kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Bilgi ve Yaşam
    Otomobil
    Sinema
    Çizerler
    Kampüs
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Erdal Safak @ SABAH
 

İçeriden mi, dışarıdan mı?

Aylardır konuşulan, içeriği tam bilinmeden binlerce yazıya konu olan ABD'nin ünlü "Büyük Ortadoğu Projesi" (BOP) nihayet gün ışığına çıkıyor.
Georgia eyaletinin milyarderler adası Sea Island'da bugün aralarında Başbakan Erdoğan'ın da bulunduğu 20 ülkenin liderlerinin huzurunda açılacak BOP dosyasında ilk taslağa göre bir dizi değişiklik yapıldı.
Adı "Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika İçin Girişim" olarak değiştirildi.
Sınırları bir ölçüde daraltıldı. Başlangıçta Orta Asya ve Kafkas cumhuriyetlerini de kapsaması öngörülüyordu. Birbirinden çok farklı özellikler taşıyan onca ülke bir potaya konulursa, işin içinden çıkılamayacağı görüldü.
Sivil toplumu hükümetlere baş kaldırmaya teşvik edecek reformlar istendiği izlenimini silmek için birçok paragrafı yeniden kaleme alındı.
Ancak en önemli iki sorunun henüz cevabı verilemedi:
BOP bir dıştan dayatma mı, yoksa bölge ülkelerinin eline tutuşturulacak bir kılavuz mu?
Ortadoğu'nun önceliği demokratik reform- lar mı, Filistin ve Irak sorunlarının çözümü mü?

Dayatma olmasın ama...
Türkiye, Filistin-İsrail sorunu çözümlenmeden Ortadoğu'da hiçbir şey yapılamayacağı, reformların da ancak iç dinamiklerle gerçekleşirse başarıya ulaşacağı görüşünde. Başbakan Erdo- ğan dün ABD'ye giderken bu çizgiyi bir kez daha vurguladı: "İç dinamikleri hesaba katmayan ya da dışlayan her değişim projesi sanal kalmaya mahkOrtadoğu'ya demokrasi perspektifi ve reform stratejisi sunulmak isteniyorsa, Filistin-
İsrail ihtilafında şiddet politikalarına son verdiren ve Irak'ta durumun normale dönmesini kolaylaştıran açılımlar hayata geçirilmek zorunda."
Türkiye'nin yanı sıra Rusya'dan Fransa'ya kadar birçok G-8 üyesi ile bölge ülkeleri de bu görüşte. Örneğin Ürdün Kralı Abdullah (Bugün o da Sea Island'da olacak), Araplar'ın reform- ların uygulayıcısı değil sahibi olmaları gerektiğini, ayrıca tüm ülkelere tek tip reçete hazırlanamayacağını söylüyor.
Sonunda Bush yönetimi geri adım atıp Ortadoğu'ya demokratik reformlar dayatmak niyetinde olmadığını açıklamak zorunda kaldı.

Araplar reforma hazır mı?
Ancak ABD, "Önce Filistin sorununun çözümü, sonra reformlar" yaklaşımını kabullenmeye niyetli değil. Tam tersine, Arap ülkelerine "Bu sorunu reformları engellemek amacıyla gerekçe olarak kullanmayın" uyarısında bulundu.
Çünkü bölge yönetimleri, reform çağrılarını bugüne kadar hep bu bahanenin ardına sığınarak reddettiler. Hatta sorunun sürmesini tahtlarının güvencesi gördükleri için barışa değil savaşa destek verdiler.
Bu ikiyüzlülük geçen hafta Arap sivil toplum örgütlerinin ortak açıklamasıyla bir kez daha dünyaya duyuruldu. Arap coğrafyasındaki tüm ülkelerden 34 sivil toplum örgütünün imzasını taşıyan ve "El Kuds El-Arabi" gazetesinde yayınlanan bildiride şöyle denildi:
"Arap hükümetleri reformları Filistin sorununun çözümüne ve Irak'taki işgalin sona erdirilmesine bağlayarak halklarını ve uluslararası toplumu oyalıyorlar. Bu tutumlarıyla 'Filistin ve Irak'ın kurtuluşu, Arap dünyasında yolsuzluğun, işkencenin, zulmün, diktatörlüklerin, insan haklarına saygısızlığın devamına bağlı' demeye getiriyorlar..."
Elbette Filistin-İsrail sorunu çözülmeli, elbette Filistin bağımsızlığını kazanmalı. Ancak Arap liderleri bu sorunu rejimlerinin devamı için kalkan olarak daha fazla kullanamayacaklarını görmeliler.
Ya reform yapacaklar ya da totaliter rejimlerinin ürettiği şiddetle yok olacaklar.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 İbretlik bir öykü   / 08-06-2004
 Asimetrik Başkan   / 07-06-2004
 Normandiya'dan Ege'ye   / 06-06-2004
 Kıyametin arefesinde   / 05-06-2004
 Bir zamanlama şaheseri   / 04-06-2004
 OPEC, El Kaide ve BOP   / 03-06-2004
 Haydi el ele reforma   / 02-06-2004
 Bir Alman'ın saatli bombası   / 01-06-2004
 Derin bir konu   / 31-05-2004
 İmralı'dan giden emir   / 30-05-2004
ERGUN BABAHAN
Özkan ve Yüce Divan
Siyaset kurumu, siyasi sorumluluk...
ERDAL ŞAFAK
İçeriden mi, dışarıdan mı?
Aylardır konuşulan, içeriği...
MANSUR FORUTAN
TGUS: Türkiye gerçeğine uygunluk enstitüsü
İşte...
MEHMET BARLAS
Siyaset, hayatı kolaylaştırmak için mi icat edildi...
ÖMER ÇELİK
Sistemin meşruiyeti
İster ulusal olsun, isterse...
REFİK DURBAŞ
Hayat, ömrün özetidir
Behçet Necatigil, insan ömrünü bir...
SAVAŞ AY
Yaşar Kemal bana kızıyor ama!
Küfrün ağızlarında süs...
SAİT GÜRSOY
LGS ve ÖSS yöneticinin de sınavı
Önümüzdeki iki pazar...
HINCAL ULUÇ
Foçalılar kurdu.. Sonra Barbaros saldırdı!..
Monaco'da...
İlk hedef Celades
İlk hedef Celades
Yerli transferi yönetime bırakan Del Bosque'nin, Real Madrid'li...
Kendileri bilir
Kendileri bilir
İki oyuncu için kulüplerine teklif yaptıklarını belirten F.Bahçeli...
G8'de zorlu karar
G8'de zorlu karar
G BOP'a bölge ülkeleri destek vermiyor. Zirveye giden Erdoğan ise...
CHP, Kurultay'a doğru gidiyor
CHP, Kurultay'a doğru gidiyor
CHP içindeki 27 muhalif milletvekilinin önceki gün başlattığı...
Hera'nın çıkarılma maliyeti 1.5 milyon $
Hera'nın çıkarılma maliyeti 1.5 milyon $
İngiliz sigorta şirketi parayı ödemediği için çıkartılamayan Hera...
Air Force One'a karşı Airbus-310
Air Force One'a karşı Airbus-310
ABD'ye gidecek Erdoğan'ın ATA uçağı arıza yapınca THY'den uçak...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Bilgi ve Yaşam | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.