|
|
|
|
|
|
300 yıllık gelenek yeniden canlandı
İstanbul'daki NATO Zirvesi sırasında Emine Erdoğan'ın ABD Başkanı George W. Bush'un eşi Laura Bush'a hediye ettiği 'tel kırma' şal, unutulmaya yüz tutan 300 yıllık el işi geleneğini yeniden canlandırdı.
Bartın'da el sanatları ustası iki kadın tarafından 3 günde yapılan tel kırma şalın Emine Erdoğan tarafından Laura Bush'a hediye edilmesiyle, Bartın'ın simgesi olan ve unutulmaya yüz tutan 300 yıllık "tel kırma", bir anda Türkiye'nin gündemine oturdu. Kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar gelen 'tel kırma', şimdi özellikle kadınların merak konusu haline geldi.
17. YÜZYILDAN BERİ YAPILIYOR Özel el yapımı iğneyle, gümüş, altın ya da bronz tellerin, çeşitli motifler şeklinde perde, tül, masa örtüsü, elbise, şal ve başörtüsü gibi eşyalara işlenmesine 'tel kırma' adı veriliyor. 17. yüzyılda Bartın'da katip kızı Hatice Ağaçkıran ile başlayan ve çeyiz sandıklarında bugüne kadar taşınan tel kırmanın adı, el yordamıyla sadece özel bir iğneyle tül ya da kumaşa işlenen telin, kırılarak motif oluşturulmasından geliyor. Bronz, gümüş ya da altın tel, hiç makas kullanılmadan birbirine kırdırılarak ilerletiliyor. Tel, kumaş ya da tüle çizilen desenlerin üzerinden işlenerek motif ortaya çıkıyor.
TEL KIRMANIN TANITIM ELÇİSİ Neredeyse tel kırmasız evin olmadığı Bartın'da kadınlar, gecelerini gündüzlerine katıp işledikleri, tel kırma masa örtüsü, perde, şal, elbise, kına gecesi kıyafetleri, çanta, cüzdan gibi eşyaları satarak aile bütçelerine katkı sağlıyor. O kadınlardan biri de, 44 yaşındaki Nebahat Maşalı. 6 kız çocuğu olan ev hanımı Maşalı, Bartın tel kırmasının tanıtım elçisi gibi çalışıyor. Yıllardır yaptığı tel kırmalarından kazandığı paralarla kızlarını okutan Maşalı, televizyon programlarına katılıp yaptığı işleri ve tel kırmayı anlatıyor. İlkokul mezunu olan Maşalı, dışardan lise bitirme sınavlarına hazırlanıyor. Üniversiteyi de okumak istediğini söyleyen Maşalı, kişiye özel yaptığı tasarımları Almanya'da da satıyor. Amacı ise Türkiye ve dünyanın önde gelen kadınlarına yaptığı tel kırma işleri hediye edip dünyaya bu geleneksel el işini tanıtabilmek. Evini çalışma ofisi olarak kullanan Nebahat hanım, 15 kişilik ekibiyle sipariş usulü tel kırma masa örtüsü, perde, abiye elbiseler, pantolon, şal, çanta, cüzdan üretiyor. Ürünlerin fiyatını ise müşterinin isteğine göre belirliyor. Fiyatlar 50 milyon ile 500 milyon lira arasında değişiyor.
BUSH SAYESİNDE TALEP ARTTI Emine Erdoğan'ın Laura Bush'a hediye ettiği tel kırma şalın ardından unutulmaya yüz tutmuş yöresel bir kültürün tekrar hatırlandığını söyleyen Maşalı, "O günden sonra talep çok arttı. Bu geleneksel el işine sahip çıkılmalı ve ekonomiye kazandırılmalı. Amacım yaptığım işleri dünya liderlerinin eşine ve Türkiye'nin önde gelen sanatçılarına hediye edebilmek. Belki bu sayede tel kırma unutulmaz. Hülya Avşar ve Türkan Sabancı'ya kadar birçok özel kadın için tel kırma hediyeler yaptım ama bir türlü ulaştıramıyorum" diyor.
PERVİN METİN
|
|
|
|
|
|
|
|
|