kapat

19.02.2001
Anasayfa
Son Dakika
Haber Ýndeksi
Yazarlar
Günün Ýçinden
Politika
Ekonomi
Dünyadan
Spor
Superkupon
Magazin
Sabah Künye
Cumartesi Eki
Pazar Eki
Melodi
Bizim City
Sizinkiler
Para Durumu
Hava Durumu
Ýstanbul
Ýþte Ýnsan
Astroloji
Reklam
Sarý Sayfalar
Arþiv
E-Posta

1 N U M A R A
Sabah Kitap
Z D N e t  Türkiye
A T V
M i c r o s o f t
Win-Turkce US-Ascii
© Copyright 2001
MERKEZ GAZETE DERGÝ BASIM YAYINCILIK SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ.
banner
OKAY GÖNENSÝN(ogonensin@sabah.com.tr )


RTÜK ve sansür

Türkiye'de, hiçbir demokratik ülkede bulunmayan "ayýp" bir uygulama devam ediyor. Bu uygulama "ekran karartma"dýr. Radyo Televizyon Üst Kurulu, çeþitli "yayýn suçlarý" için televizyonlara "ekran karartma", radyolara "susturma" cezasý vermektedir.

Bu cezalandýrma anlayýþý, eskilerde kalmýþ ve son örneklerini 12 Eylül döneminde, askeri yönetim altýnda yaþadýðýmýz "sansürcü" anlayýþtýr.

Türk basýný, tek parti yönetiminde ve çok partili düzen sonrasýnda da, bütün sýkýyönetim ve askeri yönetim dönemlerinde hep "sansür" uygulamasý altýnda yaþamýþtýr.

1980'deki son askeri yönetim, dünyada eþi benzeri olmayan bir de basýn kanunu çýkartarak "disiplini saðlamýþtýr".

12 Eylül döneminde sýkýyönetim komutanlýklarýnýn yetkilileri, "sansür" uygulamasýný önce yazýyla yaparlardý. Daha sonra iþ öyle bir hale gelmiþtir ki, çok alt rütbelerden görevliler telefonla haber yasaðý koymaya baþlamýþlardýr.

Halka heyecan yasak!
Çok partili döneme geçiþten sonraki ilk sýkýyönetim kararý 1955 yýlýndaki 6 - 7 Eylül olaylarýnýn ardýndan alýnmýþtýr. O dönemdeki Ýstanbul Sýkýyönetim Komutaný'nýn koyduðu yasaklar dehþet vericidir:

* Halký heyecanlandýracak haberlerin yayýnlanmasý yasaktýr. Meclis'teki görüþmeler halký heyecanlandýrabilecekse, onlar da yazýlmayacaktýr.

* Hükümeti tenkit etmek yasaktýr.

* Hükümetin çalýþmalarýný etkileyecek biçimde yazýlar yasaktýr.

* Sýkýyönetim çalýþmalarýyla ilgili haberler yasaktýr.

* NATO devletleriyle ilgili haberler yasaktýr.

* Darlýk, kýtlýk haberleri yazýlmayacaktýr. Örneðin fýrýn önünde ekmek kuyruðu fotoðrafý koymak yasaktýr.

* 6-7 Eylül olaylarýný komünistlerden baþkalarýnýn yaptýðý yolunda yazý ve yorumlar yasaktýr.

* Çýplak kadýn resmi basmak yasaktýr.

* Ýkinci baský yapmak yasaktýr.

* Cinayet haberlerinin geniþ biçimde yazýlmasý yasaktýr.

Sonra bol bol gazete kapatýlmýþtýr.

27 Mayýs 1960 öncesinde öðrenci gösterilerinin büyümesi üzerine Ýstanbul'da yine sýkýyönetim ilan edilmiþ ve dönemin komutaný gazetelerin mizanpajýyla ilgili kararlar almýþtýr:

"Baþlýklarda 72 puntodan büyük hurufat kullanmak, sürmanþet baþlýk kullanmak, diþi kliþe, espaslý manþet ve dört sütundan büyük resim kullanmak yasaktýr."

Ýlkel denetime mahkžmuz
Bugün RTÜK tarafýndan yapýlan ekran karartma uygulamasý da ayný sansürcü mantýðýn devamýndan baþka bir þey deðildir. Bütün dünyada binlerce televizyon kanalý yayýn yapýyor, bütün geliþmiþ ülkelerde RTÜK benzeri kurullar kendi ülkelerindeki yayýn düzenini denetliyor. Ama bunlarýn hiçbirinde "ekran karartmak" gibi bir ceza sistemi uygulanmýyor.

Batý'da RTÜK benzeri kurumlar ayný þekilde bütün yayýnlarý izlemekte, "yasalarýn çiðnenmesi" durumunda uyarmakta; "suç" niteliði taþýyan yayýnlara, herkese olduðu gibi yasal kovuþturma yapýlmakta, yayýn düzenine iliþkin kurallarýn çiðnenmesi halinde para cezalarý uygulamaktadýr. Sürekli olarak "suç tekrarý" durumlarýnda uygulanan son ceza yayýn lisansýnýn iptalidir.

RTÜK kanununun mantýðýndaki "yasakçý" zihniyet, yazýlýþ biçimindeki belirsizlikler sonucu, ilkel bir denetim sistemine mahkžm durumdayýz.

25 yýl önceki gazete satýþlarý
(Nüfus 40 milyon, gazetelerin fiyatý 1.5 lira)
Cumhuriyet105.000
Dünya5.000
Ekonomi Politika10.000
Günaydýn375.000
Hergün12.000
Hürriyet485.000
Milli Gazete13.000
Milliyet255.000
Son Havadis11.000
Tercüman320.000
Vatan10.000
Yeni Asýr50.000
TOPLAM: 1 MÝLYON 650 BÝN

Yazarlar sayfasina geri gitmek icin tiklayiniz.

Copyright © 2001, MERKEZ GAZETE DERGÝ BASIM YAYINCILIK SANAYÝ VE TÝCARET A.Þ. - Tüm haklarý saklýdýr