Merkez Bankası faizi neden düşürdü?

Merkez Bankası dün beklenmedik bir şekilde veya kamuoyunda faiz indirimine dayanak teşkil edecek görünen bir neden olmadan, faizleri indirdi. İndirimden sonra ikincil piyasada Hazine faizleri çok az gevşedi. Yani ilk günden beklenen veya istenen etkiyi yapmadı.
* Merkez Bankası'nın enflasyon raporunda, daha çok tüketici fiyatlarıyla değerlendirme baz alınmış. Toptan fiyatlar biraz gözardı edilmiş gibi. Örneğin, mevsimsellikten arındırılmış gıda dışı toptan fiyat artışlarının yıllıklandırılmış rakamları verilmemiş. Halbuki başka bir sayfada yayımlanan grafikte gıda dışı toptan fiyatların yıllıklandırılmış halinin yaz aylarında kafa kaldırdığını ve yüzde 20'ye yaklaştığını görüyoruz.
* Raporun ikinci sayfasının 6. bendi, gıda ve giyim fiyatlarında eylül ayıyla birlikte olumlu mevsimsel etkilerin tersine döndüğü bir döneme girilmekte olduğunu belirtiyor.
* 8. paragrafta mobilya ve yer döşemelerinde talep esnekliğinin yüksek olduğu kaydediliyor ve ağustos ayı ile birlikte yüzde 3.9'luk bir fiyat artışı meydana gelmesi dikkat çekici bulunuyor. 12. paragrafta ise mobilya imalatında yıllık enflasyonun 2003 yılı ağustos ayındaki yüzde 15.9'luk düzeyinden 2004 yılı ağustos ayında yüzde 35.3'e yükseldiği belirtiliyor.
* Raporda enflasyon konusunda bu saptamaların ardından cari işlemler açığı ile enflasyon arasındaki ilişki irdeleniyor. "Cari işlem tartışmasının geçmiş alışkanlıklar çerçevesinde yapıldığı, sürdürülebilir cari işlemler açığı düzeyinin yükseldiği, söz konusu yapısal değişimin, benzer süreçler geçiren bir çok ülke tarafından da yaşandığı" kaydediliyor. Cari işlemler açığının önümüzdeki dönemde enflasyonda belirgin bir yükselişe yol açacak bir baskı oluşturmayacağı savunuluyor.
* Sonuç kısmında, enflasyonda 2004 yılı hedefine ulaşmada risk unsuru görülmediği vurgulanıyor. Ama 2005 yılının talep, işgücü maliyetleri, petrol fiyatları, uluslararası likidite daralmaları ve faiz artışlarının kurlar üzerinde baskı yaratabileceği gibi, riskler bulunduğuna dikkat çekiliyor.
* Rapor, "Merkez Bankası'nın ekonominin içinde olduğu koşullara bağlı olarak temel politika aracı olan kısa vadeli faiz oranlarını düşürmesi kadar artırmasının da normal" olduğunu hatırlatıyor ve "faiz politikası etkin olarak kullanılacaktır" denilerek faizler düşürülüyor.

İndirimin gerekçeleri
Raporun enflasyonu değerlendiren bölümü, yeni bir faiz indirimine işaret etmiyor. 2005'ten itibaren IMF ile yeni bir program yapılacağının açıklaması yeni değil. Cari açığın enflasyon için bir risk doğurmayacağı Merkez Bankası'nın görüşü ve herhalde bir günde değişmiş değil. Yani bir ay önce de bu görüşü vardı herhalde. Bir ay veya iki ay önce bize göre daha uygun koşullarda faiz indirmeyen Merkez Bankası, şimdi faizi düşürdü.
AB'nin Genişlemeden Sorumlu Komiseri Günter Verheugen'in Türkiye ziyareti ve açıklamaları bir neden ise bu raporda belirtilmemiş. Verheugen yeni bir şey de söylemiyor. Üstelik bu konuda asıl belirleyici olacak olan 6 Ekim'de açıklanacak rapor.
O halde faiz düşüşü neden bu zamanda?
Ben nedenini bulamadım ve kafam karıştı. Hükümetin, bankaların ve kamuoyunun baskısı sonucu faizin düşürülmesini ise, aklıma getirmek istemiyorum.

Sonuç:
"Arife tarif hacet değil"
Türk Atasözü