 82'nci yıldönümünü kutluyoruz.
Geçen hafta bu konuya ayırdığımız yazıda anlattığımız gibi, Lozan Antlaşması'nın yıldönümünü ilk kez Türkler ve Kürtler ayrı daha vahimi kamplaşmış olarakkutlayacaklar. Ya da anacaklar. Lozan kent yönetimi olayları önlemek için, iki gruba birbirleriyle karşılaşmayacakları noktalarda gösteri izni verdi. Türkler, Lozan Antlaşması'nın en uzun ve en çetin müzakerelerinin yapıldığı Uşi Şatosu önünde toplanacak. Kürt gruplar ise 24 Temmuz 1923'te 143 maddelik barış antlaşması ile eklerinin imzalandığı Rumine Sarayı'nın önünde.
Bir ayrıntı: Öcalan karşıtı Kürt gruplar, Lozan Antlaşması'nın reddini PKK/Kongra-Gel çizgisiyle mücadelenin simgesi, hatta bayrağı haline getirdiler. İddiaları: Lozan Antlaşması, Kürdistan'ı 4 devlet arasında paylaştırdı, oysa Sevr Antlaşması "Büyük Kürdistan" devleti kurulmasını öngörüyordu. Gerçekten öyle mi?

Kürt
vekiller Lozan'cıydı
10 Ağustos 1920 tarihinde imzalanan Sevr Antlaşması'nın 62, 63 ve 64'üncü maddelerinde gerçekten "Kürt devleti" vaadi yer alıyor ama bakın ne koşullara bağlı olarak:
* İngiltere, Fransa ve İtalya hükümetlerinin atayacakları birer üyeden oluşan komisyon oluşturulacak.
* Komisyon, Sevr Antlaşması'nın imzalanmasından itibaren 6 aylık sürede Fırat'ın doğusunda, daha sonra sınırları çizilecek Ermenistan'ın güneyinde, Türkiye-Suriye sınırının kuzeyinde ve Mezopotamya'da, halkının çoğu Kürt olan bölgeler için yerel özerklik planı hazırlayacak.
* Osmanlı hükümeti, komisyonun kararını bildirmesinden itibaren 3 ay içinde onayını verecek.
* Ardından bir yıllık dönemde tanımlanan bölgede yaşayan Kürt halkı Osmanlı'dan bağımsızlık isteyip istemediğini bildirecek.
* Tercihleri bağımsızlık yönünde olursa, Milletler Cemiyeti, Kürtler'in bağımsız devlet kurma yeteneğine sahip olup olmadıklarını belirleyecek.
* Milletler Cemiyeti'nin görüşü de bağımsızlık yönünde olursa, Osmanlı devletinden o bölgedeki hak ve imtiyazlarından vazgeçtiğini açıklamasını isteyecek.
Bu maddeleri özetlersek, önce Ermenistan'ın sınırı çizilecek, ardından kalacak bir avuç toprak parçasında Kürtler için özerklik planı hazırlanacak. Tüm "Kürdistan" değil, o daracık bölgede yaşayan Kürtler bağımsızlık isterse ve Milletler Cemiyeti bu talebi uygulanabilir bulursa, o zaman bir Kürt devleti belki kurulabilecek.
Lozan Antlaşması'na özgür iradeleriyle firesiz destek veren Büyük Millet Meclisi'ndeki Kürt temsilcilerin bu tercihlerinde, iki neden etkili oldu: Sevr'de aşağılanmaları ve Türkiye'den ayrılmayı reddetmeleri.
Mahabad ve yöresini İran'a bırakan Kasr-ı Şirin Antlaşması'nın 1639'da imzalandığını, Irak sınırlarını çizen Türkiye-İngiltere anlaşmasının Lozan'dan üç yıl sonra hayata geçtiğini ve Londra'nın Kuzey Irak'taki Kürtler'in hiçbir talebini kabul etmediğini de hatırlatalım.
Kürt aydınlarına, İsmet Paşa'nın (İnönü) 23 Ağustos 1923'te Lozan Antlaşması'nın onaya sunulduğu Meclis birleşimindeki müthiş konuşmasını iyi irdelemelerini tavsiye ediyoruz. Ve İnönü'nün yine o konuşmadaki son cümlesini anımsatıyoruz: "Artık işe koyulma zamanı geldi..."

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Çiçek büyüyor mu?   / 23-07-2005
 Köktencilerle savaş   / 22-07-2005
 Kandil ve Asos   / 21-07-2005
 Düşük profil   / 20-07-2005
 Ah, şu aydınlar   / 19-07-2005
 GKFD damgalı pasaportlar   / 18-07-2005
 Üç cümle yeterli mi?   / 17-07-2005
 Ankara kriterleri   / 16-07-2005
 Asi koyunlar   / 15-07-2005
 Çifte standart   / 14-07-2005
ERDAL ŞAFAK
Sevr ve Lozan
Çağdaşlık, ilericilik,...
UMUR TALU
Başka türlü düşünmek
Dünyanın "terör"e nasıl bir...
Terörün Mısır mesaisi
El Kaide, Mısır'ın en önemil tatil merkezi Şarm el Şeyh'i vurdu. Üç...
4 Türk'ten haber yok
Mısır'da Sarm el Şeyh bölgesinde bulunan ETS Tur'un 5 yolcusunun adı...
Futbolun Türkçesi
Futbolun Türkçesi
Yabancı olarak kadrosuna sadece Iliç'i katan Galatasaray, Süper...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Künye | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu