Parasal istikrar finansal istikrarı garanti eder mi?

Önce şu saptamayı yapalım. Düşük düzeyde fiyat istikrarı olmadan finansal istikrar sağlanamaz. Enflasyonun olduğu yerde, uzun vadeli bir nitelik taşıması gereken finansal istikrardan bahsedilemez.
Ancak, parasal istikrarın finansal istikrarı garanti edip edemeyeceği konusunda görüşler kesin çizgiler taşımamaktadır. Bir grup parasal istikrarın finansal istikrar için gerekli ve yeterli şart olduğunu savunurken, başka bir grup "gerekli bir şarttır ancak yeterli değildir" şeklinde düşünmektedir.
* "Parasal istikrar sağlandığı ortamlarda finansal istikrarsızlıklar oluşamaz" tezini savunanlara göre düşük enflasyonda,
* Belirsizlikler azalır.
* Asimetrik bilgi akışının yoğunluğu düşüktür.
* Reel getiriler kolayca hesaplanıp riskler ona göre alınır.
* Kredi artışlarında yüksek oranlara rastlanmaz.
* Batık kredi oranı azdır.
* Risk daha iyi yönetilir.
* Hisse senedi, bono ve gayrimenkul gibi varlıkların fiyatlarında sert iniş çıkışlar gözlenmez.
* Enflasyon finansal istikrarsızlıkların ve krizlerin kaynağıdır.
Dolayısıyla parasal istikrar finansal istikrar için hem gerekli hem de yeterlidir. Merkez bankaları "finansal istikrarsızlık olur mu?" diye kafa yormazlar. Çabalarını parasal istikrarı gerçekleştirmeye sarfederler. Sonuçta finansal istikrarsızlık oluşmaz.
"Finansal istikrarsızlık parasal istikrar sağlansa da ortaya çıkar" görüşünü savunanların gerekçeleri ise şu şekilde özetlenebilir.
Finans kuruluşlarını etkin bir biçimde denetlemek şarttır. Parasal istikrar sağlansa bile denetim eksikliği varsa krizler ortaya çıkabilir. Düşük enflasyonlu Asya ülkelerinde çıkan kriz buna örnektir.
Parasal istikrar iyimserliği besler. Oluşan iyimserlik firmaların fazla ve gereksiz risk almasını beraberinde getirir. İyi idare edilmeyen risk istikrarsızlık doğurur.
Politik olumsuzluklar ve gelişmeler finans sistemini de etkiler.
Gelişen ülkelerin uyguladıkları bazı döviz kuru rejimleri, finansal istikrarsızlıkların nedenini oluşturmuşlardır.
Hisse senetleri fiyatlarında ekonomik nedenlerden kaynaklanmayan artışlar da ortaya çıkabilir.
Uluslararası düzeydeki kısa vadeli sermaye hareketlerine hakim olmak zordur.
Bütün bu nedenlerle, fiyatlar düşük düzeyde de gerçekleşse finansal istikrarı sürdürme olanağı ortadan kalkabilir . Bankacılık krizleri ortaya çıkabilir.
Görüşler böyle. Bu konuda Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulunun üyesi Otmar Issing, bir noktaya önemle dikkatimizi çekiyor. İssing'e göre, finansal istikrarın "birinci kemancısı" denetimdir . Kötü çaldığı zaman müzik berbat olur. Bu nedenle tek haneli enflasyon kalıcı kılınsa bile, etkin bir denetim sistemine sahip olunmadan finansal istikrarla ilgili sorunlar çözümlenemiyor. Birinci keman kötü çaldığında müzik berbat oluyor.
Basel II'nin finansal istikrara katkısı kuşkusuz olacaktır. Ancak, Basel II her derde deva değildir.