Haziran atlatılırsa gerisi daha kolay

Başbakan Tayyip Erdoğan'ın da kabul ettiği ve nisan ayında başlayan ekonomideki türbülans halen devam ediyor. Türkiye'nin haziran gündemi de çok yoğun. Özellikle dış politika açısından. Eğer bu ay kazasız belasız atlatılırsa gerisi daha kolay gelecek. Çünkü dış politik gelişmeler azalacak, yaz ayları tatil ve siyaset soğuyacak. Tabii sonbahara kadar.
Ancak haziran ayı özellikle ekonomi olayları açısından adeta bir sırat köprüsü niteliğinde. Bu köprü başarıyla geçilemezse temmuz ayında durum daha ağır olacak. Çünkü 5 Temmuz'da mevduattan sınırsız güvence kalkacak. Bankalar ayrıca 2 milyar dolara yakın sendikasyon kredisi geri ödemesi yapacak. Temmuz ayında zora girmemek için hazirandan hazırlık yapılması gerekiyor.
Burada da ilk eşik 3 Haziran'da açıklanacak mayıs ayı enflasyon rakamlarında ortaya çıkabilir. Yüzde 5'lik petrol zammı sonucu enflasyonda bir artış ivmesi olabilecek. Artışın maliyetler yoluyla haziran ayında da sürmesi beklenir. Enflasyondaki bu artışla Merkez Bankası'nın faiz artırımı tartışma konusu olabilir. Cari açıktaki büyüme bu tartışmayı destekleyebilir.
Merkez faiz artırır mı?- Ancak Merkez Bankası'nın faiz artırması öyle kolay değil. 2001 Mayıs ayında bağımsız kılınmasından ve enflasyonun tek hedef olarak alınmasından sonra ilk kez olacak. Olduğu zaman da etkisinin görülmesi lazım. Etkili bir faiz artırımı da öyle bir iki puanla olmuyor. Üç dört puanı göze almak gerekiyor ki, şok etkisi yapsın. Böyle bir faiz artırımının maliyeti, iç borçlar nedeniyle çok yüksek. Getirisi ise düşük olacağa benzer. Çünkü mali piyasalardaki dalgalanma ve enflasyonda meydana gelen artış yurtiçi talep artışından kaynaklanmıyor. Tüketici fiyatlarının düşüş trendinde olması bunu gösteriyor. Dün açıklanan Tüketim Eğilim Anketi de her hangi bir artışa işaret etmiyor. Tüketici Güven Endeksi son üç aydır 111 seviyesinde.
Bankaları zora sokar- Kaldı ki, otomobildeki tüketici kredilerini kamu bankaları durdurdu, özel sektör bankaları bekletiyor. Faizlerini yükselttiler. Hem kredi faizlerinin artışı hem de kur artışından dolayı artık ithal otomobiller o kadar cazip olamayacak. Buradaki tüketim de hızını kaybedebilir.
Bankaların mevduat garantisinin sınırlanacağı temmuz ayına da güçlü girmeleri gerekiyor. Bu da haziran sonunda iyi bilanço açıklamayla olur. Faiz artışı ise bankaların kârını azaltır, zararını büyütür. Yani bir faiz artışı olacaksa bile bunun haziran sonrasına sarkıtılmasında fayda var.
IMF'nin açıklaması beklenir- Haziran ayında beklentileri tutacak bir gelişme ise IMF heyetinin Türkiye'ye gelecek olması. 3 Haziran'da başlayacak ziyarette 8. Gözden Geçirme tamamlanacak ve 2005 sonrası programın ana çatısı oluşturulacak. Normalde IMF heyetlerinin Türkiye'de kalış süresi 2 hafta. Dolayısıyla IMF heyetinin Türkiye'den ayrılırken yapacağı açıklama da piyasalar için bir çıpa görevi üstlenebilir. Zaten IMF ile 2005 sonrası için anlaşmaya varılması faizlerin artırılmaması konusunda Merkez Bankası'na yardım eder.
Sonuç- "Hayat oyuna benzer, istediğimiz kartları elde etmek elimizde değildir; ama oynamak elimizdedir" Terence