'Kuşlar' bu kez griple korkutuyor
Değerli okurlar, salgın bilimi dünyasını bu günlerde yeni bir korku sardı. Bilimadamları, Hitchcock'un 'Kuşlar' filminde herkese saldıran kuşların, bu sefer yaydıkları grip ile dünyayı tehdit etmesinden endişe ediyorlar. Korkunun sebebi, geçen ekim ayından beri Vietnam'da on dört kişide kuş gribinin tesbit edilmiş olması ve bunların on birinin ölmesi. Neden kuş gribi bu derece ağır seyrediyor, buna kısaca göz atmakta fayda var. Grip virüsünün yüzeyinde, mikrobun hem kimliğini belirleyen hem de bağışıklık sistemleri tarafından tanınmasını sağlayan H denilen bir molekül bulunur. Kuşlarda on beş değişik çeşit H molekülü var. İnsanlar ise sadece üç çeşidi ile karşılaşıp bağışıklık kazanmış durumda: H1, H2 ve H3. Geriye kalan on iki tip virüs insana bulaştığında, ölümlere sebep olabiliyor.
GRİP VİRÜSÜ KURNAZ
Grip virüsü kurnaz bir virüs. Zaman zaman, kendinde küçük değişiklikler yaparak insan bağışıklık sisteminden kaçmaya çalışıyor. Bu sene H3 Panama virüsünün küçük bir değişiklikle H3 Fuji virüsüne dönüşmesi gibi. Buna 'drift' deniliyor ki, çok da büyük salgınlara sebep olamıyor. Asıl büyük salgınlar, hayvanlardan insan virüsüne hiç bilinmeyen yeni bir H geni eklendiğinde oluyor, buna da 'shift' deniyor. 1918 yılında ortaya çıkan benzer bir shift, İspanyol gribi adı ile tüm dünyada 21 milyon insanın ölümüne sebep olmuş. Şu anda Asya kıtasında kuşlar arasında bir H5 virüsü salgın yapıyor. Aynı virüs, hatırlarsınız, 1997'de de Hong Kong'da salgın yapmaya çalışmış, ama yüz binlerce kümes hayvanı ve evcil kuşun itlaf edilmesi ile durdurulmuştu. Arada sırada, değişik yapıdaki grip virüsleri özellikle tavuklarla uğraşanlarda hastalığa sebep olabiliyor, ama bunlar insandan insana bulaşmadığı için kontrol altına alınabiliyor; geçen sene H9 ile Hollanda'da olduğu gibi.
HAYVANDAN BULAŞIYOR
Bu sene vahşi ördek veya kazlarla yayıldığı düşünülen H5 virüsü Güney Kore'den girip, Vietnam ve Japonya'dan çıkmış durumda. Diğer ülkeler resmen bildirmemiş olmakla beraber, Vietnam'da on bir ölüm söz konusu. Sevindirici olan; bu hastalığın hâlâ sadece bir kuş gribi olması. Dolayısı ile sadece direk hasta hayvanlarla temas edenlere bulaşıyor ve insandan insana bulaşacak yeteneği kazanamamış durumda. Kötü haber ise; kesin doğrulanmamış olmakla birlikte, domuzlarda da aynı virüsün hastalık yapmaya başlamış olması. Domuzlar insan virüsü de taşıyabildiklerinden, burada her ikisinin birleşip insandan insana bulaşabilen yeni bir virüs oluşturma riski, bu işle uğraşanları çok korkutuyor. Bu riskin kontrol altına alınamayıp gerçekleşmesi, mesafe tanımayan bir hızla tüm dünyayı saran salgınlara yol açabilir, hele günümüzün hızlı ulaşım imkânları göz önüne alınırsa. Salgın bilimi ile uğraşanlara kolay gelmesi dileği ile. Sağlıkla kalın.
|
