Sigaraların üretim ve satış şartları, AB'nin ilgili mevzuatına uygun olarak belirlendi.
Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (Tütün ve Alkol Kurumu) hazırladığı yeni yönetmelik ile sigara ve tütün ürünlerindeki nikotin, zifir, karbon monoksit bırakım miktarlarına 1 Ocak 2007'den itibaren sınır getirilirken, bu miktarların sigara paketlerine yazılması şartı kondu. Ayrıca, 1 Ocak 2006'dan itibaren sigara ve tütün mamüllerinde 'light, ultra light, süper light' gibi sınıflandırma yapılamayacak.
Tütün ve Alkol Kurumu'nun AB mevzuatına uygun olarak hazırladığı Tütün Mamullerinin Zararlarından Korumaya Yönelik Üretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, 1 Ocak 2005'ten itibaren yürürlükte olmak üzere, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yönetmelik, tütün mamullerinin çeşitli şekillerde tüketiminden kaynaklanan kamusal, toplumsal ya da tıbbi nitelikteki her türlü zararlı etkilerini önlemeye yönelik usul ve esaslar ile tütün mamullerinde bulunan azami zifir, nikotin ve karbon monoksit bırakımları ve bu mamullerin birim paketlerinde bulunacak sağlığa ilişkin uyarı, diğer bilgiler ile bu mamullerin girdi ve tanımlarını belirliyor.
Yönetmelik, genetik olarak değiştirilsin veya değiştirilmesin tütün yaprağının tamamen veya kısmen hammadde olarak kullanılması ile yapılan ve nefesle çekilerek içme, burna çekme, emme ya da çiğneme amaçlı tütün mamullerinin zararlarından korumaya yönelik üretim şekline ve piyasaya arzına ilişkin usul ve esasları kapsıyor.
Yönetmeliğe göre, üretilen, serbest dolaşıma ve piyasaya arz edilen her bir adet sigara için, azami bırakım miktarı, 1 Ocak 2007'den itibaren 12 mg zifir, 1 mg nikotin ve 10 mg karbon monoksitten fazla olmayacak.
Halen sigaralardaki zifir, nikotin ve karbon monoksit bırakım miktarları konusunda bir sınır bulunmadığı, bazı sigaralarda zifir bırakım miktarının 18 mg'ye kadar çıktığı belirtildi.
Sigaraların zifir, nikotin ve karbon monoksit bırakımları; zifir için TS ISO 4387, nikotin için TS ISO 10315 ve karbon monoksit için ISO 8454 sayılı standartlara göre ölçülecek. Paketlerin üzerindeki zifir ve nikotin ibarelerinin doğruluğu ise ISO 8243 sayılı standarda uygun olarak onaylanacak.
Ölçümler, Tütün ve Alkol Kurumu tarafından görevlendirilen uygunluk değerlendirme kuruluşlarınca yapılacak ya da tasdik edilecek. Kurum, söz konusu uygunluk değerlendirme kuruluşlarının listesini ve görevlendirme için uygulanan kriter ve denetleme yöntemlerini Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) aracılığıyla AB Komisyonu'na iletecek.
KURUM, TEST SONUÇLARINI HALKA AÇIKLAYABİLECEK
Kurum, tütün mamulleri üreticilerinden, tütün mamulleri girdilerinin sağlık üzerindeki etkilerini ve bunların bağımlılık yapıcı özelliklerini değerlendirmek üzere her bir marka ve çeşit bazında belirleyeceği diğer testleri yaptırmalarını veya bu testlerin uygunluk değerlendirme kuruluşları tarafından gerçekleştirilmesi veya tasdik edilmesini isteyebilecek. Gerçekleştirilen test sonuçları kuruma yıllık olarak sunulacak.
Kurum, tüketicinin bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla bu maddeye göre sunulan veri ve bilgileri, ticari sır oluşturma özelliklerini de dikkate alarak halkın bilgisine sunacak ve her yıl AB Komisyonu'na iletilmek üzere DTM'ye bildirecek.
ETİKETLERDE UYARI ZORUNLULUĞU
Sigaralarda ölçülen zifir, nikotin ve karbon monoksit bırakımları,sigara paketinin bir yan uzun yüzüne Türkçe olarak ve ilgili yüzeyin en az yüzde 10'unu kaplayacak şekilde yazılacak.
