kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Abdurrahman Yildirim @ SABAH
 

Ekonominin bundan sonrası da 2004'e benzeyecek mi?

ABD kaynaklı birinci faiz şokunu nisan-mayıs 2004'de yaşadık. FED'in faizleri artıracağının belli olmasıyla Türkiye mali piyasaları da olumsuz etkilendi. Bunun sonucunda döviz kurları yüzde 14, Hazine faizi 10 puan artarken, eurobond'lar yüzde 22, borsa yüzde 26 düştü. Mayıs ortasından itibaren hava düzelmeye başladı, yılın geride kalan bölümünde piyasalarda bahar havası esti. Orta ölçekli bu şokun ardından büyüme yüzde 13.5'ten, temmuz, ağustos ve eylül aylarını kapsayan yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 4.7'ye düşmüştü. Son çeyrek büyümesi de bu orana yakın bekleniyor.
Bu yıl ABD kaynaklı faiz şokunun ikinci dalgasını yaşamak üzereyiz. Bütün dikkatler bugünkü ABD Merkez Bankası'nın yapacağı toplantıya çevrili. 0.25'lik faiz artışının yanında bundan sonra artırımlarının "ölçülü" yapılacağının belirtilmesi piyasaları sevindirecek. Ama bu ihtimal biraz zayıf. Ölçülü kelimesinin kaldırılması bile, sonraki faiz artırımlarının erken satılmasına yol açacak. Sonuçta ölçülü de ölçüsüz de olsa ABD faizleri yükselecek.
Buna bağlı olarak bizim de dünyanın tersine hareket etme şansımız pek yok. Çünkü cari açığımız büyük. Bunun finansmanını dışarıdan gelecek sermaye ile yapıyoruz. Dolayısıyla ikinci faiz dalgasının etkisinden kaçamayız.

Türbülans ne kadar sürer?
Geçmişe yönelik benzerliklerden ziyade yeni faiz dalgasının etkisi atlatıldıktan sonra ekonominin seyrinin geçen yıla benzeyip benzemeyeceği önemli. Bunun yanıtı öncelikle birkaç soruda yatıyor. Türbülansın ne kadar süreceği, büyümenin ne olacağı, cari açığın seyri yılın devamının geçen yıla ne kadar benzeyeceğini de belirleyecek.
Türbülansların ilk benzerliği kaynağının veya nedeninin aynı olmasında.
İkinci benzerlik, ikinci dalganın hemen hemen birincinin yıldönümünde gerçekleşmesi. Geçen yılki 7 Nisan'da başlamıştı, bu yıl 10 Mart'ta başladı.
Türbülansın ne kadar süreceği, nerede durulacağı belirleyici olacak. Geçen yılki yüzde 14'lük kur artışı, sonraki aylarda döviz tevdiat hesaplarında yaklaşık 10 milyar dolarlık artışa yol açtı. Bu yılın geride kalan bölümünde neler olacağının ilk yanıtı da öncelikle içinde bulunduğumuz türbülansın boyutuna bağlı.

Yüksek kâr etkisi
Bu yıl türbülansın boyutunu etkileyecek faktörlerden biri de, geçen yıla göre mali piyasalardakilerin çok daha iyi kârlar sağlamış olmaları. Geçen seneki hareket başlarken borsa 1.6 cent düzeyindeydi, bu yıl 2.2 cente çıktı; Hazine faizi yüzde 22 idi, bu yıl yüzde 15.5'e kadar düştü. En agresif satışların borsada olması da, kârı bir an önce cebe koyma isteğinden kaynaklanıyor olabilir. FED'in hareketinden dolayı mali piyasalarda oluşabilecek hareket geçen yılkinden daha sınırlı kalabilir. Ama bizim mali piyasalarda daha yüksek kârların elde edilmiş olması türbülansın boyutunu daha büyütebilir. Geçen yıla göre böyle çelişkili bir durum var.

