İSO raporuna göre küçük işletmelerin satış ve kârları İSO 500'deki büyüklerin aksine yerinde saydı. Satışlar reel olarak sadece yüzde 3.9, kârlar ise ancak yüzde 5 artabildi.
İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) Raporu 2003'ün küçük işletmeler için kötü bir yıl geçirdiğini ortaya koydu. İSO, Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşunu izleyen İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Raporu'nu açıkladı. Rapora göre sanayinin ikinci 500 büyük kuruluşunun 2003 yılında satışları reel olarak ancak yüzde 3.9 artabildi. Kâr eden kuruluşların kârları da reel olarak sadece yüzde 5 artabildi. Toplam kârlılıkta sabit fiyatlarla yüzde 15.2'lik gerileme gerçekleşti. Kuruluşların üretime tahsis ettikleri toplam varlıklar karşılığında ekonomiye ne kadar ek kaynak yaratıldığını gösteren ekonomik karlılık oranı da ikinci 500 işletmede yüzde 16.2'den 15.5'e geriledi. İkinci 500 içinde yer alan küçük ve orta boy işletme (KOBİ) niteliğindeki şirketlerin ödedikleri faizler genel trende bağlı olarak yüzde 37'lik düşüş gösterdi.
FAİZDEN UZAKLAŞTILAR İkinci büyük içindeki firmaların 2003'te ödedikleri faizlerin satışlara oranı yüzde 2.2 oldu. Oysa bu oran 2001'de yüzde 8.2, 2002'de ise yüzde 4.7 idi. Aynı şekilde üretim faaliyetleri dışındaki faiz gibi gelirlerinin kâr ve zararlarına oranı da 2002'de yüzde 134.9 iken geçen yıl bu oran yüzde 113.2'ye geriledi. Bu gelişmede faiz oranlarının düşüş trendinde olması etkili oldu. Türkiye'nin en büyük ikinci 500 büyük sanayi kuruluşunun 2003 yılındaki üretimden satışları 16 katrilyon 836 trilyon 732 milyar 659 milyon
lira olarak gerçekleşti. 4.1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren söz konusu sanayi kuruluşları, 177 bin 614 kişiye istihdam sağladı. 2002'ye göre kar ve zarar edenler sayısında bir değişme olmadı. 2003 yılında 488 özel büyük kuruluşun 407'si kâr ederken, 81'i zarar etti. İkinci 500 büyük sanayi kuruluşunun 2003 yılı satış hasılatı 19.4 katrilyon lira, brüt katma değeri 3.8 katrilyon lira, net dönem kârı 344.6 trilyon lira, dönem zararı ise 746.2 trilyon lira oldu. 2003 yılında ikinci 500 büyük sanayi kuruluşunun yarattığı katma değerin GSMH içindeki payı yüzde 1.1 düzeyinde oldu.
103 YENİ ŞİRKET LİSTEDE Geçen yıl ikinci 500 sanayi kuruluşu kapsamına 103 yeni kuruluş girdi. Rapor, ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu içindeki özel büyük kuruluşların 2003 yılındaki üretim faaliyetleri sonucunda gelirlerini ve ekonomiye katkılarını yeterince artıramadıklarını ortaya koydu. 2003 yılında 1000 büyük sanayi kuruluşunun ihracatında ise çok olumlu bir gelişme yaşandı. 964 özel büyük kuruluş satış gelirlerinin 3'te birini ihracattan elde etti. İhracattaki artışa karşın, özel kuruluşlarda kârlılık oranının küçüldüğü, ikinci 500 kapsamındaki özel büyük kuruluşlarda ise kârlılığın daha da düşük olduğu ve aradaki farkın büyüdüğü dikkat çekti. İkinci 500 büyüğün 185'ini dokuma giyim deri ve ayakkabı sektörü firmaları oluşturdu.
