Migros - Gima birleşmesi rekabeti etkiler mi?

Koç Grubu'na ait Migros, Fiba Grubu'na ait Gima ve Endi şirketlerinin hisselerinin alımı için görüşmelere başladığını açıklayınca, bunun rekabete etkilerini gündeme getirme ihtiyacı hissettim.
Migros'un ülke genelinde 182, yurtdışında 50 ve bu yıl içinde açılacak 55 mağazanın yanında, 288 adet ŞOK isimli toplam 520 mağazası bulunuyor. 2005 yılı ciro hedefinin 630 milyon doları yurt dışından olmak üzere, toplam 2 milyar dolar dolayında olacağı öngörülüyor.
Gima'nın 81, Endi'nin ise 45 mağazası olmak üzere, toplam 126 mağazası var. 2005 yılı ciro hedefi 600 milyon dolar civarında. Birleşme gerçekleştikten sonra Migros 701 mağazası ile 2005 yılında 2.6 milyar dolar ciroya sahip olacak.
Öte yandan, 2004 yılı cirosu 285 milyar dolar olan, dünyanın en büyük perakende mağazacılık şirketi Wal-Mart'ın Türkiye'yi ziyaret eden CEO' su Lee Scott'un, gazetecilerin "Koç Grubu'ndan Migros ile ilişkilerinizi geliştirecek misiniz?" sorusuna verdiği cevap şöyleydi: "Vakti geldiğinde, olaylar olgunlaştığında işbirliğine girersiniz. Biz de bunu yapıyoruz. Koç Grubu ile dostluğumuzu sürdürmek istiyoruz ."
Lee Scott'un Migros mağazalarını ziyaret etmesinin, Migros - Gima birleşmesi ile aynı döneme gelmesi, 'ileride birleşmenin boyutu değişir mi?' sorusunu gündeme getirdi.
Migros'un güçlü olması, Koç Grubu için ne kadar önemli ise ülke ekonomisi açısından da o kadar önemlidir . Ancak perakende mağazalar zincirinde ne kadar çok oyuncu olursa, o kadar çok rekabet sağlanır.
Hangi pazar payı ölçü alınacak?
Migros'un Gima'yı alması kararı kesinleşirse, bu birleşme ve devralma işlemine son noktayı Rekabet Kurulu koyacaktır. 4054 sayılı Rekabet Kanunu'nun 7. maddesi ve 1997/1 no'lu tebliğe göre, Rekabet Kurulu izni gerekecektir. Rekabet Kurulu, Migros'un birleşme sonrası oluşan pazar payına göre, sektörde "hakim durum" yaratılıp yaratılmadığına bakacaktır.
Rekabet Kurulu, Migros'un pazar payını tespit edebilmek için hangi pazarı baz alacaktır?
Ülke genelinde mağazalar zinciri olan pazarı mı? Yoksa, ülke genelinde irili ufaklı marketlerin de dahil olduğu her türlü perakende satışı yapılan pazarı mı? Veya "Dar Pazar" olarak adlandırılan bölgesel pazarda, Migros gibi faaliyet gösteren diğer marketler zincirinin de olduğu pazar mı? Yoksa, bölgesel pazarda yer alan her türlü irili ufaklı marketlerin de bulunduğu pazar mı baz alınacak?
Rekabet Kurulu'nun baz alacağı pazar, 'bölgesel mi olacak yoksa ülke genelinde mi olacak' merak ediyorum. Türkiye geneli alınırsa, bu bazı bölgeler için gerçeği yansıtmayabilir. Bir bölgede sadece Migros ve Gima varsa, bunların birleşmesinden sonra o bölgede tekel olacaktır. Acaba bu rekabeti bozar mı?
Hangi pazarın baz alınacağına ve Migros'un birleşme sonrası pazar payının ne olduğuna, "hakim durum " yaratılıp yaratılmadığına Rekabet Kurulu karar verecektir.
AB ülkelerinde bu sektörde baz alınan "Pazar" farklı olarak değerlendirilir. Mesela Portekiz'de perakende mağazalar zinciri için kabul edilen pazar, şehir merkezine 20 dakika mesafede olan mağazalar zincirinin olduğu piyasa, baz alınan pazardır.

Rekabet neden önemli?
Ne kadar çok mağaza zinciri varsa, tüketiciler daha kaliteli malı daha ucuza satın alabilir. Piyasada az sayıda mağaza varsa, malın kalitesi daha düşük olabileceği gibi, fiyatı da daha pahalı olacaktır.
Üreticiler açısından da rekabet önemlidir. Piyasada mağaza sayısı fazla ise, üretici firma, ürününü değerinde ve uygun koşullarda satma imkanı bulur. Eğer oyuncu sayısı tek veya hakim konumda ise üreticinin başka şansı olmadığı için ürününü düşük fiyat ve alıcı marketin belirlemiş olduğu koşullarla satmak zorunda olacaktır.
Görüldüğü gibi rekabet, hem üreticiler, hem de tüketiciler için avantaj sağlar. Bu avantajı sağlamak rekabetçi piyasa ile mümkündür.