Ağızdan kullanım için tütünler ve diğer dumansız tütün mamulleri dışında kalan tüm tütün mamulleri birim paketinin üzerinde, açıkça görülebilir ve rahatça okunabilir şekilde devamlı surette olmak üzere 'Yasal uyarı: Sağlığa zararlıdır' ana uyarısı yer alacak.
Sigara paketlerinin üzerinde ana uyarı yazısına ek olarak, 1 Ocak 2006'dan itibaren ''Sigara/Tütün içmek öldürür'' veya ''Sigara/Tütün içmek öldürebilir'' ile ''Sigara/Tütün içmek size ve çevrenizdekilere ciddi zararlar verir'' şeklindeki iki genel uyarıdan biri ve belirlenen 14 ek uyarıdan biri bulunacak.
'SİGARA İÇENLER GENÇ YAŞTA ÖLÜR'
Yönetmelikte, 1 Ocak 2006'dan itibaren sigara ve tütün mamullerinin üzerine konulacak 14 ek uyarı ise şöyle belirlendi:
1- Sigara içenler genç yaşta ölür.
2- Sigara içmek damarları tıkar, kalp krizine ve felçlere neden olur.
3- Sigara içmek ölümcül akciğer kanserine neden olur.
4- Hamile iken sigara içmek bebeğe zarar verir.
5- Çocukları koruyun: Dumanınızı onlara solutmayın.
6- Sağlık kuruluşları sigarayı bırakmada size yardımcı olabilir.
7- Sigara içmek yüksek derecede bağımlılık yapar, başlamayın.
8- Sigarayı bırakmak ölümcül kalp ve akciğer hastalıkları riskini azaltır.
9- Sigara içmek ağrılı ve yavaş bir ölüme neden olabilir.
10- Sigarayı bırakmak için doktorunuzdan ve ..........'den yardım
isteyin. (Yardım istenecek sağlık kuruluşunun telefonu, posta/internet adresi, Sağlık Bakanlığı ve Kurumca belirlenecektir.)
11- Sigara içmek kan akışını yavaşlatır ve cinsel iktidarsızlığa neden olur.
12- Sigara içmek cildin erken yaşlanmasına neden olur.
13- Sigara içmek spermlere zarar vererek doğurganlığı azaltır.
14- Sigara dumanında benze, nitrosamine, formaldehit ve hidrojensiyanit gibi kanser yapıcı maddeler bulunur.''
Firmalar, ana ve bir genel uyarı ile söz konusu 14 ek uyarıdan birini de sigara ve tütün ürünleri paketlerinin üzerine koyacak. Böylece, 1 Ocak 2006'dan itibaren sigara ve tütün mamüllerinin üzerinde, Türkçe olarak en az 3 uyarı olacak. Sigara dışındaki tütün mamullerinde, uyarı cümleleri yazılırken 'sigara' kelimesi yerine ''tütün'' kelimesi kullanılacak.
Genel uyarılar, tütün mamulü birim paketinin en çok görülebilen geniş yüzeyine, ek uyarılar ise aynı tütün mamulü birim paketinin en çok görülebilen diğer geniş yüzeyine konacak. Üretici firma tarafından, genel uyarılar ile ek uyarıların kullanım sırası ve süresi dönüşümlü olarak her bir marka için belirlenerek kuruma bildirilecek.
Kurum gerekli gördüğü takdirde kullanım sırasını ve süresini değiştirebilecek. Bu uyarılar, ek şeffaf ambalaj hariç olmak üzere perakende satışa sunulan her birim paketin yüzeyi üzerine yazılacak. Kurum, bu uyarıların ambalaj yüzeyindeki konumunu belirleyebilecek.
Piyasaya arzına izin verilen ağızdan kullanım için tütün ve dumansız tütün mamullerinin birim paketi üzerinde ana uyarının yanı sıra ''Bu tütün mamulü sağlığınıza zarar verebilir ve bağımlılık yapar'' uyarısı bulunacak. Bu uyarı, perakende satışta kullanılan her birim paketin ilave şeffaf ambalajlar hariç en çok görülen yüzeyi üzerine yazılacak. Kurum, bu uyarıların ambalaj yüzeyindeki konumunu belirleyebilecek.
