  |
|
Terörün kopardığı parmakları uzman eller yeniden yapıyor
Çeşitli kazalar sonucu kolları, bacakları kopanlar, modern cerrahi teknikler sayesinde uzuvlarına yeniden kavuşuyorlar. Gelişmiş protezler ise, karşıdan bakıldığında artık anlaşılmıyor
İş kazası, trafik kazası, terör saldırıları ya da en çok ev kazaları sonucu, hiç beklenmedik bir anda bir organını vücudunun dışında görenlerin yolu bu hekimlere düşüyor. Günümüzde insanı şaşırtan onlarca teknik, kopan organın tekrar yerine dikilmesini sağlıyor. Üstelik, çoğu zaman sonuç eski halini hiç aratmayacak kadar başarılı oluyor. International Hospital plastik cerrahi uzmanlarından Op. Dr. Nuri Soysal ve Op. Dr. Nezail Demirciler'in kurduğu ekip, kopan organların yerine dikilmesini sağlıyor. Organlara yeniden hayat veren ekip, bu konudaki son gelişmeleri anlattı...
* Hangi organlar koptuğunda yerine dikilebiliyor?
Tüm organlar yerine dikilebilir. Damar yapısı ve kopan organın durumu burada belirleyici olur. En çok el kopmalarına rastlıyoruz. İnsanlar elleriyle çalıştıkları ve bir kaza anında elleriyle korundukları için parmak ve el kopmaları en çok gördüğümüz organ kopmaları oluyor. Bunun yanı sıra; kol, bacak, kulak, burun, cinsel organ ve geniş deri bölgesi içeren kısımlar da koptuklarında yerine dikilebilir.
ZAMANLA YARIŞILIYOR
* Organ kopmalarında ilk ne yapılması gerekli?
Öncelikle bir yaralanma sonrası organda bir kayıp varsa, onun kontrol edilmesi gerekli. Genellikle parça kopuyor ve kaza yerinde kalıyor. Sonradan kopan parça aranmaya gidiliyor. Oysa, kopan parça ilk anda hemen poşet içine konmalı, bu poşet de buz kalıpları içinde saklanmalı. Organın buzla ya da su ile direkt teması olmamalı. Olabildiği kadar kısa zamanda kopan organın ve hastanın hastaneye ulaştırılması gerekli. Organ kayıplarına zamanında müdahale edilmeli. Bu konuda hava şartları bile önem taşıyor. Hava ısısının yüksek olması, kopan organdaki bozulmayı çabuklaştırır. Bu nedenle, yazın çok daha hızlı hareket etmek gerekir.
* İlk kaç saat içinde organ yerine dikilebilir?
Kopan organ ne kadar kısa süre içinde yerine dikilirse, o dokunun tutma şansı ve kabiliyeti de o oranda yüksek oluyor. Kopan parçada adale olup olmaması önemli. Yalnızca parmaksa, parmakta adale olmadığı için altı saate kadar dikmek mümkün oluyor. Ancak bu sürede parmağın uygun bir ortamda saklanması gerekli. Kopan parça adale içeriyorsa, daha kısa sürede operasyona alınması gerekli. Kolda iki saat içinde operasyona başlanması, tutma olasılığını çok daha artırıyor.
* Kopan organı dikme işini yalnızca plastik cerrahlar mı yapabilir?
Özel ekibin yapması gerekli. Mikrocerrahi ile dikildiği için bir doktor ekibinin bu işle ilgilenmesi şart. Çünkü bu iş beklemez. Ameliyatın ardından cerrahların yanı sıra psikiyatristler ve fizik tedavi uzmanları da devreye girerler.
İŞLEVİN KORUNMASI ÖNEMLİ
* Bulunan her organ yerine dikilebilir mi?
Uygun ortamın olması gerekli. Organ çok parçalıysa, yaşamayacaksa, fonksiyon kazanmayacaksa dikilmez. Bazen öyle bir durum ortaya çıkar ki; oraya yapılacak bir protez daha faydalıdır. Ancak eğer organ dikildiğinde fonksiyon kazanacak, estetik kazandıracaksa hemen ameliyata alınmalıdır. İşlev ya da estetik açıdan en kötü organ bile en iyi protezden iyidir. O nedenle biz mümkün olduğu kadar organı kurtarmaya, kazandırmaya çalışırız.
* Neden bazı durumlarda kopan organı önce karına dikiyorsunuz?
Bulduğunuz bir dokuyu hemen yerine dikemiyorsanız, onu canlı bir ortam içinde tutmak gerekli. Örneğin; parmağı yerine dikersiniz. Ancak, üzerine deri eklemek gerekir. O deriyi alacağınız bölgeye aynı zamanda gömerseniz daha kolay sonuç alırsınız. Bu bölgede deri parmağın üzerini kaplar ve üç hafta sonra o deriyi keserseniz, organ vücuda daha kolay adapte olur. Yoksa, karın bölgesinden deri kesip parmağın üzerine koymak zordur.
* Basit sebeplerle ortaya çıkan ciddi yaralanmalar var mı?
Yüzük yaralanmaları dramatiktir. Yüzük kaza durumunda genellikle deriyi sıyırır. Onun için biz yüzük takmayız.
FİZYOTERAPİ GEREKİYOR
* Ne tip kesiklerin dikilmesi kolaydır?
Yerine göre değişir. Her organın dikilme şansı, seviyesine göre değişir. Düz kesilerde yani; balta ya da bıçak kesiklerinde dikişler kolaydır, ezilmeleri tamir etmek ise daha zordur.
* Hangi yaş grubunda daha başarılı oluyorsunuz?
Yetişkin olan sağlıklı insanlarda başarı artıyor. Hastanın genel durumunun iyi olup olmaması sonucu etkileyebiliyor. Şeker (diyabet) ve dolaşım sistemi hastalıkları, bazı durumlarda kopan organın dikilmesinden sonra tutma başarısını azaltıyor.
* Hastalar ne kadar zamanda iyileşiyorlar?
Ameliyatın ardından ilk 48-72 saat en önemli zamandır. Altı ay-bir sene içinde organ tam fonksiyonlarını alır. Ancak, bir sürü ileri tedavi sistemleri devreye girecektir. Fizik tedavi gerekebilir. Parmağa, ayağa tekrar işlevini kazandırmak bu noktada önem taşır. Diktiğiniz şeyin yerinde tam çalışması için yerine yerleşirken fizyoterapinin çok büyük yardımı gerekir. Eklemler uzun süre hareketsiz kaldığından fonksiyonları bozuluyor. Eklemi tekrar çalışır hale getirmek için en az üç ay sürekli çalışmak gerekir. Sinirler günde bir milimetre iyileşir. O sırada arkasında kalan dokunun fonksiyonunu kaybetmemesi gerekir. Kesi uçtan vücuda doğru yaklaştıkça, iyileşme ve fonksiyon kazanma yüzdesi azalır. Ayrıca, bu kesilerin daha kısa zamanda yerine dikilmesi, acil müdahale edilmesi gerekir.
|
