Borsada 'big bang'in yolu yatırımcının baştacı edilmesinden geçer
Büyümenin sürdürülebilirliğine sermaye piyasasının nasıl katkıda bulunabileceği İstanbul'da düzenlenen Sermaye Piyasaları Arenası'nda ele alındı. Ekonomideki büyük patlamadan (big bang) sonra sermaye piyasasında gerçekleşebilecek patlamanın koşulları tartışıldı. Hem İMKB ve SPK başkanları hem de diğer konuşmacılar piyasada veya talep tarafında kurumsal yatırımcı noksanlığında birleştiler. Peki kurumsal yatırımcıyı nasıl var edeceğiz? Bireyselden kurumsala Bunun yanıtını eski SPK'lı Prof. Dr. Güven Sak verdi: Sermaye piyasasında kurumsal yatırımcı çok önemlidir. Ama aslında bireysel yatırımcı bu piyasanın baştacıdır. Çünkü kurumsal yatırımcının yaşayabilmesi için onların içinde bireysel yatırımcının olması lazım. Piyasaya ve piyasa kurallarına güven duyan bireysel yatırımcıların katılımı ile ancak kurumsal yatırımcı tabanı gelişir. Güven Sak, bu nedenle ne olursa olsun sermaye piyasasında güvenin sağlanması, geçmişin hafızalarımızda yer eden anılarının bir bir temizlenmesi, kendi kontrolünde olmayan nedenlerle mağdur olan hisse senedi yatırımcısının kalmaması gerektiğini vurguladı. İki çözüm Bu anlamda Çukurova ve Kepez Elektrik ile Aktaş Elektrik'in mağdur hissedarlarının sorunları için formül bulundu. Bu iyi bir gelişme. 25 bin yatırımcının yeniden piyasaya kazandırılması söz konusu. Sırada Fon tarafından el konulan dört bankanın küçük hissedarlarının durumu var. SPK'nın bu konudaki önerisi ilgili bakan Abdüllatif Şener'e sunulmuş. Hazır Bankalar Kanunu yerine geçecek Kredi Kuruluşları Kanunu'nu çıkarmak gündemdeyken bu sorun da siyasi iradeyle çözülebilir. Bu durumda 43 bin yatırımcı mağduriyetten kurtulur. Beyandan stopaja Talep tarafının geliştirilmesinde bir de vergi olayı var. Üç ay içinde alınıp satılan hisse senetlerinden elde edilen kazançlar beyan yoluyla vergilendiriliyor. Bir de şirketlerin temettü dağıtımından stopaj yoluyla kesinti yapılıyor. Beyan yoluyla vergiden dolayı belli büyüklükteki borsa yatırımcıları veya oyuncuları işlemlerini yurtdışına taşımış durumda. Bir bölümü de piyasadan çekilmiş. Bu piyasada verginin SPK'nın önerisi doğrultusunda işlem vergisine dönüştürülmesinde biz fayda görüyoruz. Sadece satışlardan alınacak böyle bir vergi, beyan zorluğu nedeniyle piyasadan uzaklaşanları yeniden piyasaya kazandırabilir. Beyandan stopaja geçilmesi al-sat işlemlerini daha maliyetli hale getireceğinden, fiktif ve manipülatif işlemleri de azaltıcı etki yapabilir. Manipülasyona tazminat Manipülatif işlemleri azaltmada bir öneri de SPK Daire Başkanı Çağlar Manavgat'tan geldi. Dr. Manavgat, batı piyasalarında manipülasyondan zarar görenlerin bu işi yapanlara karşı tazminat davaları açtıklarını ve çok etkili olduklarını belirtti. Manavgat, Türkiye'de bu yola gidilmesinin manipülasyonda çok büyük ilerleme sağlayacağını kaydetti. Alternatif olur 2001 krizi sonrası ortaya çıkan sistem riskinin yok edilmesi ve vergide beyanın yerine stopajın getirilmesi yatırımcı güveninin yeniden sağlanmasında önemli bir adım olabilir. Buna yüzde 50'lik temettü kararı da eklenirse, enflasyonun ve reel faizlerin giderek düştüğü bir ortamda temettü geliri nedeniyle hisse senedine yatırımın cazibesi artabilir. AB sürecinde iç borçlanma Maasricht kriterleri seviyesine indirileceğinden ve giderek kontrol altına alınacağından, buradan çözülecek paraya, temettü geliri ön plana çıkmış bir piyasa alternatif olabilir. Şu anda pek çok şirket halka açılmak, yerli ve kalıcı kaynak bulmak istiyor. AB sürecinde bu tür özkaynak ihtiyacı daha da artacak. Ama sermaye piyasasının talep tarafı bu özkaynak ihtiyacına henüz cevap verecek kuvvette değil. Bu piyasanın gelişebilmesi için küçük-büyük, yerli-yabancı, kurumsal-kişisel yatırımcı demeden bütün yatırımcıların baştacı edilmesi gerekiyor. Sonuç "İhtiyaçlar icatların anasıdır" William Wycherley
