kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
    Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
  » Aktüel Pazar
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Halka açık 'fondue' tadında demokrasi
Halka açık 'fondue' tadında demokrasi
İsviçre'de sanat: SAAT

Halka açık 'fondue' tadında demokrasi

Tıkır tıkır işleyen hayatıyla İsviçre'de tarafsızlık siyaseti hala ayakta. Geleneksel yemekleri 'fondue'nün de esası olan paylaşım, politik hayatın temelini oluşturuyor.

Fırsat ve imkan buldukça, arada sırada İsviçre'ye uğramak gerek. Burada farklı bir demokrasi tadı alıyorsunuz çünkü. Adını ülkenin milli yemeği, "fondue"den alan bir tat bu. Lazların ünlü "muhlama"sına benzer bir yemek, fondue. Emmental ve gravyer gibi peynirlerden oluşan bir bulamaç, ateşin üzerinde fıkırdarken, ortaya servis yapılıyor ve herkes kendi metal şişiyle ekmeği erimiş peynire batırıp yiyor. İhtiyacına göre, doyuncaya kadar. "Aman bana kalmazsa" diye dertlenmeden. Devamlı yerseniz yavan gelebilir ama gelenek bu. Paylaşım esas. 8 milyonluk İsviçre, AB denizi ortasında bir ada gibi. AB'ye katılım konusunda mütereddit ama uzun bir tefekkür ardından sonunda, 2002'de, BM'ye üyeliği kabul etmiş durumda. BM'ye giriş tartışmaları sürüyor, tek giriş gerekçesi "Biz de o kararların içinde olalım"la özetlenebilir.

YABANCI DÜŞMANLIĞI
200 yıla yakın süredir savaş ve kıtlık görmemiş ülkede, tarafsızlık siyaseti hala ayakta. İnsan hakları ve barış alanında, İsviçreli önde gelen diplomatlar ve sivil toplum kuruluşları çok faal. Çin ve İran gibi ülkeleri "insan hakları" konusunda masaya oturtmayı başaran İsviçre, İsrail-Filistin barışı için Cenevre inisiyatifini de, mevcut durumda bir tıkanma olursa devreye sokmak için ayakta tutmak istiyor. Son durumun nabzını tutmak için geldiğim İsviçre'de, sağlıklı bir ekonomi ve tıkır tıkır işleyen, mekanik bir hayat buldum yine. Ama işin sosyal tarafı hiç de siyah beyaz değil. Yabancı düşmanlığı tırmanışta. Tabii, özellikle toplam 80 bine yakın Türk asıllının ağırlıkta olduğu Basel Kantonu'nda sıkı İslami ve milli gelenekler hala egemen ve topluma entegrasyon ikinci kuşaklarda da halledilmiş değil. Bu durum, İsviçreli ılımlı siyasiler kadar, kanton meclislerine seçilmiş olan Türk asıllı milletvekillerini endişelendiriyor. Demokrasi, bu ülkenin her şeyi. İngiltere kadar eski bir demokrasiden söz etmek mümkün. Ta 1291'e dayanıyor. Ama, ABD'ye de ilham kaynağı olan bugünkü federal sistem, 1848'de kurulmuş. Her biri kendi içişlerinde bağımsız 26 kanton devletçik var. Merkezi devlet dış siyaset, güvenlik-savunma, enerji ve trafikten sorumlu. Gerisi kanton ve belediyelere bırakılmış.

