|
 |
 |
 |
 |
|
En büyük hortum
Pompadaki vurgun eroinden bile kârlı iş oldu. Yılda sekiz milyar dolarlık akaryakıt yurda kaçak sokuluyor.
Altı ilde 30 kişinin gözaltına alındığı operasyon, akaryakıt kaçakçılığındaki korkunç vurgunu gündeme getirdi. Hesaplara göre, ülkeye kaçak yoldan yılda bir milyon ton benzin, 1.5 milyon ton mazot giriyor.
SAHTECİLİK DE TAM GAZ GİDİYOR
Akaryakıtta kaçağın yanı sıra sahtecilik de büyüdü. Benzine karıştırılan solventte ithalat on yılda 138 bin tondan 290 bin tona çıkarken, motorine katılan madeni yağ ithalatı da 33 bin tondan 300 bin tona yükseldi.
KAÇAKÇILIĞA KARŞI SAVAŞ BAŞLATILDI
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) kaçağa karşı harekete geçti. Her tür ithalat yazılı izne bağlandı. Lisanssız 2 bin 500 bayinin faaliyeti durdurulacak. Bunlara yakıt veren dağıtım şirketi ağır ceza görecek.
Şaşırtan hesap
TÜPRAŞ Genel Müdürü Danış'ın hesabına göre, son 10 yılda Türkiye'de benzinli araç sayısı yüzde 77 artarken, araç başına düşen benzin tüketimi yüzde 38 azaldı.
TBMM Akaryakıt Kaçakçılığı Araştırma Komisyonu'na ulaşan bilgiler kaçakçılığın vardığı boyutu gözler önüne seriyor. Resmi verilere göre, her geçen gün artan motorlu taşıt sayısına karşın akaryakıt tüketimi azalıyor. "Türkler yakıtsız taşıt icat etti" esprisine yol açan durumun nedeni, piyasa değeri 8 milyar dolara varan ve ekonomide her yıl 2.5 milyar dolar vergi kaybına yolaçan 2.5 milyon ton kaçak benzin ve mazot. TÜPRAŞ Genel Müdürü Hüsamettin Danış, son 10 yılın rakamlarıyla akaryakıtta kaçakçılık gerçeğini ortaya koydu. Danış'ın 1995- 2004 dönemi için çizdiği tablo şöyle:
SOLVENT DE ARTTI
Son 10 yılda benzinli araç sayısı 3 milyon 58 bin 511'den 5 milyon 400 bin 714 adete çıkarak yüzde 77 oranında arttı. Aynı süre içinde benzin tüketimi (otogaz ve LPG eşleniği dahil) sadece yüzde 8.9 oranında artış gösterdi (Kaçak benzin miktarı Enerji Bakanlığı'nca 1 milyon ton civarında).
Benzin fiyatlarının 60 kat artış gösterdiği 10 yılda benzinin litre fiyatı 35 bin 900 liradan 2 milyon 300 bin liraya çıktı. Yüksek vergileme de tüketimi olumsuz etkiledi.
Son 3 yılda LPG kullanımının özendirilmesi ve araçların yakıt teknolojisindeki gelişmeler de tüketimi etkiliyor ancak özellikle kaçak benzin nedeniyle kayıtlarda araç başına benzin tüketimi son 10 yılda yüzde 38 oranında azaldı. Yani araç başına yıllık ortalama bin 720 litrelik tüketim, bin 71 litreye düştü.
Çok araçla daha az yakıt harcandığı için kişi başına ortalama seyahat mesafesi de yüzde 16.81 oranında ararak. 1931 km'den 2250 km'ye çıktı.
Benzine katıldığından kuşkulanılan solvent miktarında da artış yaşandı. Yasadışı yollardan girenler dışında 1995 yılında 138 bin ton olan yıllık solvent ithalatı 2004 yılı sonunda 290 bin tona ulaştı.
Motorin kullanan araç sayısı son 10 yılda yüzde 77 oranında artarken, motorin tüketimi 8 milyon 100 bin 884 tondan, 10 milyon 751 bin 400 tona çıkarak sadece yüzde 33 oranında arttı.
Araç başına motorin tüketimi Türkiye tarım ülkesi olduğu halde 4.662 litreden, 3.497 litreye düşerek yüzde 25 azaldı.
10 yılda motorin fiyatları 25 bin 680 liradan 1 milyon 800 bin liraya çıkarak tam 70 kat arttı. Araç başına yılda yaklaşık 1.200 litrelik tüketim azalışının en büyük nedeni olarak gösterilen kaçak mazot girişinin yılda 1.5 milyon tonu bulduğu tahmin ediliyor (Tüpraş modellemesinde bu miktar 1 milyon ton olarak hesaplanıyor).
Kaçakçılar, motorine madeni yağ da katıyor.
Mazot ile madeni yağ arasında ton başına fiyat farkının 650 milyon lirayı bulması madeni yağ kullanımını cazip hale getiriyor. Yasal madeni yağda 1995'de 33 bin ton olan yıllık ithalat bugün 300 bin tona ulaştı.
BAKAN: ÖNLEMEDE KARARLIYIZ
Fransa dönüşü SABAH'ın sorularını yanıtlayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, 6 ilde birden başlatılan kaçak akaryakıt operasyonu için "çok büyük ve kapsamlı bir operasyon" dedi. Güler, hükümetin, vergi kaybına yol açan akaryakıt kaçağını önlemede kararlı olduğunu vurguladı. Kaçak akaryakıt konusunda geçen hafta 5 bakanın katılımıyla bir toplantı gerçekleştirdiklerini anımsatan Güler, bu toplantıda ilgili birimlerin ellerindeki bilgileri paylaştıklarını vurguladı. Sektörde faaliyet gösteren büyük dağıtım şirketlerinin de adlarının kaçak akaryakıt kapsamında gündeme geldiğinin belirtilmesi üzerine Güler, "İsim vermek için erken. Ancak kaçağı önlemede kararlıyız" dedi. Bu arada 6 ilde başlatılan sahte akaryakıt operasyonunda gözaltına alınan 25 kişi sorgulanmak üzere Ankara'ya getirildi.
OSMAN AYDOĞAN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
