|
 |
|
Sigara tiryakisi ferman dinlemiyor
Kamusal alanlarda sigara kullanımına para cezası getiren yasa lafta kalınca caydırıcı olma hedefine ulaşamadı. 6 yılda sadece 125 kişiye 5 milyar lira ceza kesilmesi durumu özetliyor
Türkiye'de kamuya açık kapalı alanlarda sigara içme yasağına uymayanlara getirilen yüksek para cezası tiryakileri caydırmadı. Duman altı olmuş salonların duvarlarında bile "Sigara İçmek Yasaktır" tabelaları asılı dururken, yasaya aykırı davrananlara getirilen cezanın yeterince uygulanmadığı ortaya çıktı. Altı senedir yürürlükte olan yasağın faturasının, şimdiye kadar sadece 125 kişiye kesilmiş olması bunu gösteriyor. Yasanın uygulanmaya başladığı dönemden bu yana, verilen para cezası ise 5 milyar 426 milyon 468 bin lira.
Gelişmiş ülkeler sigaranın zararlarını en aza indirmek için sürekli önlemler alıyor. Türkiye'de ise aynı amaçla çıkarılan bir yasa beş yıldan beri yürürlükte olmasına rağmen, gerektiği kadar başarılı olamadı. Türkiye, hala dünyada en fazla sigara içilen ülkelerin başında yer alıyor.
UYGULAMA ZAYIF
Yasanın uygulanmaya başladığı dönemde sigara içenlere verilecek ceza 10 milyon lira olarak belirlenmişti. Daha sonra bu rakam enflasyona paralel olarak yükseltildi. Bugün 'Yasak" tabelasının asıldığı mekanlarda sigara içenlere 390 milyon lira para cezası verilmesi gerekiyor.
Ancak beş yıl içinde sigara içme yasağına uymayan 125 kişiye toplam 5 milyar 426 milyon 468 bin lira para cezası uygulandı. Ama para cezasının bu kadar yüksek olması bile, sigara içilmesi konusunda caydırıcı olmadı. Yasada sigara içilmesinin yasak olduğunun belirtildiği yerlerde insanlar "Sigara İçilmesi Yasaktır" levhalarının altında rahatlıkla sigara içmeye devam ediyor. Yasağın kimin tarafından uygulanacağı belli olmadığı gibi, sigara içildiğinin görülmesi durumunda da hiçbir ikaz yapılmıyor.
'FİİLEN ENGELLENMELİ'
Sigara yasağını gündeme getiren ve yasalaşmasını sağlayan eski Sağlık Bakanı Bülent Akarcalı, uygulanan para cezasının sigara kullanımını caydırıcı olmadığını belirtti. Kendi hazırladığı kanun teklifinde para cezası olmadığını söyleyen Akarcalı, şöyle konuştu
"Yasa hazırlandığı dönemde bürokrat kökenli bazı arkadaşlar, yasa teklifine para cezası koydu. Para cezası sigara kullanımı konusunda yeteri kadar caydırıcı olamaz, sigara kullanımının fiilen önlenmesi gerekli."
Akarcalı, uygulanan yasanın en büyük eksiğinin, para cezasını verip, tahsil edecek kişinin yasada kesin olarak belirtilmemesi olduğunu söyledi. Akarcalı, yasadaki boşluğun giderilmesini istedi "Para cezasının uygulanması için ciddi bir formalite var. Cezayı verip, tahsil edecek kişinin belli olmayışı uygulamada aksaklıklara yol açıyor. Bu düzenlemeleri yapacak olan Adalet Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı'dır."
BAŞARISIZ KALDI
Akarcalı, yasayı çıkardıkları dönemde sigara içilmesinin kesinlikle yasaklanması için üç önemli hedefi olduğunu kaydetti. Esas olarak hastane, okul ve kapalı spor tesislerinde yasağın kesinlikle uygulanmasını amaçladıklarını belirten Akarcalı, bu üç noktada belirlenen hedefe ulaşılamadığını söyledi.
Akarcalı, şöyle konuştu "Okullar sigaranın kesinlikle yasak olması gereken birincil mekanlar. Ancak bugün Türkiye'nin hangi üniversitesine girerseniz girin, içeride fosur fosur sigara içildiğini görürsünüz. Bürokratlara bilgi verecek, sokaktaki vatandaşı tenkit edecek konumda olan öğretim görevlileri bile yasaya uymuyor. Dershanelerde de durum aynı şekilde."
Hastane ve kapalı spor salonlarında da aynı durumun geçerli olduğunu belirten Akarcalı, "Türkiye'de halen hastanın yanında sigara içilmesine göz yuman başhekimler var" dedi. Akarcalı, yasağın en başarılı bir şekilde sadece Türk Silahlı Kuvvetleri'nde uygulandığını söyledi.
Yabancı tekeller veto ettirmişti
Akarcalı, sigara ile mücadelesine Sağlık Bakanlığı yaptığı dönemde, 1988 yılında başlamış. 1991 yılında ilk kanun taslağını hazırladığını belirten Akarcalı, bunun Amerikan sigara şirketleri ve Türk ortaklarının çabaları sonucu veto ettirildiğini iddia etti.
Sigarayla mücadele konusunda önüne hep engeller çıktığını kaydeden Akarcalı, "İlk sigara yasağı uçaklarda uygulanmaya başlandı. O dönemde büyük bir direnişle karşılaştık. Ancak dönemin Ulaştırma Bakanı Ekrem Pakdemirli bu konuda dirayetli davrandı ve yasak uygulamaya konuldu" dedi.
'ÇABUK UNUTULDU'
Türkiye'de sigara piyasasına önce Amerikalılar'ın sonra İngilizler'in, şimdi de Japon şirketlerinin girdiğini söyleyen Akarcalı, "Tekel'in Japon sigara şirketine verilmesi durumunda, piyasada daha önce benzeri görülmemiş bir tekel oluşacak. Vatandaşımız, sokaklarımızın Irak işgalinde olduğu gibi Amerikan sigara şirketlerinin 'kovboyu' tarafından işgal edildiği zamanları çabuk unuttu. Bu şirketlere Avrupa'da ölüm tacirleri diyorlar ancak, ekonomik kriz ortamında bunlara dikkat edilmiyor" diye konuştu.
'Yasak' ne diyor?
Kamuya açık kapalı alanlarda sigara içilmesi 4207 sayılı "Tütün Mamullerinin Zararının Önlenmesine Dair Kanun"la düzenlendi. Yasanın ilgili maddelerinde getirilen yasak şöyle tanımlanıyor
* Sağlık, eğitim-öğretim ve kültür hizmeti veren yerler ile kapalı spor salonlarında ve toplu taşımacılık yapılan her türlü nakil vasıtaları ve bunların bekleme salonlarında, kamu hizmeti yapan kurum ve kuruluşlardan beş veya beşten fazla kişinin görev yaptığı kapalı mekanlarda tütün ve tütün mamullerinin içilmesi yasaktır.
* Yasada, yasak olan yerlerde sigara içenlerin ilgili yerin yetkilisi veya amirlerince uyarılması, bu uyarıya uyulmaması halinde de yasaklara uymayanların genel zabıta marifetiyle o yerden uzaklaştırılması öngörülüyor.
Yasaya göre, bu kurallara uymayanlara uygulanacak para cezaları, o yerin en büyük mülki amiri tarafından veriliyor.
Özlem EROĞLU
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
