kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Sinema
    Çizerler
    Teknoloji
Günaydın
ATV
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Erdal Safak @ SABAH
 

Helsinki-İstanbul

O siyah-beyaz fotoğraf henüz dünyada olmayan torunlarım için oluşturduğum arşivin en değerli iki parçasından biri.
Başbakan Süleyman Demirel. Bir yanında Sovyetler Birliği lideri Leonid Brejnev. Öbür yanında Yugoslavya Devlet Başkanı Boriz Tito.
Tarih: 1 Ağustos 1975. Yer: Helsinki. 35 ülkenin temsil edildiği Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı zirvesi. Konu: Avrupa'da barış içinde birarada yaşama sürecinden işbirliği dönemine geçiş.
O zirve, Brejnev'in o imzası, Sovyetler Birliği'nin dağılma, Demir Perde'nin çökme sürecini başlattı.
Süreci tetikleyen Berlin Duvarı'nın pop gruplarının konserleri eşliğinde yıkılması oldu. Kanla örülen duvar bir gecede şarkılarla yok oldu. O duvarın küçücük bir parçası da şimdi arşivimin ikinci en değerli hazinesi...
29 yıl önceye gitmemin bir nedeni var; ABD'nin yüzyıla damgasını vuracak "Büyük Ortadoğu Girişimi", meşruiyetini 1975 Helsinki Zirvesi kararlarına dayandırıyor. ABD planına geçmeden önce o zirvenin kararlarını da hatırlatalım.
Helsinki bildirgesi, iki blokun barış, güvenlik ve işbirliği ortamında yaşamaları için üç sepet öngördü. İlki güvenlik için siyasal ve askeri ilkeleri içeriyordu: Egemenlik haklarına saygı, güç kullanmaktan kaçınmak, sınırların ihlal edilmemesi, toprak bütünlüklerinin korunması, anlaşmazlıkların barışçı yollardan çözümü, içişlerine müdahaleden kaçınılması, insan hakları ve temel özgürlüklere saygı, eşit hakların yaratılması ve halkların kendi kaderlerini belirleme hakkının tanınması.
İkinci sepet ekonomi, bilim ve teknoloji alanlarında işbirliğini öngörüyordu, üçüncüsü ise "İnsancıl boyut" başlığı altında, insan hak ve özgürlüklerinin geliştirilmesi için işbirliği taahhütlerini içeriyordu.
İşte ABD şimdi o bildirgede öngörülen ilkeleri Büyük Ortadoğu'ya taşımayı amaçlıyor. AGİT'in yerini de G-8'ler ama ondan da önemlisi Helsinki konuklarını birkaç eksiğiyle şemsiyesi altında toplayan NATO alacak. NATO'nun bu projeyi tartışacağı büyük randevusu da 28-29 Haziran'da İstanbul'da. Yani tarih buralarda yazılacak.
Sıra geldi bazı çevrelerin "Anahtar teslimi demokrasi projesi" dedikleri "Büyük Ortadoğu Girişimi"ne.

Sepetteki yumurtalar
ABD sadece 15-20 yıllık bir zaman diliminde Doğu blokunun Batı ile bütünleşmesini sağlayan bu üç sepeti şimdi Büyük Ortadoğu'ya uzatıyor. Ve bakın içine ne yumurtalar koyuyor:
1- Demokrasi ve iyi yönetim için destek: Serbest ve özgür seçimler düzenlenmesi için teknik yardımda bulunmak, seçim gözlem komisyonları göndermek, seçmen listeleri hazırlanmasına katkıda bulunmak gibi. Ayrıca kadınları siyasete özendirecek önlemler de öngörülüyor. Aday olmak isteyen kadınlar için eğitim merkezleri kurmak gibi.
2- Bilgi toplumu inşa etmek: Okuma-yazma bilmeyenlerin oranını 2010'a kadar yarı yarıya azaltmak, 2008'e kadar 100 bin kadın öğretmen yetiştirmek öncelikli hedefleri oluşturuyor. Okullara kitap yardımından internete kadar uzun bir önlemler listesi hazırlandı.
3- Ekonomik kalkınma: Ekonomik gerilik en az eski komünist ülkeler için yapılana eş bir değişimi zorunlu kılıyor. Öncelik mikro finansman yöntemine verilecek. Ortalama 400 dolarlık bir mikro finansmanla, 5 yılda toplam 500 milyon dolar harcayarak, 750 bini kadın olmak üzere 1.2 milyon kişinin yoksulluktan kurtarılabileceği hesaplandı. Ayrıca bir Büyük Ortadoğu Kalkınma Bankası kurulması, ticaret bölgeleri oluşturulması, gibi daha büyük projeler de var.
Büyük Ortadoğu Girişimi özetle böyle. Bakalım sepetlerdeki yumurtalar kuluçkaya yatırılınca, ne çıkacak?

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Hüzünlü veda   / 12-03-2004
 Aş, iş ve oy   / 11-03-2004
 Zenginler ve yoksullar   / 10-03-2004
 Farklı bir yarış   / 09-03-2004
 Zengini buysa...   / 08-03-2004
 Büyük hesaplaşma   / 07-03-2004
 Dünden bugüne   / 06-03-2004
 Vah Adana vah   / 05-03-2004
 Güney'de seçim   / 04-03-2004
 Helsinki-İstanbul   / 03-03-2004
ERDAL ŞAFAK
Din adına dinden çıkanlar
Madrid'deki vahşetin sorumlusu...
MANSUR FORUTAN
Benim oyum bakkallara!
Yıllardır derin bir gündemin...
MEHMET BARLAS
"Yalaka Basın"dan daha tehlikelisi, "Yalaka...
ALİ KIRCA
Kara ölüm rüzgarları
Irak işgalinin eli...
SAVAŞ AY
İşte bir yudum umut!..
Nebil Özgentürk'le...
NEBİL ÖZGENTÜRK
Pornografik Susuz Yaz!
Ah benim yetimim "Susuz...
REFİK DURBAŞ
Başbakan ve 'sansür'...
Başbakan Recep Tayyip...
Bir adım daha 2-1
Bir adım daha 2-1
Geçen hafta Beşiktaş'ı farklı yenerek "Şampiyonlukta ben de varım"...
Büyükler sağolsun
Büyükler sağolsun
Yurt içinde ve dışında bulduğu ucuz yetenekleri, takımında yıldız...
'Baykal gibi mi yapayım?
'Baykal gibi mi yapayım?
Başbakan Erdoğan, ‘Benim maaşım bana yetiyor’ diyen Baykal’ı doğruyu...
Vatandaş zam istedi!
Vatandaş zam istedi!
Başbakan Erzurum'da kalabalığın 'Zam yap' diye bağırması üzerine...
Saldırılar Avrupa'ya kayacak
Saldırılar Avrupa'ya kayacak
Bilgi Üniversitesi Ögretim Görevlisi Deniz Ülke Arıboğan, Madrid'teki...
Mahkemeye küstüler
Mahkemeye küstüler
Savcının mütalaasında 1994'deki kararın aynen onaylanmasını istediği...
 
    Ana Sayfa | Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon
Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Günaydın | Bizimcity | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Cumartesi | Aktüel Pazar | Sinema | Çizerler | Teknoloji | On
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.