kapat
08.10.2001
Haber İndeksi
Yazarlar
Günün İçinden
Politika
Ekonomi

www.ekdilamerica.com
Dünyadan
Spor
banner
Magazin
Kampüs
Astroloji

Para Durumu
Hava Durumu

Bizim City
Sizinkiler

GREENCARD
Sarı Sayfalar
İstanbul

Cumartesi Eki
Pazar Eki

Künye
E-Posta
Reklam
Arşiv

A T V

Win-Türkçe
ASCII

 

Sevgisi gerçek ama kendisi makine


20'nci yüzyılın düşünürleri insanların robotlaşmasından korkarlardı. Spielberg'in Yapay Zeka adlı filmini seyredenler ise, "Robotların bizim gibi sevmesi, yani insanlaşması mümkün mü" diye soruyor!
Amerikalı psikolog Erich Fromm 1955'te şöyle yazmıştı: "Eskiden tehlike insanın köleleşmesiydi. Geleceğin tehlikesi ise insanın robotlaşmasıdır..."

O zamandan beri yarım yüzyıl geçti. Fromm'un söz ettiği 'gelecek' geldi. Ama bugün insanın robotlaşmasından çok, robotun insanlaşması konuşuluyor!

Taliban'dı, Ladin'di derken Steven Spielberg'in yönettiği ve gösterime girdiği ülkelerde tartışma yaratan 'Yapay Zeka' filmi güme gidecek gibi görünüyor. Halbuki film yapay zeka üzerine çalışan bilim adamlarının en büyük düşünü görüntüye aktarmış durumda: İnsan gibi davranıp, insan gibi hisseden robotlar!

TENEKE ADAM GİBİ ROBOTLAR
SABAH'ın sinema yazarı Atilla Dorsay, filme Cumartesi ilavemizde geniş yer ayırdı: Prof. Hobby'nin ürettiği, bir yapay zeka harikası olan çocuk-robot David... Onu evlat edinen bir aile... David'in 'annesine' bağlanması ve evin 'gerçek' oğluyla çatışması... Ailenin onu terketmesi... Ve David'in anne sevgisine ulaşmak için jigolo-robot Joe ile uzun bir arayışa çıkması...

David, robotlara ilişkin popüler kültür imgelerinin ilki değil elbette. Daha önce de birçok ünlü robotumuz oldu. Örneğin 'Yıldız Savaşları' filminin sevimli kahramanları R2D2 ile C3PO... Onlar biraz da masallardaki Teneke Adam'a andıran 'ilkel' örneklerdi.

Ancak Hollywood gelişen teknolojiye ayak uyduruyordu. Bunun sonucu olarak Arnold Schwarzenegger'in oynadığı 'Terminatör' ile tanıştık. "Aman Allah'ım" diye düşündü birçok kişi, "yoksa böyle kötü robotlar dünyayı ele mi geçirecek?" İşte bu dehşet duygusunu teskin edecek robotlar da çıktı: İnsanla robotun bir araya getirilmesinden oluşan RoboCop (polis-robot) iyilerin yanında, kötülerin karşısındaydı. Hem de ölümü göze alacak kadar.

CEM YILMAZ'IN ROBOCOP'U
Cüneyt Arkın'ın oynadığı 'Dünyayı Kurtaran Adam'daki 'komik-ötesi' mahlukatı saymazsak, geniş olanaklara sahip olmayan Yeşilçam, zihnimize kazınacak robot imgeleri üretemedi. Onun yerine Türkler 'ecnebi' robotlarla halvet oldular: Çocuklar 'ithal malı' robotlarla evcilik oynadı... Kariyeri start alırken Cem Yılmaz'ın en komik espirileri, Türkiye'de 'çevirme' yapan RoboCop'a ilişkindi... 'Bıçak Sırtı'nı seyretmeyen, Rutger Hauer'in canlandırdığı androide hayran kalmayan entelektüel sayılmadı... TÜBİTAK ise, 'Çocuk nasıl olur' sorusuna anne-robot ile baba-robotu çiftleştirerek cevap veriyordu çeviri kitapta...

Nasıl terör filmleri gerçek hayattaki teröre ilişkin ipuçlarına sahipse... Spielberg'in filmi de yapay zeka çalışmalarına ilişkin ipuçları veriyor. Fransız yazar Victor Hugo ne demişti: "Zeka eş, hayal gücü metres, hafıza ise uşaktır!"

NE ANLAMA GELİYORLAR?

Robot, Siborg, Android
ROBOT: Tümüyle mekaniktir. Önceden belirlenmiş komutlara göre çalışır. Çeşitli boy ve ebatta olabilir. İnsana da andırabilir, köpeğe ya da böceğe de...

