kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
  » Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Ali Poyrazoglu @ SABAH
 

Kahkaha bir yeraltı hareketidir

Soytarıların, soytarılığın tarihi insanlık tarihi kadar eski. Peki, soytarı kime derler? Soytarılık mertebesine ermeye karar vermiş, yaşamını bu yola adamış, kahkahanın gerçeği açığa çıkaracağına inanan herkese "soytarı" denir. Bunu yaşam biçimi olarak benimsemiş olanlara soytarı, maskarabaz, palyaço akıllı-deli, bilge, abdal gibi bir sürü ad takılır... Hemen hemen her devirde ve her memlekette asıl saltanatı soytarılar sürmüş. Ülkeleri yönetenleri yönetmişler, onlara akıl fikir vermişler; yol göstermişler, gözlerini açmışlar. Halkı onların gazabından, onları da kendi gazaplarından korumuşlar. Dünya tarihinde insanlık yıldızının parladığı her an kahkahanın şakanın, alayın, yerginin zaferidir. Kahkaha bir yeraltı hareketidir... Yerüstünde bin bir çiçek açtırır. Eski Yunan'da, Roma'da, Bizans'ta, Çin'de, Mısır'da, Fransa'da, İngiltere'de, Hindistan'da soytarılar zekalarının inceliği, nüktelerinin zarafeti, hoş tuhaflıkları bazen de kaba saba şakalarıyla hep iktidarda olmuş. Sürekli iktidardan söz ediyorum, gelip geçici iktidardan değil.

YÖNETENLERİ YÖNETTİLER

"Utopia"nın yazarı Sir Thomas More'dan "En akıllı, en alim insanların soytarıları ile arkadaş olduklarını" öğreniriz. Rönesans'ta İtalyan prensleri şöhret sahibi soytarılarıyla iftihar eder, birisine bir nezaket göstermek istedikleri zaman soytarılarını bir süreliğine ona gönderirdi. Soytarılar şiirden, müzikten, tiyatrodan anlar. Soytarıların çoğu yer ve gök bilimleriyle ilgilidir. 15. asrın başına Meksika'da İmparator Montezuma'nın sarayında soytarılar felsefe yapardı. Mısır'da firavunların mezarlarındaki resimlerden anladığımıza göre, firavunların soytarılığını yapan cüceleri vardı. 13. Charles döneminde Fransa'yı imparatorun değil soytarısı Marais'nin yönettiğini yazar tarih kitapları. Soytarılar fakirler, ezilmişler sınıfından gelir; sınıf atlamaz, ait oldukları sınıfın gözüyle dünya işlerini yorumlar, efendilerinin gözünü açarlardı. Soytarılar tarihinde kadın soytarılar da vardır. 16. yüzyılın başında İtalya'da soytarılık eden Giovanna Matta ve Caterina Matta çok ünlüydü. Osmanlı sarayında soytarı bulundurma geleneği 2. Beyazıt döneminde başlıyor, Tanzimat'ta sona eriyor. 16. yüzyılda soytarılar tiyatro sahnelerinde yer almaya, güldürerek düşündürme, eğlendirerek gözleri açma işini gerçek efendileri olan halkla paylaşmaya başlıyor. Yüzyılları atlayıp günümüze gelelim... Antik çağda soytarılık etmeye çıkan, güldürü bilgeleri soytarılar, palyaçolar, abdallar, bugün halkın saraylarında, güldürerek gerçeği açığa çıkarmaya çalışıyor. Yani sirklerde, tiyatrolarda, radyolarda, gazetelerde, sinemada, gece kulüplerinde... Soytarılık bir ruh halidir. Dünyanın bütün soytarıları birleşiniz. Zincirlerinizden başka kaybedecek neyiniz var? Gülünüz güldürünüz, alay ediniz, kendinizden başlayarak herkesi yeriniz. Hatta yerden yere vurunuz. Burnu büyükleri, kıçı kırıkları, hava atanları, meydanı boş bulup atanları, yerlerinden edilmeyeceklerini düşünenleri yeriniz. Yerlerinden ediniz... Gülünüz güldürünüz, yerle bir ediniz. İçinizdeki çocuk yanınızın, bozulmamış saf yanınızın zincirlerini koparınız. Bırakın afra tafra satanlara gülsün içinizdeki soytarı yanınız. İçinizdeki soytarıyı koyuveriniz. Güldüren insanla gülen insan, el ele verip dünyaya meydan okurlar. Yazarak, çizerek, oynayarak, anlatarak soytarılık edenler bazen kendilerini söylediklerinin arkasına gizler. Bazen de apaçık koyuverirler ortaya... Sirklerde soytarılık edenlerin yüzleri boyalıdır. Üniforması, iş başı kılığıdır o boyalı yüz. Yay gibi çizdiği kaşı da imzası... Soytarının boyanmış suratı şenliğin başlayacağının işaretidir. Yaşam Üstüne Düşünme, Gülüp Eğlenirken Muhalefet Üretme Şenliği... Acıya, Yalnızlığa, Salaklıklara, Yaşamımın Anlamsızlığına Kahkahalarla Şamar Atma Şenliği... İnsanoğlu'nun erişebileceği en üst rütbe yaşamla da ölümle de dalga geçebilen bir soytarı olmaktır. Gülme günlük tarihi alaşağı ederek gerçeği açığa çıkarır; seyirciyi iktidara taşır. Takılın soytarıların arkasına...

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Yağmur Tanrısı'nın bunalımlı oğlu (1)   / 04-06-2005
 Yaşasın hayal gücü (2)   / 28-05-2005
 Yaşasın hayal gücü (1)   / 21-05-2005
 Ne oldu sana, ne oldu?..   / 14-05-2005
 Dillere destan sokak...   / 07-05-2005
 Gözlerimi kaparım vazifemi yaparım   / 30-04-2005
    Cumartesi Yazarlar
    Güncel
  » Yaşama Dair
    Sinema
    Gurme
ALİ POYRAZOĞLU
Kahkaha bir yeraltı...
FİLİZ AKIN
Eşlerin dayanışması
Aslında anlamalıydım. Doç. Dr.
SUNAY AKIN
Ne dediniz, yoğurt mu?
Cemal Reşit Rey,...
Gözlerimi de al
Gözlerimi de al
Filmin görkemi, öncelikle karşımıza her saniye inanılır, gerçek ve...
Bay ve Bayan Smith
Bay ve Bayan Smith
İşte Hollywood'un alabildiğine cilalı ama aynı ölçüde kof sinemasına,...
Bir yudum buzlu kahve ferahlatır
Bir zamanlar sadece köpüklü Türk kahvesini bilirdik. Şimdi espresso,...
Maalesef her otistik yağmur adam değil
* Tohum Vakfı'nı kurmak nereden aklınıza geldi?...
Minik rap'çiler şarkılarla trafik dersi veriyor
Doğuş Çocuk, İstanbul'daki ilköğretim okulları arasında trafik konulu rap...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.