A tipi yatırım fonları

Geçen hafta 2000 yılında B tipi fonların getirisine baktık. 1999'da ve 2000'in başlarında önerdiğimiz A tipi fonlar yüzünden çok eleştirildiğimizi, dolayısı ile ayrı bir yazıda ele alacağımızı söyledik.

Önce bazı önemli uyarılar yapalım. A tipi yatırım fonları dolaylı olarak borsaya para yatırmanın bir yoludur. Her fonun içinde en az yüzde 25 hisse senedi vardır. Ancak bu bir alt sınırdır. Hisse senetleri yüzde 100'e kadar çıkabilir.

Demek ki, her A tipi fon aynı ya da benzer değildir. Borsa riski birinden öbürüne çok değişecektir. Sadece hisse senedinden oluşanlar borsa ile beraber yükselir ve düşerler. Hisse senedi payı düşük olanlar borsa çıkarken daha az değer kazanır. Düşerken ise daha az değer kaybeder.

A tipi fonlar uzun dönemli yatırımcı için caziptir. Uzun dönem deyince ne anlıyoruz? En az dört beş yılı kasdediyoruz. Çünkü, bir yıl içinde yada birkaç yılda bunların getirileri çok oynaktır. Bir yıl içinde ciddi zararlar bile oluşabilir.

A tipi fon seçerken çok dikkatli olmak gerekir. Alınan fonun birkaç yıllık getirisi bakmak, diğer fonlarla karşılaştırmak çok yararlı olacaktır.

Uzun dönemde getiri
A tipi yatırım fonlarının Türkiye'deki tarihçesi çok geriye gitmiyor. Nisbeten yeni tasarruf araçları. 2000 sonu itibariyle 142 farklı fon varmış. Ama bunlardan sadece 43'ü dört yılı önce, 1 Ocak 1997'de mevcutmuş. Esas patlama son iki yılda olmuş. 1998'de fon sayısı 102 imiş.

Önce dört yıllık getiriye bakalım. Bu kez fon ismi vermeyeceğim. Reklam sınıfına girer. İsteyenler listeye kolayca ulaşabilirler.

Benim tasarruflarımı yatırdığım fon listede birinci durumda. 31 Aralık 1996'ta yatırılan 100 dolar 2000'in sonunda 396 dolara çıkmış. Dört yıllık ortalama dolar getirisi yüzde 41 ediyor.

Bir başkası, dört yılda tasarrufçunun 100 dolarını 377 dolara yükseltmiş. Onun da yıllık ortalaması yüzde 39.4'e geliyor. 43 fondan 26'sının dört yıllık ortalama dolar getirisi yüzde 10 ve daha yüksek.

Üç yıl için bakınca da durum az çok aynı. Benim kullandığım fona 31 Aralık 1997'de yatırılan 100 dolar 2000 sonunda 285 dolara çıkmış. Ortalama getiri gene yüzde 41 oluyor. Diğerlerinin de durumu çok farklı değil. 102 fondan 33'ünün yıllık ortalama getirisi yüzde 10 ve daha fazla.

İki yıla gelince biraz daha değişiyor. Çünkü karşılaştırmada kullanılan zaman süresi kısaldı. 1999'da borsanın gösterdiği olağanüstü performansın etkileri görülüyor.

Benim fona 31 Aralık 1998'de yatan 100 dolar 2000 sonunda 229 dolara tırmanmış. İki yılın ortalama getirisi yüzde 52'ye yaklaşıyor. Bu dönemde yüzde 30'un üstünde dolar getirisi sağlayan 25 fon mevcut. Toplam 104 fonun 70'i dolara yüzde 10 ve üstü vermiş.

Şimdi size soruyorum. Uzun dönemde A tipi yatırım fonları cazip değil mi? Dört yıl üst üste yüzde 41 dolar getirisini nerede bulabirsiniz?

2000'de durum
Dikkatiniz çekerim. Yukarıda verilen tüm sayılarda 2000 yılı dahil. Halbuki, 2000 borsa için çok kötü geçti. Borsada pozisyon alan herkes çok zarar etti. Dolayısı ile A tipi fonların da performansı kötü oldu. Geçen yıl mevcut 142 fondan sadece altı tanesi dolar bazında artı getiri sağlamış. Geri kalan 136'sının dolar değeri düşmüş. Örneğin benim fonumda değer kaybı yüzde 6 olmuş. Fonların yarısı yüzde 20-30 arasında zarar yazmışlar. Sonra ne oldu? Yılbaşından sonra borsa aniden toparlandı. O arada dolar da değer kaybetti. Fonların Ocak ayının ilk iki haftasında yüzde 10'dan fazla getirisi oldu. Geçen yıl kaybettiğimiz bu yıl geriye aldık.

Tekrar ediyorum. Amatörler için borsada oynamak tehlikelidir. Uzun vadeli yatırım olarak A tipi fonlar borsada yer almanın en sağlıklı yöntemlerinden biridir. Ben öyle yapıyorum. Halimden çok memnunum. Bilgilerinize sunarım.