Önümüzde 10 günlük bir tatil var. 19 Şubat'tan itibaren yaşanan krizin yorgunluğunu çıkarmayı hayal ediyoruz. Tüm Türkiye'yi yoran ekonomik krizin yarattığı olumsuz havayı, -geçici de olsa- bayram tatilinde dağıtma fırsatı bulacağız. En azından döviz dalgalanmayacak, faiz oranları değişmeyecek.

Ama bayram sonrasında nasıl bir Türkiye ile yeniden hayata başlayacağımızı bilmiyoruz.

Kriz nedeniyle hesaplar kitaplar karışmış durumda. Zamlar kapıda, gelirimizin harcamalara yetip yetmeyeceği belli değil. Kendimiz bir yere gidemesek de, paramızın tatili nerede geçireceği önemli. Eskilerin deyimiyle üç kuruş da kazansak kârdır. Bu nedenle bayramda ne kadar para harcayacağımız değil, bu parayı nasıl harcayacağımız da önemli. İşte bayram için parayı kullanma rehberi...

1-Bayramda harcayacağım parayı şimdi dolara çevirsem, bayram süresince ihtiyacım oldukça bozdurup ödeme yapsam kârlı çıkar mıyım?

Hiç iyi bir fikir değil. Çünkü doların alım satımı arasında şu anda döviz büfelerinde yaklaşık 100 bin lira fark var. Bu fark piyasalar kapalı olduğu için bayram süresince daha da açılabilir. Dolayısıyla bugün 1 milyon liradan satın aldığınız doları bayramda daha düşük bir fiyattan satmak zorunda kalabilirsiniz. 100 bin lira daha düşük fiyattan satsanız, yüzde 10 zarar edersiniz ki, bu da hiç akıllıca değil. En iyisi bayramda ne kadar harcama yapacağınızı iyi hesaplayın. Bu kadar tutarı piyasalar tatile girmeden Türk Lirası'na çevirin. Paranızın döviz olarak kalmasını istiyorsanız, gerisini yine dolar veya mark olarak saklayın. Ama tatile, ihtiyaç duyduğunuz kadar Türk Lirası'nı yanınıza alıp girmekte fayda var.

2-Elimde 1 milyar lira var. Bayram süresince de ihtiyacım olmayacak. Ancak daha sonra ödemelerim var. Bu parayla dolar mı alsam, repo mu yapsam?

Şöyle bir bakalım... Bugün bayram sonuna kadar repo yaptığınızda yüzde 100'ün de üzerinde faiz bulabilirsiniz. Diyelim 1 milyar liranız var. Bayram sonuna kadar paranızı repoda değerlendirirseniz, yaklaşık 28 milyon lira kazanacaksınız. 10 günlük getiri yüzde 2.8 olacak. Doları ise 1 milyon liradan satın aldığınızı varsayalım. Doların repo faizi kadar getiri sağlayabilmesi için, fiyatın bayram dönüşünde 1 milyon 28 bin liraya kadar yükselmesi gerekiyor. Yani 1 milyondan aldığınız doları, 1 milyon 28 binden bozdurmanız gerekli. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, döviz büfelerinde alım ile satım arasındaki fark. Şu anda 100 bin liraya kadar çıkıyor. Yani doların bayram süresinde 28 bin lira değil, 128 bin lira artması gerekiyor ki, siz faiz getirisi kadar kazanç sağlayabilesiniz. Dolar fiyatının bayram sonrasında ne olacağını bilmek ise şu anda imkansız. Çünkü ekonomik programda yeni bir yol çiziliyor. Bu yolun sonu görünene kadar da fiyatlar dalgalanabilir. 'Riski sevmem' diyorsanız önerimiz, yarısı faize, yarısı da dövize...

3-Hesaplı bir tur ayarladım, güneye kaçıyorum. Tatil boyunca harcamamı kredi kartı ile yapıp, nakit paramı repoya yatırsam ne kadar kazanırım?

Bayram sonrasında kredi kartı harcamalarınızı taksitlendirmeyip tamamını ödeyecekseniz, iyi fikir. Paranıza yıllık bazda yüzde 100'ün üzerinde faiz alırsınız. Bu, aylık bazda yüzde 8, 10 günlükte yüzde 2.8 getiri eder. Ama geri döndüğünüzde kredi kartı borcunuzun tamamını ödeyemezseniz, kazandığınız faiz gelirinden daha fazlasını bankaya kredi kartı faiz borcu olarak vereceğinizi unutmayın. Çünkü şu anda taksitlendirilmiş kredi kartı borcunun faizi aylık yüzde 10'a kadar çıkıyor. Yani bayram sırasındaki repo getirisinden çok daha yüksek.

4-Şu ana kadarki tavsiyelerinizden anlaşılıyor ki, 9 günlük tatil boyunca akla en yakını repo gözüküyor. Peki, repodan başka alternatif yok mu?

Kötü sürprizi sever misiniz? Eğer bayram dönüşünde ödeme yapacaksanız, bir sürprizle karşılaşmamak için ne kadar kazanacağınızı bilmeniz gerekir. Yatırım fonu veya borsanın vade sonunda ne kadar para kazandıracağı belli değil. Yatırım fonları arasında repoya en yakını B tipi likit fonlar. Bu fonların porföyleri de büyük çoğunlukla repodan oluşuyor. Ancak diğerlerinin içinde Hazine bonosu, devlet tahvili veya hisse senetleri var. Bu tip yatırım araçları ise piyasalardaki dalgalanmaya çok daha hassas. Örneğin bayram sonrasında hisse senetlerinin fiyatlarının ne olacağı belli değil. Bayramdan sonra ödeme yapacağınız için en risksiz yatırım aracını seçmekte ve elinize ne kadar para geçeceğini bilmenizde fayda var.

5-Seyahat acentesinin azizliğine uğramazsam yurtdışına gideceğim. Şimdi paramı repoya yatırsam ve orada kredi kartı ile harcasam kârlı çıkar mıyım?

Aman haa... Yurtdışında yaptığınız döviz harcamaları, genellikle hesap ekstrenize TL olarak yansıyor. Bankalar da, harcama yaptığınız günkü kuru dikkate alıp, bunu TL olarak ekstrenize yansıtıyorlar. Ancak kredi kartları için özel bir kur uygulaması var. Bu kur gişe veya efektif kurlarından biraz daha yüksek oluyor. Bunun mantığı şu: Yurtdışındaki banka Türkiye'deki bankadan parayı hemen tahsil ediyor. Siz ise borcunuzu kredi kartı ekstresi geldiğinde ödüyorsunuz. Bu ödeme 1 ay sonrasına kadar sarkabiliyor. Dolayısıyla banka aradaki kur farkından kaybetmemek için kuru yüksek tutuyor.

Bu durumda bayram süresince "kriz fiyatları" geçerli olacağı için kurlar çok yüksek tutulabilir. Dövizi Türkiye'den satın alıp, yurtdışında nakit olarak harcamakta fayda var.

NADİN TAŞÇIOĞLU