Evin değerinin yüzde 25'i cebinizde hazır olacak...
"Mortgage, gelişmiş ülkelere mahsus bir sistemdir, gelişmekte olan ülkelerde uygulanamaz" anlayışının yanlış olduğunu, Meksika ve Brezilya'da bu işin gayet iyi sürdürüldüğünü belirten Cansızlar, Türkiye İpotek Bankacılığı Modeli'ni şöyle özetledi:
1- VATANDAŞ, ödeme gücüne göre, uygun bir daire beğenecek.
2- ÖRNEĞİN, değeri 100 milyar lira olan daire için müteahhitle anlaşacak.
3- CEBİNDE, peşinat için evin değerinin yüzde 25'i civarında (25 milyar lira) para bulunduracak. Kalan tutar için kredi isteyecek.
4- SISTEMIN ilerleyen aşamalarında, peşinat bile kredilendirilecek. Yani hiç peşinatsız dahi ev sahibi olunabilecek.
5- EV kredisi talep edenler, taksitleri ödeyememe riskini sigortalatacaklar. Aynı zamanda hayat sigortası da yaptıracaklar.
6- BU arada, gayrimenkulün değer tespiti istenecek. Böylece gayrimenkul ekspertiz şirketleri de gelişecek.
7- DEĞERİ belirlenen daire için banka, verdiği uzun vadeli kredi karşılığında evi ipotek alacak.
8- YUKARIDAKİ örnekte vatandaş, müteahhide kalan 75 milyar lirayı ödeyecek ve bankaya borçlu olacak.
9- SATIN alınan daire için aynı zamanda Doğal Afet Sigortası istenecek.
10- KISA vadeli mevduatla uzun vadeli kredi açma riskini taşıyamayan bankalar, doğal olarak aldıkları ipoteği belli bir primle, "İpotek Finans Kuruluşu"na (İFK) devredecek.
11- BU amaçla İFK kurulacak. İFK'nın, yüzde 49'u devlet (kamu bankaları ve Toplu Konut İdaresi), yüzde 51'i özel sektöre (yerli ve yabancı bankalar, özel finans kuruluşları) ait olacak.
12-İFK, stokundaki ipotekleri menkul kıymete dönüştürecek. İpotek fon katılma belgesi, varlığa dayalı menkul kıymet veya borç senedi ihraç edecek. Bu yolla yeni fon yaratarak yeni kredilere kaynak sağlayacak.
