|
 |
 |
 |
 |
|
Savaş kazandıran kodlar
ABD, II. Dünya Savaşı'nı biraz da Navajo yerlileri ve onların kodları sayesinde kazandı. Sadece 28 'beyaz adam'ın bildiği bu özel yöntem, savaş sırasında asla çözülemedi Savaş uçağını 'sinekkuşu', havan topunu 'oturan top' olarak kullanan Navajolar, 'sivil' kelimeleri askeri terimler haline getirmekte de başarılı olduğunu gösterdi.
"Beyaz adam çatal dilli" ya da "Saçların kemerimi süsleyecek!.." 1960'lı yıllarda Türkiye'de peynir ekmek gibi satılan çizgi romanlarda Amerikan yerlileri hep böyle konuşurdu, hatırladınız mı? Kafalarında tüy, elinde taş baltalar olan bu 'kana susamış caniler' zaten düzgün konuşmayı da bir türlü beceremez, fiilleri hep mastar halinde kullanırlardı: "Sen haklı olmak!" Hayat ne garip; oysa ABD II. Dünya Savaşı'nı İngilizce'yi konuşmayı pek beceremeyen Amerikan yerlilerinin ana dilleri sayesinde kazandı. Eğer Navajo yerlileri ve onların emsalsiz lisanı olmasaydı, bu savaştan yenik ayrılabilirlerdi. Hatta ABD genelkurmayının yıllar sonra itiraf ettiği gibi; "ABD deniz kuvvetleri Iwo Jima'yı asla alamazdı."
ANLAŞILMASI GÜÇ
Her harfin başka bir harfle değiştirildiği karmaşık kripto yöntemleri, kullanması zor şifre makineleri... "Gizli haberleşmenin daha kolay bir yolu yok mu? Ateş altındaki bir asker yardım talebinde bulunmak istediği zaman, saatler süren zor şifreleme işlemleri mi yapmak zorunda?" II. Dünya Savaşı'nın seyrini değiştiren Navajo şifreleri, işte bu sorulara cevap aranırken bulundu. Arizona'da büyüyen Philip Johnston, Navajo dilinin kırılması imkansız bir şifre olduğunu düşündü. Navajo kültürüyle büyüyen ve bu dili akıcı konuşmayı beceren ender 'beyaz adam'lardan biri olan Johnston, önerisini bir sinyal memuru olan Yarbay James Jones'a açıkladı. Birkaç Navajo deyimi söyleyerek, düşüncesinin dikkate alınmasını sağladı. "Eğer" dedi Johnston, "Ordudaki her takıma telsiz görevlisi olarak iki Navajo verirsek, çözülemez bir şifre yaratmış oluruz. Üstelik kelimeleri kriptolamadan, ana dillerinde gibi söyleyecekleri için, zaman da kazanırız"
28 KİŞİ BİLİYOR
Peki neden Navajolar? Öyle ya; Sioux, Chipewa, Pima-Papago... Kısaca, ABD'de onlarca değişik kabile var. Navajo'larda ısrar etmenin nedeni ne? Bu sorunun cevabını da biz verelim: Çünkü yerli dillerini öğrenmek isteyen Alman 'antropoloji öğrencileri'yle en az içli dışlı olan kabile Navajolar'dı. Dillerini, bu alanda araştırma yapmış 28 ABD'li dışında hiç kimse bilmiyordu. Uzatmayalım; ABD ordusunun talebi üzerine toplanan Navajo kabile konseyi, savaşa hemen destek verdi. Dövüşmek için o kadar hevesliydiler ki, bazıları yaşları ve kiloları hakkında yalan bile söyledi. Sonunda, Pearl Harbour bombardımanından dört ay önce, bazıları daha 15 yaşında olan 29 Navajo deniz piyadeleriyle birlikte bir haberleşme kursuna katıldı. Ve ilk sorunla karşılaşıldı!
ÖZEL SÖZLÜK YAPILDI
Amerika'nın bu kavruk kabilesi, kendi aralarında çiçekler ya da bizon avı konusunda rahatlıkla sohbet edebiliyordu. Ama bu dilin modern askeri jargonda hiçbir karşılığı yoktu. Bu yüzden işe, çevrilmesi olanaksız bazı İngilizce sözcüklerin yerini alacak "terimler sözlüğü" hazırlanarak başlandı. Onların doğal yaşamlarında kullandıkları sözcükler, askeri terimler haline getirildi. Uçaklar için kuş, gemiler için balık adları kullanıldı. Komutanlar 'şavaşçı şefler,' takımlar 'bataklık boyları' oldu. Böylece ABD istihbaratı, 274 kelimelik bir kod kitabı hazırladı. Ve üç hafta süren testler başladı; Navajo telsizcilerinin konuşmaları, İngiliz şifrecilere dinletildi. Sonuç, mükemmeldi: İngilizler bırakın kodları çözmeyi, duydukları mesajları yazmaktan bila aciz olduklarını bildirdi. Üstelik Navajo kod okuyucuları, yeni hazırlanan sözlükteki bütün kelimeleri ezberleyerek, düşmanın eline kod kitabının geçme olasığını da ortadan kaldırmıştı.
GİZLİ KAHRAMANLAR
Pasifik'te Japonlar'la çatışan ABD ordusunda Navajolar'ın ünü, kırılması imkansız kodları sayesinde kısa sürede yayıldı. Savaş yoğunlaştıkça Navajo kod okuyucuların oynadıkları rolün yaşamsal değeri giderek arttı. II. Dünya Savaşı sırasında 420 Navajo kod okuyucusu hizmet verdi. Navajolar birer savaşçı olarak cesaretleri biliniyor olsa da, haberleşmenin güvenliğini sağlamadaki özel rolleri hep gizli kaldı. Hükümet, görevleriyle ilgili konuşmalarını kesinlikle yasaklamıştı. Bu yüzden eşsiz katkıları, uzun süre duyulmadı. On yıllar boyunca göz ardı edilen bu Amerikan yerlileri ve Navajo kodu ancak, 1968'de açıklandı. Ertesi yıl kod okuyucular ilk toplantısını düzenledi. 1982'de ABD hükümetinin 14 Ağustos'u "Ulusal Kod Okuyucular" günü olarak ilan etmesiyle de itibarları iade edildi. Ama Navajolar en büyük ödülü, tarih boyunca kırılmamış birkaç koddan birini kullanmalarıydı.
Uçak ve gemiler için Navajo kodları
Savaş uçağı .......Sinekkuşu.......Da-he-tih-hi
Gözcü uçak .......Başkuş.................Ne-as-jah
Torpido uçağı ...Kırlangıç ...........Tas-chizzie
Bomba uçağı.....Akbaba ..................Jay-sho
Bombacı ............Tavuk şahini.................gini
Amfibik araç .....Kurbağa ......................Chal
Savaş gemisi......Köpek balığı ..............Ca-lo
Denizaltı............Demir Balık............Besh-lo
DÜNÜN CEVAPLARI
Sınav 1
Dün ilk sorumuz bir anagramdı: Harflerini,
"RRRNNNNNNS SSMMAUUUEEİİ IIHKD"
olarak karıştırdığımız cümleyi yazmanızı istemiştik. Doğru cevabımız şuydu: "Senin sırrın senin mahkumundur."
Sınav 2
Alberti metoduyla yazdığımız mesajın deşifresine gelince...
"BAKARAK YAZMAK KOLAY TABİİ YARIN GÖRÜŞÜRÜZ"
cümlesini şifrelemiştik.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
