Yeni sepet ve kurun hızlı inişi enflasyonda sürpriz yaptırdı

Yeni yılda yeni sepetle ölçülen enflasyon, döviz kurunun da hızlı gerilemesinin etkisiyle sürpriz yapmaya devam ediyor. Tüketici fiyatları şubat ayında yüzde 0.02, yılın ilk iki ayında yüzde 0.57 arttı. Yani yüzde 1 bile değil. Toptan fiyatların yerine geçen üretici fiyatı da şubatta yüzde 0.11 arttı. Beklenen artışlar ise yüzde 0.5-0.7 arasındaydı.
Yeni eflasyon sepetinin özelliği ise kur hareketlerine daha duyarlı hale gelmesi. Yeni sepette dövize duyarlılığı düşük olan kiranın ağırlığının azalması ve ithalata konu malların ağırlığının artması, kurların değişimini enflasyona daha fazla yansıtmaya başladı.
Bitişikteki tablodan da görülebileceği gibi, şubat ayında dolar yüzde 3.8 ve yılın iki ayında yüzde 4.3 değer kaybetti. Bir dolar ve 0.77 Euro'dan oluşan döviz sepetinin değeri şubat ayında yüzde 2.9 ve yılın ilk iki ayında yüzde 5.7 düştü.

Kur artık daha etkili
Tüketici fiyatlarında eski sepette yüzde 2.5 düzeyinde olan dolar geçişkenliği aylık bazda yeni sepette yüzde 8'e, gıda ve içki dışı enflasyonda ise yüzde 11.8 olan geçişkenliği yeni sepette yüzde 20.8'e çıkardığı hesaplandı. Dışbank Ekonomik Araştırmalar'ın hesaplamalarına göre döviz sepetinin yüzde 10.6 olan geçişkenliği yüzde 14.4'e çıktı. Gıda ve içki dışı geçişkenlik de yüzde 21.6'dan yüzde 30.8'e yükseldi.
Geçişkenlik yeni sepetteki üretici fiyatlarında vergiler çıkıldığı için, çok daha belirginlik kazandı. Toptan fiyatların kur sepetine karşı yüzde 20.1 olan geçişkenliği üretici fiyatlarında yüzde 58.8 düzeyine, tarım dışı toptan fiyatlarda yüzde 46.4 olan geçişkenlik yüzde 70.3'e yükseldi. Dolar kurundaki değişmenin geçişkenliği ise yüzde 21'den yüzde 58.5'e, tarım dışında da yüzde 49.7'den yüzde 72.8'e çıktı.

Reel getiriler arttı
Enflasyon rakamlarının beklentilerin çok altında çıkması aynı zamanda yatırım araçlarının reel getirilerini de sıçrattı. Bitişikteki tabloda görülebileceği gibi, bono ve mevduat faizlerinde düşüş olmasına karşılık eflasyonun beklenenden de düşük çıkmasının sonucu reel getiriler yüzde 2-3 arasında gerçekleşti. Mevduat faizlerindeki düşüş ise daha yavaş gerçekleşiyor.
Altın ve dövizin iki aylık kaybı ise yüzde 4-5 düzeyine varırken, yatırım fonlarının yeni yılda performansı arttı. En yüksek getiri reel olarak yüzde 12-17 arasında bir oranla hisse senetlerinde gerçekleşti.

Faizi daha düşürür
Enflasyonun bu düzeyi, faiz indirimi konusunda Merkez Bankası'na daha rahat adım atma olanağı veriyor. 8 Mart'ta yapacağı toplantıda Merkez Bankası'nın muhtemelen indirime gitmesi beklenebilir. Enflasyonda sürpriz düşüş Merkez Bankası'nı yeni bir faiz indirimine zorlayan mali piyasaların elini de iyice güçlendirmiş durumda.
Şubat ayı verileri, kurun istikrarlı seyretmesi veya yatay gitmesi halinde enflasyonun düşüşünü sürdüreceğini, yıllık hedeflere rahatlıkla varılacağını; kurun sıçramasıyla da bütün dengelerin tersine döneceğini gösteriyor.
Enflasyonun ve ekonominin kaderi her zamankinden daha çok kurun seyrine ve seviyesine bağlanmış durumda.

Sonuç
"Gece neye gebeyse onu doğurur"
Mevlana