Büyüme
ne olacak?
Yanıt arayacağımız başka bir soru, büyümenin geçen yılki gibi olup olmayacağı. İhracat bu yıla da iyi başlayamadı. Ancak Dış Ticaret Bakanı'nın açıklamasına göre 15 Mart'a kadar olan dönemde ihracat artışı yüzde 26. Bu rakam geçen yılın biraz altında ama ilk aya göre belirli bir toparlanma da var. Kurdaki hareket de ihracat artışını destekler nitelikte. Geçen yılki kadar olmasa da ihracat büyümeyi olumlu etkilemeye devam edecek gibi.
Büyümenin ikinci ayağını oluşturan iç tüketimde bu yıl zayıflama var. Kriz sırasında ertelenen talebin doygunluğa ulaşması, kişilerin borçlanmasının sınırına yaklaşması iç tüketimi sınırlayan iki ana gelişme. Dolayısıyla bu ayağın büyümeye katkısı daha düşük düzeyde kalacak.
Özel sektör yatırımlarındaki patlama da şimdilik durulmuş. Sonuçta geçen yılki yüksek büyümenin baz etkisiyle bu yılki GSMH artışının sınırlı kalması ve resmi hedef civarında gerçekleşmesi beklenebilir. Bu açıdan bakınca yılın geride kalan bölümünün geçen yılla benzerliği azalacak.

Cari
açıkta ne olacak?
Geçen yıl cari açık giderek büyürken, bu sene hem büyümenin sınırlanmasından hem de kur hareketlerinden ve dış dünya gelişmelerinin fonlamayı biraz daha maliyetli hale getirmesinden dolayı, açığın daha büyümememesi, hatta senaryonun olumsuzluğuna göre biraz gerilemesi de söz konusu olabilir. Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Erdem Başcı'nın geçen haftasonu "Merkez Bankası cari açıkta yavaşlama yönünde sinyaller alıyor. Önümüzdeki dönemde tersine dönme söz konusu olabilir" sözü bunu teyit ediyor. Burada da olumlu anlamda bir farklılık söz konusu olabilecek.
Sonuçta türbülanslar birbirine benzese de, yılın bundan sonraki bölümünde ekonominin seyri daha farklı olacak gibi.

Sonuç

"Her zaman düşeş gelmez"
Türk Atasözü

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Faiz şokunun ikinci dalgası tamam mı, devam mı?   / 21-03-2005
 Bu şirketi kim alırsa Türkiye'nin sanayi kralı olur   / 18-03-2005
 Hükümetin ataletini, dışarıdan gelen dalga bitirir mi?   / 17-03-2005
 Piyasalarda şişme dönemi bitti düzeltme dönemi başladı   / 16-03-2005
 ABD'den esen rüzgâr Türkiye'nin de havasını bozar   / 15-03-2005
 37 milyar doların bir kısmı sıcaksa bir kısmı da 'bıyıklı' ve 'ılık para'   / 14-03-2005
 Bankacılıkta denetime çift yönlü değişim   / 11-03-2005
 Bu gidiş nereye kadar?   / 10-03-2005
 Yasadaki 'Fon'a devir' maddesi yabancının parasını koruma isteğinden   / 09-03-2005
 Merkez'in en kritik faiz kararı   / 08-03-2005
ŞELALE KADAK
Koleksiyon EV mağaza oldu, yurtdışına gidiyor
Krizsiz...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Ekonominin bundan sonrası da 2004'e benzeyecek mi?
ABD...
YAVUZ SEMERCİ
Geçmişe yönelik uygulama olur mu?
Fakslar, e-mailler,...
Sakıp Bey bir kaleydi sırtımı ona yaslamıştım
Türkan Sabancı yarım asırlık hayat arkadaşı Sakıp Ağa'yı kaybedeli...
Otomobil galerisinde kanlı hesaplaşma
Etiler'deki lüks oto galerisinde silahlar konuştu. Yeraltı...
Diyarbakır 'Nevruz'u ağırladı
Diyarbakır 'Nevruz'u ağırladı
Diyarbakır'daki Nevruz kutlamalarına aralarında Avrupalı siyasetçiler...
Komşu mesajı verdi
Komşu mesajı verdi
Berlin'de Almanya Başbakanı ile bir araya gelen Karamanlis, akşam...
IMKB
E: 24.637 D:% -2,81
DOLAR
S: 1,338 D:% 0,000
EURO
S: 1,764 D:% 0,000
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu