  |
|
ABD'nin suçu ilk değil...
İki hafta önce Küresel Barış ve Adalet Koalisyonu' nun haziranda İstanbul'da yapılacak Irak Dünya Mahkemesi oturumundan söz eden "Bush nasıl yargılanacak?" başlıklı yazım SABAH okurlarının övgüsüyle karşılandı. Duyarlılıklarından ötürü teşekkür ediyorum.
O yazımda 60'lı yıllarda kurulan
"Russell Mahkemesi" nden kısaca söz etmiştim. Kimi genç okurların isteği doğrultusunda ve hazirandaki mahkemeyi beklemeden ABD yönetiminin neredeyse kırk yıl önce nasıl savaş suçlusu ilan edildiğinin öyküsünü bir kez daha hatırlamakta yarar vardır sanıyorum.
Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi, İngiliz düşünür Bertrand Russell' ın girişimiyle 1966'da kurulur. Bu nedenle de "Russsell Mahkemesi" adıyla anılacaktır.
Mahkeme, ABD'nin Vietnam savaşında zehirli gaz, yangın ve napalm bombası gibi yasaklanmış silahları kullanarak sivil halkı ve hastaneleri bombalamasını insanlık suçu olarak nitelemektedir.
Bunun için de o zamanki ABD Başkanı
Johnson, Dışişleri Bakanı Dean Rusk, Savunma Bakanı Robert McNamara' yı simgesel bir biçimde yargılayarak dünya kamu vicdanında mahkum etmeyi amaçlamaktadır.
Mahkemenin Russell başkanlığında 13-15 Kasım 1966'da yapılan ilk toplantısına zamanın TİP Başkanı Mehmet Ali Aybar' ın yanı sıra Fransız varoluşçu düşünür JeanPaul Sartre, Polonya asıllı yazar Isaac Deutscher, Yugoslav tarihçi Vladimir Dedijer, Danilo Dolci, Laurent Schwarz, Lelio Basso, Mahmut Ali Kasai katılacaktır.
Üç günlük çalışma sonucu oluşturulan "Soruşturma Komisyonu", ABD yönetiminin savaş suçlusu olduğu hakkındaki iddiaları incelemek üzere Nisan 1967'de Paris'te toplanmaya karar verir. Fakat Fransa Devlet Başkanı De Gaulle, bu toplantıya izin vermeyecek ve komisyon 29 Nisan'da Stockholm'de bir araya gelecektir.
İlk oturumda Russell, ABD'nin Nazi Almanyası ile kıyaslanabileceğini, Vietnam'da yasak silahlar kullandığını ve yeni savaşlara hazırlandığını ileri sürer.
Mahkemede bir dizi Kuzey Vietnamlı tanık da dinlenir.
Bu arada mahkemenin 5. Soruşturma Kurulu başkanlığına getirilen Mehmet Ali Aybar, iki hafta boyunca K. Vietnam'da incelemelerde bulunur.
20 Kasım'da Kopenhag'da üçüncü kez toplanan mahkeme, Vietnam'da yasak silahlar kullanan, sivil hedefleri bombalayan ve savaş tutsaklarına insanlık dışı davranışlarda bulunan ABD yönetimini "savaş suçlusu" ilan edecektir.
Görüldüğü üzre "savaş suçluluğu" zaten ABD yönetiminin kimliğinde bulunmakta... Bu yüzden Irak Dünya Mahkemesi'nin haziranda alacağı karar, bu suçun bir kez daha tescilinden başka bir şey olmayacaktır.
|
