kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Abdurrahman Yildirim @ SABAH
 

Piyasalarda terörün etkisi geçer ama IMF ve cari açığın izi kalır

Yine olaylar üstüste bindi ve piyasaları çalkalamaya başladı. Önce olumlusundan başlayalım. Türk Telekom'un özelleştirme ihalesinde ortaya çıkan rakam ekonomi ve piyasalar için dopinge yakın bir etkiye sahipti. Haftanın ilk üç günü de bunun gölgesinde geçti.
Ancak sonrasında cari açık patlaması, IMF'nin üç yıllık programın ilk gözden geçirmesini ertelemesi, petrol fiyatının yükselmesi ve Londra'nın terör tarafından vurulması, iyimserliğin etkisini sildi. Dünya ve Türkiye piyasalarında terörün olumsuzluğu fiyatlara yansıyor.

Cari açık etkisi
Önce dış açıktan başlayalım. Mayıs ayı cari işlemler açığı yüzde 72 artışla 2.37 milyar dolar oldu. İlk beş aylık açık da 11.11 milyar dolara vardı. Buradaki artış yüzde 32.1 düzeyinde. Cari açıkta rekor bir yılın ardından meydana gelen bir artış bu. Mayıs itibariyle son 12 aylık açık 18.24 milyar dolara varmış. Yani yılın geride kalan aylarında geçen yılın aynı açığını versek bile, yıl sonunda 18.24 milyar dolarlık açık oluşmuş bile. Artışlar bunun üzerine binecek. Eğer cari açık bu şekilde devam ederse 2005 sonunda 20.5 milyar dolara doğru gidiyor. Bunun 348.5 milyar dolarlık 2005 yılı GSMH'na oranı yüzde 5.8'i buluyor. Hedeflerin ve tahminlerin üzerinde bir rakam. Ekonomide bıçak sırtı gidişin bundan sonra da süreceğine işaret ediyor.
Verilecek cari açıktan daha fazla döviz girişi olduğu sürece mevcut ekonomik iyileşmelerin devamı gelecek. 2001 yılı sonbaharından sonra ortaya çıkan düzelme sürecek. Cari açık artacak ama bunu finanse edeceğimiz için sorun olmayacak. Kurlar yükselmeyecek. Türk Telekom gibi büyük özelleştirmelerin bugüne yansıyan en önemli faydası burada.
Ancak içeriden veya dışarıdan kaynaklanacak herhangi bir şok olayla döviz girişinin azalması, cari açığın finansmanını zora sokacak. O zaman kur yukarı giderken açık pozisyon taşıyan şirketlerin bilançoları ve kamu finansman dengesi bozulacak. Zor günler yeniden kapımıza gelebilecek.

IMF çapasının zayıflaması
Türkiye'nin yeni üç yıllık ekonomik programının sürdürülmesinde IMF ilk gözden geçirmeyi erteledi. Sosyal güvenlik reformu çıkartılamadan Meclis tatile girdi. Hükümetin bu reform yasasını çıkarmaya niyeti var. Ancak belli zorlukları da olduğu anlaşılıyor. Onun için bu kadar önemli bir reform Meclis'in kapanışına bırakıldı ve sonunda çıkarılamadı. Tam birzamanlama hatası yapıldı. Sosyal güvenlik reformu aynı zamanda yeni programın en temel ayağıydı ve gözden geçirmenin ertelenmesi elbette hoş olmadı. AB çapasının nisbeten zayıfladığı bir aşamada IMF programının varlığı ekonomi için temel çapa olmaya adaydı. Bu çapanın yaz aylarında zayıflamasının piyasalara belli bir etkisi olabilir.

Londra'da terör etkisi
Dışarıdan kaynaklanabilecek tehlikelere en iyi örnek dün Londra'da yaşanan törür olayıydı. 11 Eylül'de dünyanın en önemli, şimdi de ikinci en önemli finans merkezi terör tarafından vuruldu. Benzer etkiler doğurmayabilir. Çünkü, 11 Eylül dünkü terör olayından karşılaştırılamayacak boyutta büyüktü. Bir de dünyada koşullar aynı değil. Üstelik 11 Eylül ile başlayan süreç dünya ekonomisi ve finansal piyasaları için iyi sonuçlar doğurdu. Merkez bankalarının para arzını genişletmeleri ve faiz oranlarını düşürmeleri bugün dünya mali piyasalarında ve ekonomik büyümedeki iyileşmelerin ana nedenini oluşturuyor. Dolayısıyla bu terör eyleminin de olumsuz etkileri geçici olabilir.

Dalganın ikinci ayağı
Ancak dış açıkta patlama, IMF ertelenmesi, petrol fiyatlarında tırmanma gibi olumsuzlukların birleşmesinin piyasalara yansıması da kaçınılmaz.
Bu olumsuzlukları törpüleyecek tek olumlu gelişme, portföy ve doğrudan olmak üzere Türkiye'ye yönelik yabancı yatırımların sürmesi, büyük özelleştirmelerin gerçekleşmeye başlamaları.
Normalde yaz aylarında piyasalarda boyları daha büyükçe olabilecek dalgalı bir seyir bekliyorduk. Bu dalgalardan birincisini geride bıraktık ve ikincisine başladık gibi geliyor bize. Türkiye piyasalarının 29 Mayıs sonrası içine girdiği olumlu eğilimin son olaylarla birlikte duracağını ve tersine dönebileceğini tahmin ediyoruz.

Sonuç
"Bir adım geri giden, iki adım ileri atılır"
Türk Atasözü

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Yabancılar liradan kazanıyor dövizde kalan yerliler kaybediyor   / 06-07-2005
 Hazine'den TL bazında iyi faiz, dolar bazında duble faiz   / 05-07-2005
 Makul büyümeye karşılık yüksek cari açık dönemi mi?   / 04-07-2005
 Büyüme düşüyor, dış açık büyüyor... Bu ne iştir?   / 01-07-2005
 Bir tarafı yaparken diğer tarafı yıkmak   / 30-06-2005
 Biz tasarruf sahiplerini mağdur ederken, şirketler yabancılara gidiyor   / 29-06-2005
 Petrol riski ciddileşiyor   / 28-06-2005
 Olumsuzlukları dengelemede yabancı sermayenin rolü   / 27-06-2005
 Bir de tarım stratejisi gerek   / 23-06-2005
 Sanayicinin kafası neden karışıyor?   / 22-06-2005
Prof. Dr. AYDIN AYAYDIN
Telekom'la ilgili bilen de bilmeyen de...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Piyasalarda terörün etkisi geçer ama IMF ve cari açığın izi...
GAZİ ERÇEL
Global para
Robert Mundell, Columbia Üniversitesi...
E-5'te can pazarı
İstanbul Pendik'te üç otobüs, bir TIR ve bir kamyonun karıştığı...
500 bin kişiye bir itfaiye aracı
İstanbul Beylikdüzü'nde 12 katlı bir binada çıkan yangında 8...
Türban formülü gerdi
Türban formülü gerdi
Erdoğan'ın "özel ve vakıf üniversitelerine türbanla girilsin"...
Hedef 338 yolculu Doğu Ekspresi'ydi
Hedef 338 yolculu Doğu Ekspresi'ydi
Erzincan-Erzurum demiryoluna döşenen uzaktan kumandalı mayın, yük...
IMKB
E: 27.690 D:% -0,33
DOLAR
S: 1,356 D:% 0,482
EURO
S: 1,618 D:% 0,591
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Künye | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu