Yabancı gelir mi?

Dünyanın önde gelen 20 şirketinin yöneticisini İstanbul'da ağırlayıp bir yatırım atağı başlatmıştık. Yatırımcı Danışma Konseyi adlı toplantıdan bir yol haritası çıkmıştı. Konunun içindeki bir işadamına sordum, "Bu toplantılardan birşey çıktı mı?" diye. Cevap olumsuzdu: "Türkiye bazı yükümlülükler üstlendi ama bürokrasi bunların hiçbirini yerine getirmedi." Bu iddia ne derece doğru bilmiyorum ancak ekimde bu toplantıya katılanlara çalışmalar hakkında bir rapor verilecek.
Dünyanın önde gelen CEO'larını toplayıp "Türkiye sermaye çekmek için ne yapmalı?" diye sormak güzel bir fikirdi. Bu yöntem daha önce başka ülkelerce de denenmiş. Mesela Çin dünyanın 50 büyük şirketinin tepe yöneticisini yılda bir defa Şangay'a davet etmiş. Bu davete icap eden 36 yöneticinin katılımıyla 2002-2004 arasında 3 toplantı düzenlenmiş ve alınan tüm kararlar uygulamaya konulmuş. İşte Çin mucizesinin ardından yatan faktörlerden biri. Bir tarafta herkesin yavaş davranmasını beklediği milyarlık nüfüsuyla komunist Çin. Diğer taratfa yabancı sermayeye kapısını 25 yıl önce açan 70 milyonluk Türkiye.
Çin gibi biz de yatırımcı danışma konseyini 2001'de toplamak istedik ama olmadı. Çünkü kriz çıktı. 2002'de ise zamanın başbakanı Ecevit hastalanınca piyasalar karıştı, hükümet sarsıldı ve ülke seçime gitti. 2003'te toplamayı biz beceremedik. Böylece yatırımcı danışma konseyini ancak 2004'de toplayabildik.
Aslında Türkiye yabancı yatırımcıları çekmek üğruna son yıllarda bazı önemli adımlar attı. Mesela Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu ve ona bağlı 9 komite kuruldu. Yatırım Promosyon Ajansı fikri ortaya atıldı. Yani birşeyler yapılmak istendi ama sonuçta ele gelir birşey yok. Türkiye geçen yıl 586 milyon dolarlık doğrudan yabancı sermaye girişi ile dünyada ancak 57'inci sırada yer aldı. Bizim gibi bir ülke için bu berbat bir performans. Oysa yılda 25 milyar dolar çeken İrlanda gibi olmasak bile her yıl birkaç milyar doların girdiği bir ülke olmak istiyorduk. AB'den müzakere tarihi alınca nasıl olsa yabancı sermaye girişi hızlanır diye beklersek hayal kırıklığına uğrarız. Çabuk davranıp, birşeyler yapmak gerekiyor. Yatırım Promosyon Ajansı'nın kurulması konusu lastik gibi uzadıkça uzadı. Belki de merkeziyetçi anlayışla kurulacak olan Yatırım Promosyon Ajansı'nın yerine yatırım teşviği ve tanıtımda tam yetkilendirilmiş bölgesel tanıtım kalkınma ajanslarının oluşturulması amaca daha çok hizmet edebilir. Ancak ne yapılacaksa süratle yapılması gerekiyor.