kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Gazi Ercel @ SABAH
 

Dünya parası yaratmak

Dünyada halen mevcut 170 para birimi yerine, tek bir para yaratılarak bir çok sorunun çözümlenebileceği fikrinden hareket eden Profesör Robert Mundell, DEY adını verdiği global paranın Dolar, Euro ve Yen'den oluşması görüşünde. Bunun için ABD, Avrupa Birliği ve Japonya'nın bir parasal birlik kurması, ortak bir merkez bankasının yapılandırılması ve bunların üzerinde de IMF Guvernörler Kurulu'nun danışma meclisi olarak görev yapması şeklinde bir sistem öneriyor.

Sorunlar
Bu sistemin kurulmasında iki temel sorun var.
Birinci sorun, projenin politik fizibilitesinin zayıflığından kaynaklanıyor.. Süper güç ABD'nin bu tür bir oluşuma politik açıdan olur vermesi oldukça zor. "Kendi parası Dolar'dan zaten azami derecede yararlanan bu ülke, neden bu gücünü başkalarıyla paylaşmak istesin" gerçeğini değiştirmek için çok özel şartlar gerekli. Ancak, Euro'nun uygulamaya konulmasında görev alanlar "o tarihlerde Alman Markı da güçlü bir paraydı ama politikacılar işe fazla karışmadılar, Avrupa Birliği amaçlarına uygun olarak sistem kuruldu" diyorlar.
İkinci sorun ise, parayı basacak olan Dünya Merkez Bankası'nın yapısının ve amaçlarının oluşturulmasından ortaya çıkıyor. Nasıl bir para politikası uygulayacağının, başkanının nasıl seçileceğinin, enflasyon hedefinin nasıl saptanacağının ve kime hesap verileceğinin iyi bir biçimde saptanması gerekiyor.
Bu iki temel sorun dışında bazı teknik konuların da halledilmesi lazım. Bunlar şöyle:
1. Ülkelerin kendi paralarını yeni dünya parasına çevirmelerinin (sabitleştirmelerinin) mümkün olduğunca kısa sürede tamamlanması şart. Süre uzadıkça sorunları da artıyor.
2. Önce para basmak mı yoksa dünya merkez bankasını kurmak mı daha uygun olur?
3. Fiyat endekslerinin yapısı nasıl olacak? İçeriği aynı fiyat endeksleri oluşturulmalı.
4. Altın, bu sistemde nasıl bir rol oynayacak?
5. Tek parayı herkes mi kullanacak, yoksa sadece ülke hükümetlerinin kullanımına mı izin verilecek?
6. Dünya Merkez Bankası hangi değerleri rezerv olarak tutacak?
7. Likidite ve para arzı hangi kurallara göre arttırılacak?
8. Sisteme girip de daha sonra çıkmak isteyen ülkelerin durumu ne olacak?

Tek para, tek hükümet

Bunların da ötesinde üye ülkelerin maliye politikası prensipleri, aralarındaki gelir dengesizliklerinin nasıl giderileceği ve sisteme katılmak istemeyenlerin durumları da çözüm bekleyen konular arasında yer alıyor. Ayrıca, bu modelde enflasyonla mücadelede para politikasının rolünün de iyi belirlenmesi gerekiyor.
Her ne kadar, "tek para tek hükümet değildir" dense de karar mekanizmasının merkezinde güçlü ve sanayileşmiş ülkelerin olacağı bir gerçek. Parasal birliklerin politik yönü yüksek oluşumlar olduğunu herkes biliyor. Profesör Mundell de bunun bilinci içinde. Ama bu gerçeği olumlu yönde kullanmak istiyor. "Politik karar verilirse, sistemi oluşturmak üç haftada gerçekleşir" diyor.
Dedik ya, hayal kurmak güzel. "Taşlar yerine oturursa neden olmasın" sorusunu sormadan da edemiyoruz. Global para konusunda da hayal kurmaya ve fikir üretmeye devam edileceği kesin.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Global para   / 08-07-2005
 AB faturayı bize çıkarıyor   / 06-07-2005
 Anadolu'nun dinamizmi ve sorunları   / 02-07-2005
 Kamu borcu neden artıyor?   / 29-06-2005
 Sürdürülebilir büyüme ve kurumsallaşma   / 27-06-2005
 Bankaların denetimi ciddi bir iştir   / 25-06-2005
 Anayasa'nın krizlerdeki rolü   / 22-06-2005
 Yüzde 9-10'un altına inecek reel faiz gerekli ancak riskli   / 20-06-2005
 Rezervlerimizi 100 milyar dolara çıkarabilecek miyiz?   / 18-06-2005
 Yeterli rezerv biriktirmek   / 17-06-2005
Prof. Dr. AYDIN AYAYDIN
Trans-Trakya için elimizi çabuk tutmazsak...
MELİHA OKUR
'Bu sevda bitmez'
Türk Telekom özelleştirmesinde iş...
GAZİ ERÇEL
Dünya parası yaratmak
Dünyada halen mevcut 170 para...
GÜNTAY ŞİMŞEK
İhalelere hangi gözle bakmalı?
Son dönemde iki önemli...
Bu gülücük Yılmaz'dan hatıra
Havuzda boğulan Yılmaz'ın kalp kapakçığı 2 yıl sonra bir yaşıtına can...
Ezeli rakipler birleşti
Türk yatçılığının başarılı teknesi Dolphin'in usta denizcilerden...
'Cindoruk, Çakıcı MİT elemanı dedi'
'Cindoruk, Çakıcı MİT elemanı dedi'
Korkmaz Yiğit, tanık olarak dinlendiği Yüce Divan'da bir yandan şoke...
Yılmaz'dan Balkaner'e yanıt
Yılmaz'dan Balkaner'e yanıt
Eski başbakan Mesut Yılmaz, "Bankama, yeğenine verdiğim krediyi geri...
IMKB
E: 27.777 D:% 0,32
DOLAR
S: 1,346 D:% -0,848
EURO
S: 1,606 D:% -0,834
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Künye | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu