Ernst & Young tarafından bu yıl üçüncüsü hazırlanan ''Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2004 Raporu''na göre, 2002 ve 2003 yıllarında yabancı şirketlerin Türkiye'de gerçekleştirdiği satın alma işlemlerinin sayısı sırasıyla 19 ve 20 iken, bu sayı 2004 yılında 18 oldu.
2004'de yabancı şirketlerin Türkiye'de gerçekleştirdiği birleşme ve satın almaların açıklanan değeri yaklaşık 356 milyon dolar oldu. 2003 yılında işlem değeri ise 506 milyon dolardı.
International Power ve Enron'un Trakya Elektrik Üretim A.Ş.'deki hisse alımları ve North Cape Minerals-Beykrom Madencilik işlemi gibi değeri açıklanmamış 6 adet işlemin tahmini değerleri de göz önüne alındığında, yabancıların Türkiye'deki satın almalarının 2004 yılında yaklaşık 400 milyon dolar olduğu bildirildi.
Yabancı şirketlerin yaptığı toplam 18 satın almanın 13'ü Avrupalı şirketler tarafından gerçekleştirildi. Yabancı şirketlerin gerçekleştirdiği en büyük satın alma işlemi olan BNP Paribas-TEB işlemi, 217 milyon dolarlık değeriyle yılın en büyük işlemlerinde dördüncü sırada yer aldı.
MADENCİLİK VE TURİZMDE HAREKETLİLİK, GIDADA DURGUNLUK
Rapora göre, özelleştirme işlemleri 2003 yılında birleşme ve satın alma işlemi hacminin yüzde 60'ını oluştururken, bu oran 2004'de yüzde 46 seviyesinde kaldı. 2003'te gerçekleşen 29 özelleştirme işleminin toplam değeri 831 milyon dolar olurken, 2004'te ihalesi tamamlanan 25 özelleştirme işleminin toplam değeri 1.2 milyar dolara ulaştı. Bu tutarın yarısı, yılın en büyük işlemi olan araç muayene istasyonları özelleştirmesinden geldi.
Birleşme ve satın alma işlemlerinin sektörel dağılımına bakıldığında, madencilik ve turizm sektörleri işlem adedi olarak ilk sırayı paylaştı. Madencilik sektöründe gerçekleşen 14 işlemin 11'i özelleştirme kapsamındaki şirketlerin satışı olarak gerçekleşirken, turizm sektöründeki hareketlilik Çukurova Grubu ve Vakıfbank'ın sahip oldukları otelleri satışa çıkarmaları ve özelleştirme kapsamındaki Ataköy Grubu'na ait varlıkların satışından kaynaklandı.
Bankacılık sektöründe gerçekleşen tek işlemin BNP Paribas-TEB olduğu anımsatılan raporda, ''Bu işlem, yabancı bankaların Türk bankacılık sektörüne olan ilgilerinin habercisi olarak algılanmalıdır'' denildi.
Enerji sektöründe 2004 yılında toplam değeri 674 milyon dolar olan 9 işlem erçekleşirken, gıda ve lojistik sektörlerinde ise bir durgunluk gözlendi. Türkiye'de 2004 yılında tamamlanmış ve değeri açıklanmış en büyük 10 işlemin toplam değeri 1.9 milyar dolar oldu. Bu değer, açıklanan işlemlerin yüzde 75'ini oluşturdu. 2003 yılında en büyük 10 işlemin toplam değeri yaklaşık 1 milyar dolar olmuştu.
En büyük 10 işlem incelendiğinde, enerji, turizm ve madenciliğin öne çıktığı dikkat çekiyor. 2004'de en büyük 10 işlemin tamamı stratejik yatırımcılar tarafından gerçekleştirildi.
Türkiye'de gerçekleşen birleşme ve satın alma işlemlerinde derinlik eksikliğinin devam ettiği belirtilen raporda, finansal yatırımcı sayısının çok az olduğu, finansal yatırımcıların 2004 yılı satın alma işlemlerinin toplam değerinin yaklaşık yüzde 3'ünü oluşturduğu kaydedildi.
''YATIRIMCILAR BEKLE VE GÖR POLİTİKASINI İZLEDİ''
Raporda, Türkiye'nin ilk 500 sanayi kuruluşu sıralamasında ilk 250 şirketin hissedar ve yöneticilerinin, birleşme ve satın alma ortamıyla ilgili beklentilerinin belirlendiği ankete de yer verildi.
Ankete göre, birleşme ve satın alma işlemlerinin çok artacağına dair beklentisi olan katılımcıların oranı yüzde 6'dan yüzde 20'ye yükseldi.
2005 yılında en fazla hareketin bankacılık ve telekomünikasyon sektörlerinde olmasını öngören iş dünyasının, Telsim ve Milli Piyango başta olmak üzere Uzan Grubu varlıklarından çimento fabrikaları ile Star TV özelleştirmelerinin de başarıyla tamamlanmasını beklediği, Türk Telekom özelleştirmesinde beklentinin azaldığı bildirildi.
AB'den müzakere tarihi alınmasının Türkiye'ye yabancı sermaye girişine ve yatırım ortamına olumlu etki yapacağına inanılıyor.
Ankete katılanların yüzde 67'si, 2004 yılında en önemli birleşme ve satın alma işlemi olarak BNP Paribas-TEB işlemini seçti. Araç muayene istasyonları özelleştirme ihalesi de önemli işlemlerden biri olarak değerlendirildi.
Ernst & Young Türkiye Kurumsal Finansman Bölüm Başkanı Can Deldağ, Türkiye'de birleşme ve satın almaları değerlendirirken, ''2004 birleşme ve satın almalar açısından çok parlak bir yıl değildi'' dedi.
Geçen yılın politik ve ekonomik istikrarın devam ettirildiği bir yıl olduğunu, fakat yatırımcıların genelde yılın birinci yarısında ''bekle ve gör'' politikasını izlediğini belirten Deldağ, enerji ve bankacılık sektörlerindeki bazı önemli büyüklükteki işlemlerin yılın son aylarında gerçekleştiğini anlattı.