|
 |
 |
 |
 |
|
Yaşları tutmuyor sigortaları da yok!
On dört yaşını doldurmamış ve henüz ilköğretimini tamamlamamış çocukların çalıştırılması kanunen yasak. Ama bu yasak, çoğu zaman kağıt üzerinde kalıyor. Çünkü İstanbul'un varoşlarında binaların altına yapılmış kaçak atölyelerde yüzlerce çocuk işçi kaçak olarak çalıştırılıyor.
Okul üniformalarını çıkarıp, öğlen yemeklerini bile yiyemeden çalışmaya giden çocuklar onlar... Sabah erkenden kalkıp önce okula gidiyorlar, okulun bitiş zili çaldığında yaşıtları gibi eve gidip ödevlerini yapmaya bile fırsat bulamadan çalıştıkları atölyenin yolunu tutuyorlar. Akşamın karanlığına kadar süren işleri bitince yorgunluk üzerlerine çökmüş, ders çalışacak halleri kalmadan evlerine dönüyorlar... Türkiye'de çocuk işçi sorunu çok büyük. Çocuk emeğiyle ilgili düzenlemeler ve yasal tedbirler olmasına rağmen bunlar kağıt üzerinde kalıyor, uygulamaya çoğu zaman geçmiyor. Devlet İstatistik Enstitüsü'nün çocuk işçi konusunda yaptığı son araştırma 1999 yılına ait. Bu tarihten sonra hiçbir araştırma yapılmaması, konunun ne denli ciddiye alındığının bir kanıtı. 99 rakamlarına göre Türkiye'de yaşları 6-17 arasında yer alan 16 milyon çocuktan 7 milyonu çalışıyor. Türkiye'de 98-2000 yılları arasında 16 bin 804 çocuk iş kazası ya da meslek hastalığı geçirdi. 37'si ise hayatını kaybetti...
YAŞ KÜÇÜK SİGORTA YOK
Küçük yaşta çalışan çocuklar yaşanan dramın bir yüzü, onları ucuz ve sigortasız çalıştıran atölyelerse diğer bir yüzü... Ekonomik zorluklar, aileleri yaşları 14'ü geçmeyen, sokakta oyun oynamaya doymamış bu çocukları çalıştırmaya itiyor... Yaşlarından dolayı çalıştırılmaları yasak olan, sigortaları bile olmayan bu çocuklar, işveren tarafından sonuna kadar sömürülüyor... Üstelik ele geçen rakam da son derece komik... Evren Mahallesi, tekstil atölyelerinin merkezi konumunda. Sokaklarda gezildiğinde evlerde bir anormallik göze çarpmıyor, ama araştırdığımızda hemen hemen her evin alt katının atölye olduğunu öğreniyoruz. Kapılarda ise ne bir tabela, ne de buraların atölye olduğunu gösterecek bir işaret var...
İKİ İŞTE BİRDEN ÇALIŞIYOR
Bu atölyelerde kaçak olarak çalışan çocuklardan biri Süleyman Yıldız... Süleyman, Üsküp İlköğretim Okulu yedinci sınıf öğrencisi ve 14 yaşında. Babasını bir süre önce kaybeden Süleyman'ın bakmakla yükümlü olduğu beş kardeşi ve annesi var. Ama o okumak istiyor. Süleyman hem okumak hem de iki ayrı işte çalışmak zorunda olduğunu anlatıyor: "Okuldan çıkar çıkmaz eve gidiyorum, üzerimi değiştiriyorum, yemek yemeğe bile vaktim olmuyor. Saat 12'de bir atölyede işbaşı yapıyor, akşam 9'a kadar çalışıyorum. Haftada  30 milyon lira alıyorum" diyor. Süleyman, çalıştığı atölyenin ismini bilmiyor. Ama çalıştığı yer Bağcılar Evren Mahallesi 17. Sokak, 31 numarada. Dışarıdan bakıldığında bir ev görünümünde olan atölyede Süleyman orta işi yapıyor. Yani kıyafetleri bir masadan diğer bir masaya taşıyor. 21.00'de biten mesaisi, Süleyman için günün sonu demek değil. Okuldan çıktıktan sonra değil oynamaya, ders çalışmaya bile vakti olmayan Süleyman, soluğu ikinci işinde; mahalle manavında alıyor. Manavda iki saat çalışmanın karşılığı, eve sebze ve meyveyle dönmek. Süleyman eve geldiğinde saat gece 11'i geçmiş oluyor... Bu saatten sonra da ders çalışacak hali kalmıyor...
HAFTADA 40 MİLYON
Murat İlbak'ın durumu da Süleyman'dan farklı değil. Üç senedir tekstil atölyelerinde çalışan 13 yaşındaki Murat, son işini üç hafta önce bulmuş. Kutan Tekstil'de ütücülük yapan Murat, işinde tecrübeli olduğunu söylüyor: "Üç senedir çalışıyorum. Daha da ilerletmek istiyorum bu işi, sigortam falan yok o ne demek bilmiyorum zaten. Ama bize maliyeciler gelince saklanın, sakın konuşmayın dediler. Siz maliyeci değilsiniz herhalde?" Maliyecilerle konuşmaması söylenen Murat, Evren Mahallesi, Yalçındağ Sokak Zenbil İş Merkezi'ndeki Kutan Tekstil'de kaçak olarak çalışıyor. Murat, okuldan çıktıktan sonra saat 2'de işbaşı yapıyor, 6'ya kadar çalışıyor. Ayda 100- 150 milyon arasında bir kazancı var. Bu para evin geçimi için çok önemli. Çünkü çoğu zaman babası iş bulamıyor...
1 MİLYAR LİRA CEZASI VAR
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılması Usul ve Esasları hakkında hazırladığı yönetmeliğe göre, 14 yaşını doldurmamış ve mecburi eğitimini tamamlamamış çocukların çalıştırılması kanunen yasak. Kanuna göre on dört yaşın altında işçi çalıştıran iş yerleri, çocuk başına 1 milyar lira ceza ödemek zorunda. Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesine göre de çocuk işçi çalıştırılması yasak. İşe alınan gençler, yaşlarına uygun çalışma koşullarında çalıştırılmalı ve ekonomik sömürüye ve emniyetlerine, sağlıklarına veya fiziksel, ruhsal, ahlaki veya sosyal gelişimlerine zarar verme olasılığı bulunan veya eğitimlerini engelleyebilecek her türlü işe karşı korunmalı.
SONAT CANIDAR Haber Merkezi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
