|
 |
 |
 |
 ABD'nin plütonyum planı
ABD, Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana ilk kez yeniden plütonyum 238 üretmeyi planlıyor.
Değerli bir enerji kaynağı olmakla birlikte kansere yol açtığı bilinen plütonyum 238'in yeniden üretilmesi, yararları ve zararlarına dair yeni bir tartışma da başlatmış durumda.
New York Times gazetesinde yer alan bir habere göre, 30 yıl sürecek program kapsamında Idaho Ulusal Laboratuvarı'da 150 kg plütonyum üretilmesi planlanırken, laboratuvarın Idaho Şelaleri ve Grand Teton Ulusal Parkı'na yakın olması da eleştirilere yol açıyor. Programın, 1,5 milyar dolara mal olması bekleniyor.
Program kapsamında üretilecek plütonyumun, daha çok ulusal güvenlikle ilgili gizli görevlerde kullanılacağı belirtilirken, plütonyumun geçmişte de casusluk amaçlı araçlara enerji sağlamakta kullanıldığına dikkat çekiliyor.
Plütonyum üretiminin, laboratuvar yakınlardaki Grand Teton Ulusal Parkı'nın yanı sıra Yellowstone Ulusal Parkı'ndaki ekosistemler üzerinde de ciddi tahribatı olacağını ifade eden çevreci gruplarsa programla mücadele etmeyi planlıyor.
Nükleer silah yapımında merkezi bir rolü bulunmayan plütonyum 238, daha çok ağır ısı üretimi sayesinde elektrik üretiminde yararlanılıyor.
Plütonyum 238 kullanılarak üretilen nükleer piller özellikle uzayda güneş ışığının zayıf olduğu ve güneş pillerinin işe yaramadığı bölgelerde uzay araçlarına enerji sağlamakta kullanılıyor. Şu anda Satürn'de araştırmalarını sürdüren Cassini uzay aracının enerjisinin plütonyum 238 kullanılarak sağlandığı belirtiliyor.
Üretilecek yeni plütonyum 238'inse deniz altı da dahil olmak üzere yine casusluk amaçlı araçlarda kullanılacağına dikkat çekiliyor. Uzayda askeri amaçlı kullanılmasına dair şu an herhangi bir plan bulunmadığı belirtilmekle birlikte, casusluk amaçlı askeri uydulara enerji sağlanmasında kullanılabileceğine işaret ediliyor.
Kullanıldığı yıllarda çeşitli felaketlere yol açan plütonyum 238, 1964 yılında enerji sağladığı bir uydunun düşmesi sonucu tüm dünyaya radyoaktif madde yaymaktan dolayı büyük tartışmalara sebep olmuştu.
Çin hakkında casusluk yapan bir istihbarat ekibiyse 1965'te plütonyum 238 ile çalışan bir casus aracını Himalayalar'da kaybederken, 1968 yılında hatalı bir meteoroloji uydusu Pasifik Okyanusu'na düşmüş ve sebep olacağı muhtemel tehlike ancak plütonyum pillerinin bulunmasıyla önlenebilmişti.
Bu tür kazalar, plütonyum üretimine ilgiyi zayıflatmasına rağmen, 1997 yılında NASA'nın Cassini uzay aracında plütonyum kullanması büyük protestolara yol açmıştı. Nükleer silahlarda kullanılan plütonyum 239'dan yüzlerce kat daha güçlü bir radyoaktif madde olan plütonyum 238'in çok küçük bir miktarının bile akciğer kanserine yol açtığı ifade ediliyor.
1980'lerden bu yana plütonyum 238 üretimi olmayan ABD, stoklarını ve Soğuk Savaş'ın bitiminden bu yana Rusya'dan ithal ettiği toplam 16 kilogram plütonyum 238'i kullanıyor. Rusya ile yaptığı anlaşma nedeniyle ABD ithal ettiği bu maddeyi askeri amaçlarla kullanamıyor.
(AA)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
