Yabancılar liradan kazanıyor dövizde kalan yerliler kaybediyor

Türkiye krizden bu yana faizi kontrol edip döviz kurunu serbest bıraktı. Program zaman içinde ekonomiye istikrar getirdi. Siyasi istikrar da buna eklendi. Üzerine bir de AB etkisi binince, Türkiye moda ülke haline geldi.
Bu sırada dünyada yaşanan para bolluğu, Türkiye'nin krizden çıkış ve yabancı sermayeyi çekme politikasıyla çakıştı. Şansımız yaver gitti. Önce yabancı portföy yatırımlarında, sonra da doğrudan yabancı sermaye yatırımlarında ciddi artışlar başladı. Mayıs sonu itibariyle yabancıların Türkiye'de 14.9 milyar doları bonoda, 15.9 milyar doları borsada olmak üzere toplamda 35.2 milyar dolarlık portföy yatırımları var. Bankalara, Türkcell'e ve Türk Telekom'a gelen yabancı sermaye de, doğrudan yabancı yatırımlarının somut örnekleri.

Kendini besleyen süreç
Buna karşılık yurtiçi yerleşiklerin mayıs sonu itibariyle döviz tevdiat hesapları 53.8 milyar dolar düzeyinde. Döviz hesaplarında beklenen ve istenen çözülme henüz yok.
Dışarıdan hem portföy hem de doğrudan yatırımlar yoluyla sermaye girişinin hızlanması, döviz arzını artırıyor. Bu döviz arzı cari açığı rahatlıkla finanse ediyor. Hatta bu finansman sonrasında artan dövizleri de Merkez Bankası alıyor. Merkez Bankası'nın son iki yılda satın aldığı döviz miktarı 24.3 milyar doları buldu. İşte bu döviz arzı kuru düşürüyor. Kur düştüğü için enflasyon düşüşü kolaylaşıyor ve faizin reel getirisi yüksek kalıyor. Yabancıların Türkiye yatırımları da, kendi kendini besleyen olumlu bir döngüye dönüşüyor. Bonoya ve YTL enstrümanlara yatırım yapanlar bir kazanırken, aynı yatırımı döviz bozdurarak yapanlar kur düşüşü nedeniyle iki kazandı.

Euro'dan yüksek kayıp
Yukarıdaki tabloda yatırım araçlarının altı aylık nominal ve enflasyondan arındırılmış getirileri var. Bu getiriler çok net biçimde gösteriyor ki, bono, mevduat, hisse senedi ve yatırım fonları kazandırmış. Buna karşılık altın ve dövizde yüksek sayılabilecek kayıplar oluşmuş. Yerli yatırımcılar önce buradan kaybetmiş. Hatta Euro'daki kayıp yüzde 14 gibi çok yüksek düzeye çıkmış. Burada da, yerli yatırımcılar yıl ortası itibariyle ters köşeye yatmış durumdalar. Çünkü yerlilerin döviz tevdiat hesaplarında doların ağırlığı azalırken Euro'nunki artmış. Merkez Bankası'nın son haftalık basın bültenine göre, dolar bazındaki hesaplar yılbaşında 33.7 milyardan 30.4 milyar dolara inerken, Euro hesaplar 15.8 milyardan 17.4 milyara yükselmiş.

Yerli-yabancı farkı
2001 yılı sonbaharından itibaren geçerli olan ve dört yıla yaklaşan eğilimler, Türkiye'de faiz enstrümanlarının en iyi kazancı sağladığını, Türkiye'ye yatırım yapanların kârlı çıktığını gösteriyor. Bu güveni duyamayan ve ihtiyatlı davrananlar, döviz ve dövize dayalı araçlara yatırım yapanların kaybettiği çok açık. Yerliler geleneksel yatırım davranışlarından kolay kolay vazgeçmiyor. Yabancı enstrümanlarda kalarak kaybetmeye devam ediyor. Yabancı ise yerli enstrümanlardan iyi kazanç sağlıyor. En azından geçmiş dört yılda durum bu.

Sonuç
"Alışkanlık, anahtarı kaybolmuş kelepçedir" Amos Parrish