Win-Türkçe
ASCII

OKAY GÖNENSİN(ogonensin@sabah.com.tr )

Basına güven

Son yıllarda yapılan kamuoyu araştırmalarında "hangi kuruma güveniyorsunuz" sorusunun cevabında medya hep alt sıralarda yer alıyor; üst sıralarda Cumhurbaşkanı, Silahlı Kuvvetler yer alırken, ortanın altında "medya" ya da "basın" olarak kendimizi buluyoruz. Hemen altımızda ve en sonda yer alanlar da değişmiyor: Meclis, siyasi partiler, politikacılar.

Bu güvensizlik durumunun nedenleri konusunda özel bir araştırma bulunmuyor. Ancak Türk halkının önemli bir bölümünün, gazetelerin ve gazetecilerin görevlerini gerekli "tarafsızlık" içinde yerine getirmediğini düşündüğü bellidir. Bu yargının yerleşmesinde promosyon döneminin ve o günlerdeki "savaşlar"ın büyük etkisi olduğu da bellidir.

ABD'de basın onuncu
Fransa'da birkaç yıl önce yapılan bir araştırmada gazetelere güvenmeyenlerin oranı yüde 56 çıkmıştı. Güvensizliğin gerekçesi olarak üç olgu gösteriliyordu: Tarafsızlıklarını kaybetmişlerdir, temel sorunlara eğilmiyorlar, insanların özel yaşamlarına saygı göstermiyorlar.

Gallup'un Aralık 2000'de Amerika'da yaptığı "güven" araştırmasında da gazeteler yüzde 51,4'lük bir oranla 10'uncu sırada yer alıyor.

Birinci, yüzde 88,2 ile askerler; ikinci, yüzde 79 ile kilise, üçüncü, yüzde 78 ile hastaneler, dördüncü, yüzde 66,3'lük güven oranıyla Başkan. Listenin en altında ise yüzde 41,5 ile televizyonlar yer alıyor.

Ekim 2000'de Rey Morgan adlı kuruluş Avustralyalılar'a "hangi meslek sahiplerinin dürüstlüğüne ve meslek ahlakına güveniyorsunuz" diye soruyor. Listenin başında sağlıkla ilgili meslek grupları yer alıyor, sonra yargı, ardından iş dünyası geliyor. 26'ncı sırada gazeteciler yer alıyor, güvenenlerin oranı yüzde 7. Bir üstlerinde emlakçılar var, yüzde 10 güven oranıyla. Gazetecilerin bir altında ise otomobil satıcıları yer alıyor, güven oranı sadece yüzde 3.

Japonya basına güveniyor
Avustralya'da emlakçılarla oto satıcılarının arasına sıkışmış, en güvenilmez haldeki basın, Japonya'da en tepededir. 2000 yılının en son haftasında yapılan kamuoyu araştırmasında gazeteler yüzde 42,4'lük bir güven oranıyla en güvenilen kurum olarak çıkmıştır. Sonraki sıralama şöyle:

2. Mahkemeler 28,7; 3. Hastaneler 28, 4. Televizyon 23,5; 5. Askerler 22,4; 6. Kilise 20,2. Listenin sonunda ise 6,3'lük oranla Başbakan yer almıştır.

Türkiye'de, medyaya daha çok güvenilen bir ortamda, siyasete ve siyasetçilere de daha çok güvenilecektir.

Japonya'da gazete tirajları

Yomiuri Shimbun	14.500.000
Asahi Shimbun	12.500.000
Mainichi Shimbun	7.000.000
Chunichi Shimbun	5.000.000
Nikkei Shimbun	4.000.000
Sports Nippon (Spor)	1.000.000
Nihon Nogyo Shimbun (ekonomi)	600.000

Japonya'da toplam günlük gazete tirajı 72 milyondur, bin kişiye 514 gazete satılmaktadır, satışın yüzde 93'ü eve ulaştırılarak yapılmaktadır.