Genel uyarı ile ağızdan kullanım için tütün ve dumansız tütün mamulleri için uyarı, basılı olduğu birim tütün mamulü paketinin geniş dış yüzeyinin en az yüzde 30'unu, ek uyarı ise aynı tütün mamulünün diğer geniş dış yüzeyinin en az yüzde 40'ını kaplayacak. Ancak, sigara dışındaki tütün mamulleri için amaçlanmış ve en görülebilir yüzeyi 75 santimetrekareyi aşan birim paketlerde, uyarılar her bir yüzeyin en az 22,5 santimetrekaresini kaplayacak. Ana uyarı diğer uyarıların kapladığı alanlar dışında yer alacak.
Tütün mamullerinin ambalajında bulunması istenen zifir, nikotin ve karbon monoksite ait bırakım ibareleri ile uyarı metinleri, beyaz zemin üzerine, koyu siyah Helvetica yazı tipiyle basılı olacak. Punto boyutu, kurum tarafından metin için ayrılan alanda mümkün olan en büyük bölümünü kaplayacak şekilde belirlenecek. İlk harfi hariç küçük harf ile Türkçe yazılacak. Uyarıyı okunamaz hale getirmeyen veya diğerbeyanlarla hiçbir şekilde karışmayan siyah bir sınır ile çevrelenecek.
Yazılar, sabit ve silinemez olarak basılacak, başka resim ya da yazılarla ya da paketin açılmasıyla saklanmayacak ve engellenmeyecek. Tütün mamullerinin tanımlama ve izlenebilirliğini sağlamak amacıyla, tütün mamulü birim paketi üzerine, üretim yeri ve zamanını belirleyecek parti numarası veya benzeri bir işaretleme yapılacak.
ÜRÜN GİRDİ BİLGİLERİ HER YIL KURUMA VERİLECEK
Tütün mamulleri üreticileri, marka ve çeşit bazında tütün mamulleri üretiminde kullanılan tüm girdileri ve bunların miktarını gösterir bir listeyi yıllık olarak kuruma verilecek. İlk bildirim 31 Aralık 2005'e kadar yapılacak.
Listeye, bu maddelerin işlev ve kategorisi ile üretime katılma sebeplerini belirten bir beyan da ilave edilecek. Listede, aynı zamanda bu maddelerin yanmış ya da yanmamış şekillerinin sağlığa etkilerini ve bağımlılık yapıcı özelliklerini gösteren ve üreticinin elinde mevcut olan toksikolojik veriler bulunacak.
Kurum, tüketicinin bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla, bu madde uyarınca sağladığı bilgileri, ticari sır oluşturan özellikle ürün formülü bilgilerinin korunmasına özen göstererek halkın bilgisine sunacak.
Kurum, her bir çeşit tütün mamulünün zifir, nikotin ve karbon monoksit bırakımı da dahil olmak üzere ürün girdi listesinin halk için ulaşılabilir olmasını sağlayacak ayrıca bu bilgileri, AB Komisyonu'na iletilmek üzere DTM'ye bildirecek. LİGHT, ULTRA LİGHT SİGARA OLMAYACAK
Tütün mamullerinin ambalajları üzerine, 1 Ocak 2006'dan itibaren belirli bir tütün mamulünün diğerlerine göre daha az zararlı olduğunu ima eden metin, isim, ticari marka, mecaz veya diğer işaretler kullanılamayacak.
Piyasaya arz edilecek tütün mamullerinin bu Yönetmelikte belirlenen düzenlemelere uygun olması zorunludur.Yönetmelik ile getirilen piyasaya arz niteliklerine uymayan ve piyasaya arz edilmiş sigara ve tütün ürünleri, yönetmelik ile verilen başlangıç sürelerinden itibaren 1 yıl daha piyasada bulunabilecek. Bu geçiş sürelerinin ötesinde, yönetmelikte belirlenen teknik şartlara uymayan ürünler piyasaya sunulamayacak.
Yönetmelik hükümlerine uygun üretilmeyen tütün mamullerinin uygunmuş gibi piyasaya arzı halinde, 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun ve Kanun çerçevesinde DTM tarafından yayımlanan mevzuat hükümleri uygulanacak.Tütün mamullerinin piyasa gözetimi ve denetimi kurum tarafından yapılacak veya yaptırılacak.
Sigaraya AB standardı
