21 Mart'ta ihraç edilen 2001 krizin süper bonoları diye tanımlanan üç aylık bonoların vadesi gelecek hafta dolacak. Basit faizi yüzde 125, bileşik faizi yüzde 193.7 olan 98 günlük bonaların dönem kazancı yüzde 33.5. O da ihale faizinden alınabilirse. Bu kâğıdı çoğu tasarruf sahibinin bankalardan daha düşük faizle aldığını biliyoruz. İşte bu bonoların vadesi gelecek hafta dolacak. Tasarruf sahipleri bu süper bonolardan en çok yüzde 33.5'lik getiriye sahip olacaklar.
Ancak ellerine reel bir kazanç geçip geçmeyeceğini Haziran ayı enflasyonu ile o tarihe kadar dolar kurunun seyri belirleyecek. Hemen söyleyelim, dünkü kur üzerinden süper bonolardan alanların herhangi bir kazancı yok. Çünkü 21 Mart'ta doların kuru 970 bin 681 liradan dün 1 milyon 298 bin liraya yükseldi. Üç aylık artış yüzde 33.7. Yani süper bononun faizini de geride bırakmış durumda.
* Liraya kim, neden yatırsın?- Bu aynı zamanda bu dönemde tüm TL veya faizli yatırım araçlarının döviz cinsinden yatırım araçlarına karşı mağlup olduğunun kanıtı.
Şimdi gelinen aşamada süper bono da yok. Faizler bileşik yüzde 80'lere düştü.
Ancak dolar serbest dalgalanma içinde yükselmeye devam ediyor. Sonuçta haftaya 1 milyon 190 bin liradan başlayan dolar dün 1 milyon 300 bin lirayı gördü ve yüzde 9'luk devalüasyonla Arjantin'i geride bıraktık. Bu şartlarda kim neden TL'ye yatırım yapsın?
* Temmuz'da durulur mu?- Dolar bu hızlı yükseliş ile 1 milyon 300 bin lira ile kriz sonrası gördüğü en yüksek tepeye yeniden ulaştı. Bu psikolojik seviyenin geçilmesi hem piyasalarda hem de tasurruf sahiplerinde dövize yeni bir yönelmeyi başlatabilir.
Takas sonrası yıl ortası bilançolarının ayarlanması ve sendikasyonların etkisiyle dövizdeki bu eğilimin haziran sonunu kadar devam edebileceği kabul ediliyor. Gelecek hafta yine büyük itfa ile serbest kalacak paranın nereye gideceği önemli. Diyelim ki, haziran sonuna kadar, bir hafta kaldığından bu çıkışa tahammül ettik. Ya temmuzda ne olacak, dolar durulacak mı? Durulacaksa neden?
Bankaların temmuz ayında da dış borç ödemeleri var. Üstelik miktarı 1.3 milyar dolar ile daha fazla. Üstelik temmuz ayına nasıl bir psikolojiyle gireceğimiz önem kazanmaya başladı.
* Olumlu faktörler- Bu olumsuzluklara karşılık bilanço düzenleme etkisi ortadan kalkacak.
Cari işlemler dengesi döviz girişinin artmasıyla birlikte temmuz ve ağustosta piyasayı dolara boğacak şekilde fazla verecek.
Sendikasyonlar ağustosta hafifliyor.
Bütün bunlarla dövize talep hafiflerse ve kur istikrara kavuşursa ne iyi.
Ancak bir hafta da para piyasalarında yeterince uzun zamandır. Dövizin temmuza kadar istikrara kavuşması gereği ile karşı karşıya kalabiliriz.
Bunun için belki kısa vadeli faiz oranlarının artırılması gündeme getirilmeli. Çünkü sadece döviz satmak kuru istikrara kavuşturmaya yetmiyor.
Kur istikrara kavuşmayınca da hiç bir iş yapamıyoruz.
* Sonuç- "Zaman ondan yararlanabilecek kadar uzundur" Voltaire
* Kısa vadeli faizler düşük. Merkez Bankası parayı gecelik yüzde 63'ten alıyor ve fazla likiditeyi çekecek repo ihalelerini faiz yükselmesin diye açmıyor. Para, yüzde 63 faiz yerine dövize gitmeyi tercih ediyor.
* Bankaların bu dönemde yoğun sendikasyon geri ödemeleri bulunuyor. Haziranda 850 milyon doları, temmuzda 1.3 milyar dolar ödeme izleyecek. Miktar ağustosta 480 milyon dolara iniyor.
* Fazilet Partisi davası dövize ekstra bir talep yaratıyor. Bunun erken seçim ihtimalini ve koalisyonda yeni dengeleri gündeme getirmesinden çekiniliyor.
* Açık pozisyonlarını önemli ölçüde kapatan yerli bankalar döviz piyasasından market maker olarak çekildi. Satıcıların çekilmesi döviz piyasasını sığlaştırdı. Yabancı bankalar küçük işlemlerle kuru yukarı çekiyor.
* Merkez Bankası ihalelerle son üç günde 760 milyon dolarlık satış yaparak kura müdahale etti. Ancak ihale biter bitmez yabancı bankalar kotasyonlarını yukarı çekiyor. İhalede alıcı başka, gün boyu piyasada spekülasyon yapan başka oluyor.
* Takas sonrası bazı bankaların bilanço düzenleme ve döviz açıklarını kapatmak için dolar alması kuru yukarı itiyor.
* Hafta başında Kamu Bankaları Ortak Yönetim Kurulu Başkanı Vural Akışık'ın istifadan döndürülmesi, Arjantin'in kur rejiminde değişiklik yaparak ihracatçılar için yüzde 8'lik devalüasyon yapması gibi şansızlıklar da kurda tansiyonu yükselten etkenler arasında yerini aldı.
Magazin