DÖRT RESMİ DİL VAR
Uzlaşma ve oylama esas. Ülkeyi 1959'dan beri koalisyonlar yönetiyor. Bakanlar rotasyonla değişiyor. En önemli siyasi araç, duruma göre 50 ile 100 bin arasında toplanan imzalarla başlatılan referandumlar. Tabandan gelen talepler, yerel ve gerekirse merkezi düzeyde kabul görürse yasalaşıyor. İsviçre yılda birçok kez bu yüzden sandık başına koşuyor ve "evet" veya "hayır" diyor. Nükleer santralleri kapamadan tutun, bar saatlerine kadar her şey burada bir referandum meselesi. Dört resmi dil, farklı mezhepler, farklı siyasi eğilimler olsa da, kantonlar arası denge, sağlam ekonomi nedeniyle hayli istikrarlı. Sağlam ekonomi nedeniyle, Bern kantonu içinde beliren Fransız ayrılıkçılığı, yeni bir kanton (Jura) kurulmasıyla halledilmişti. Jura'yı gezdik. Sakin bir yer. Sınırdaki Fransa'ya iltihak gibi bir fikir akıllarından bile geçmemiş. Kendi halinde yaşayıp gidiyorlar. Türkiye'yle İsviçre arasındaki ilişkilerde Kürt ve Ermeni meselelerinde son on yıl içinde yaşanan gelişmelerin gölgesi var. Bir İsviçre kantonunun "Ermeni Soykırımı" yönündeki kararı nedeniyle ilişkiler hala gergin ama bu hafta belki bir adım atılacak. İsviçre Dışişleri Bakanı Micheline Calmy-Rey buraya geliyor. Ekonomik ilişkileri iyi olan iki ülkenin birbirinden öğreneceği çok şey var. Türkler, aslında fondue'ye yabancı değil. İsviçreliler de "muhlama"ya...

Melis Akman

DİĞER HOBİ HABERLERİ
 Türk 'Custo'ya artık dalış yasak
 Profesörden futbol kitabı
 Dünyanın en iyi 'spa'ları
 Airbus pazarın yarısına talip
 Sonun başlangıcı yaklaştı mı?
 Acı dolu hayatlardan dünyalara ışıltılı
 Geleceğin uçakları çok daha keyifli
 Tuvale yansıyan mücadele
 Can'ın sergisini kaçırmayın
 Bu kente gitmek için elinizi çabuk tutun
 Bahara özel spa paketi
 Dünyanın en iyi havalimanları
 Swiss uçuşlarını ikiye çıkarıyor
 Airport bu hafta da çok renkli
 Zordaki Swiss'i Lufthansa uçuracak
 Dersimiz Formula 1
 Bu tavlada mars 16'ya katlanıyor
 Onun açamadığı kilit yok
 Sinema tanrıçaları DVD'de
    Aktüel Pazar Yazarlar
    Güncel
  » Hobi
    Röportaj
    Gurme
    İyi Yaşa
FİKRET AYDEMİR
Haklısın Hıncal Abi
Galatasaraylı...
BELKIS KILIÇKAYA
Sanki Bir Filozof
İran'ın Reformcu Devlet Başkanı...
STELYO BERBERAKİS
Kardak, Ankara ve Atina
Türk-Yunan ilişkilerinde Kardak...
TURGAY NOYAN
Denizlerimizi kim koruyacak?
Her şeye, her türlü olums u...
GÜNTAY ŞİMŞEK
Havada 'Ucuzcu' tehlikesi
Romanya ile Türkiye arasındaki...
Dünyada lazer ameliyatında kör olan bir kişi bile yok
Dünyada lazer ameliyatında kör olan bir kişi bile yok
Göz hastalıkları alanında tıbbın önemli ilerlemeler kaydettiğini...
Irak'ın Özal'ı olmak isteyen adam
Kim derdi ki hayatı boyunca Zagros dağlarında Irak'a meydan okuyan...
Etiler'deki eğlenceye tahammül edemiyorum
Eğlence gecelerinin en gözde ismi Hande Yener gece kulübü...
Erkeklerin en 'büyük' korkusu
Penis boyundan memnun olmayan milyonlarca erkek çareyi operasyonlarda arıyor.
Dünya starı oldu ama hala amatör ruhlu
İstanbul Film Festivali'nin ünlü konuğu Harvey Keitel çağın en iyi...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.