Ankara Ticaret Odası (ATO) tarafından hazırlanan ''IMF'li Yıllar Raporu'' IMF programının uygulanmaya başlandığı 1999 Aralık ayından bu yana, Türkiye'nin iç borç stokunun yüzde 326, dış borç stokunun yüzde 50 artış gösterdiğini gözler önüne serdi.
Rapora göre, 1999 yılında 42 milyar dolar olan iç borç stoku bugün 179 milyar dolara, 102 milyar dolar olan dış borç stoku 153 milyar dolara, toplam borç stoku ise 144 milyar dolardan 332 milyar dolara çıktı. Borç, 188 milyar dolar artmış oldu.
Buna göre Türkiye, IMF programının uygulandığı beş yıllık dönemde borçlarını yüzde 129 artırarak Cumhuriyet tarihinin borçlanma rekorunu kırdı.
2000 yılında faize 25.2 milyar dolar harcayan Türkiye, 2004 yılında faiz harcamasını 56.2 milyar dolara çıkarttı. Türkiye, dört yılda borç faizlerine toplam 188 milyar dolar, yani 1999 yılındaki milli gelire eşit bir rakam harcadı.
2004 milli gelirin 299 milyar dolara, 1999 yılında 2827 dolar olan kişi başı milli gelirin ise 4172 dolara çıkmasına karşın, 1999 yılında 2200 dolar olan kişi başına borç rakamı, 2004 yılında 4328 dolara yükseldi.
İTHALAT İHRACATI SOLLADI
Rapora göre 2000 yılında 26.5 milyar dolar olan ihracat 2004 yılında 62.8 milyar dolar olarak gerçekleşirken, yine 2000 yılında 40.6 milyar dolar olan ithalat, 2004 yılında 97.2 milyar doları buldu.
Buna göre, anılan dönemde ihracat yüzde 44, ithalat yüzde 56 arttı.1999 yılında 14 milyar dolar olan dış ticaret açığı da 2004 yılında 33.5 milyar dolar ile rekor düzeye ulaştı. 2000-2004 yılları arasındaki toplam dış ticaret açığı da 108 milyar dolar olarak gerçekleşti.
1999 yılında 1.4 milyar dolar olan cari işlemler açığı da 2004 yılına gelindiğinde 10 kat artarak 14.6 milyar dolara yükseldi. Bu da cari işlemler açığının milli gelirin yüzde 5'ini aştığı anlamına geliyor. Aynı döneme ilişkin toplam cari açık ise 33.3 milyar dolar oldu.
1999 yılında 9 milyar dolar bütçe açığı veren Türkiye ekonomisi, 2004 yılında 30 milyar dolar bütçe açığı verir hale geldi. 2000-2004 yılları arasındaki 4 yıllık dönemde bütçe açıkları toplamı 113.7 milyar doları buldu. SOSYAL BOYUT UNUTULDU
1999-2004 yılları arasında büyüme sağlanmasına karşın, büyüme rakamları işsizlik sorununun aşılmasına yaramadı. 1999 yılında yüzde 7.3 olan işsizlik oranı 2004 yılında yüzde 10.0'a yükseldi.
1999 yılında yatırımlara 4 milyar dolar ayıran Türkiye 2004 yılına gelindiğinde yatırıma ayrılan rakamı ancak 5 milyar dolara çıkarabildi. Bu dönemde, elde edilen vergi gelirleri 270 milyar doları aşmasına rağmen yapılan toplam yatırımlar 26 milyar dolarda kaldı.
Kayıtdışı ekonomi açısından da bir arpa boy yol alınamadı. 1999 yılında yüzde 45-55 arasında olduğu tahmin edilen kayıtdışılık oranı 2004 yılına gelindiğinde yüzde 50-66 aralığına yükseldi.
TAHRİBAT BÜYÜK
IMF politikaları nedeniyle arabaya talep arttı, ekmeğe, zeytine azaldı. Çarşı-pazar durgunluk içerisine girdi. Aile bütçesinin yüzde 37'si mutfağa gitmeye başladı. 2004 yılına gelindiğinde gıda harcamaları 2000 yılı rakamlarına ancak ulaştı.
Verimlilik artmasına rağmen reel ücretler düştü. Büyümeye rağmen bölüşüm adilleşmedi ve büyüme rakamları çarşı pazara ve istihdama yansımadı. Eğitimli gençlerde işsizlik oranı yüzde 28'e yükseldi. Tarım çöktü, ekonominin lokomotif sektörleri yavaşladı. İnşaat sektöründeki daralmayla birlikte İnşaat ruhsatları, yapı kullanma izin belgeleri azaldı. Vergi yükü artınca özel sektör yatırımları durma noktasına geldi. Kayıtdışılık arttı. Her 3 çalışandan biri kayıtdışı çalışmaya başladı.
YATIRIMCININ YABANCISI DEĞİL, YALANCISI GELDİ
IMF programının uygulanmaya başlandığı 1999 yılında 35 milyar dolar olan vergi gelirlerinin 2004 yılına gelindiğinde 69 milyar dolara çıkmasına karşın, yatırımlar artmadı.
Her yıl ''geliyor'' denilen yabancı sermayenin kalıcı yatırımları da bir türlü gerçekleşmedi. Buna karşın ''yalancı sermaye'' olarak adlandırılan rant geliri elde etmeyi amaçlayan yabancı portföy yatırımları 1999 yılında 20 milyar dolar seviyesinde seyrederken, 2004 yılında 30 milyar dolara, 2005 yılının Şubat ayı itibariyle de 38 milyar dolara çıktı. Yani Türkiye sıcak paranın cenneti haline geldi.
IMF'li yıllarda borçlar katlandı