SİBORG: 'Sibernetik' ve 'ORGanizma' kelimelerinden meydana gelir. İki biçimi vardır: 1. RoboCop filminde olduğu gibi insan ile makine, beyin ile bilgisayar bir araya getirilir. 2. İnsan beyninde varolan tüm veriler ve duygular bilgisayara aktarılır. İnsan böylece siber uzayda yaşamayı sürdürür.

ANDROİD: İnsana benzeyen, hatta ondan ayırt edilemeyen çok gelişmiş ve en önemlisi mekanik olmayan, organik robotlara bu ad verilir. Ünlü 'Bıçak Sırtı' filmindeki robotlar bir siborg değil android idiler, çünkü onlarda siborglardaki gibi mekanik bölümler yoktu.

HOCALAR NE DİYOR?

Yerimizi alabilirler!
'Duygu, zekadan daha karışık'

Şu sıralar gördüğünü tanımlayıp değerlendiren sistemler üzerinde çalışılıyor. Yakında bilgisayar sahibini tanıyacak, hatta sahibinin mimiklerine göre ruh halini tahmin edip, çeşitli esprilerle onu karşılayacak. Ancak duygusal anlamda robotlar insanların yerini alamaz. Çünkü duygu, zekadan daha karışık bir olgu. Prof. Muhittin Gökmen; İTÜ Elektrik-Elektronik Fakültesi

'Bizim zekamıza yaklaşacaklar!'
Uzun vadede, ekonomik koşullara da bağlı olarak, robotların insan yerini alabilir. İnsansı robotlar zaten yapıldı. 'Otonom' yani kendi kendine karar verebilen robotlar piyasaya çıktı bile. Bence robotların gelişiminde sınır yok. 2030 yılında insan beynine yakın bir zeka ile çalışan robotları etrafımızda görmeye başlayacağız. Doç. Levent Akın; Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği

'İnsan beynini çözersek, olabilir'
Kaslarımızı ya da örümceğin hareketlerini taklit eden robotları geliştiriliyor. Sese duyarlı robotlar gayet başarılı. Ancak insan beyni konusunda çok daha ayrıntılı çalışmalara ihtiyaç var. Bunları edinip robota aktarabilirsek robotlar insanların yerini alabilir. Yar. Doç. Borahan Tümer; Marmara Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği

KISA ROBOT TARİHİ

DAVID İLE JİGOLO JOE
İşte 'Yapay Zeka'nın iki önemli karakteri:

'Evlatlık' robot-çocuk David ile kadınları memnun etmeye programlanmış olan Joe.

SİGARA TÜTTÜREN ELECKTRO
Westinghouse firmasının 1950'lerde ürettiği 2 m. boyundaki Elecktro adlı robot; sigara içiyor, piyano çalıyordu.

SELAM HERO 1
1980'lerde üretilen kişisel robotlardan, ışık ve ses kullanan- başı 360 derece dönebilen Hero 1 adlı robot. Hero 1, Yıldız Savaşları'ndaki R2D2'ya benziyordu.

ÇELİKTEN KÖLELER
"Robot" kelimesini kullanan ilk kişi bir bilim adamı değil, Çek tiyatro yazarı Karel Capek idi. Robot lafını Çekçe'deki "zorunlu emek" kelimesinden üretmişti.

SEYİRCİ NE DİYOR?
'Robotun bir sırrı yok insan ise Gizem dolu'

'Ben inanmıyorum'
!Filme yönetmeni Spielberg yüzünden geldim. Yapay zeka olayını nasıl işlediğini merak ettim. Yapay zeka teknolojisinin bu düzeye çıkacağına inanmıyorum. Hayatımıza çok önemli katkıları olacağına inanıyorum ancak tamamen hayatımızı kontrol edeceğine inanmıyorum. Bence gelişmeler sınırlı düzeyde olacaktır. (Serra Akdoğan; Üniversite Öğrencisi)

'Bizim ruhumuz var'
ORTA zekalı bir ülkede, zeka ürünü ve yapay zekanın anlatıldığı filmi merak ettiğim için geldim. Film sayasinde suni miyiz, gerçek miyiz bunu anladım. Filmdeki gibi bir sonuç ortaya çıkmaz. Çünkü yapay zekalı robotların bütün sırları bilinecek. Öte yandan insanlığın sırrı hala çözülmedi ve kimin ürettiği de belli değil. İnsan hâlâ bilinmeyen bir soru işareti. Çünkü bizim ruhumuz var. (Füsun Akdoğan; Sigortacı)

'Ne verirsek onu alırız'
Yapay zekanın konusunu bir sinamacının gözünden öğrenmek için geldim. Yapay zeka insandan üstün olamaz. Çünkü bilgisayar, siz ne verirseniz onu kullanır. Yapay zekanın dünyayı yöneteceğine inanmıyorum. (Bora Kayarası; Üniversite Öğrencisi)

Emre AKÖZ - Öge DEMİRKAN

www.superbahis.com
www.sigortam.net

Copyright © 2001, MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. - Tüm hakları saklıdır