Çarşamba gecesi:
Başkan Bill Clinton, Hastert'ı telefonla aradı. Amerika'nın Kuzey Irak, Ortadoğu ve Balkan'larda yıllardır harcadığı çabaları tümden yokedeceğini vurguladı.

Perşembe günü:
10.00: Temsilciler Meclisi gündemine sözde Ermeni soykırımı tasarısı alındı adı. Ancak daha önce dört tasarının oylamasına geçildi.

10.30: Başkan Clinton bizzat Kongre'ye gitti. Hastert ile görüştü. Ancak tasarı, Meclis gündeminden çıkartılmadı.

14.00: ABD Başkanı Bill Clinton, tasarının geri çekilmesi talebiyle Temsilciler Meclisi Başkanı Dennis Hastert'a hitaben yazdığı mektubunu imzaladı. Mektup, uyarıdan çok tehditkar bir dil içeriyor ve "Bu kritik dönemde, tasarıyı Meclis gündemine almamanız konusunda sizi şiddetle uyarıyorum" deniliyordu. Ayrıca mektupta, tasarının Ortadoğu ve Balkanlar'daki Amerikan vatandaşlarının hayatını da tehlikeye attığı belirtiliyordu.

CIA-Pentagon zirvesi
14.10: Clinton'ın Ulusal Güvenlik Konseyi Avrupa Direktörü Tony Blinken, mektubun imzalanmasından 10 dakika sonra, Türkiye'nin Washington Büyükelçiliği'ni 14.10'da arayarak, mektup hakkında bilgi verdi. Mektup, 14.15'de Büyükelçi İlkin'in elindeydi.

15.15: Clinton'ın mektubu, Temsilciler Meclisi Başkanı Dennis Hastert'ın eline geçti. Amerikan yönetiminin her kademede baskısından bunalan Hastert, zaten bir çıkış yolu arıyordu. Hastert, bir saat sonra, tasarıyı destekleyen Cumhuriyetçi ve Demokrat Parti milletvekilleriyle odasında bir toplantı düzenledi. Hastert'ın odasına gelen, aralarında Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA), Savunma Bakanlığı Pentagon ve Beyaz Saray gibi ABD yönetiminin çeşitli kademelerindeki üst düzey yetkililerinin bulunduğu grup, tasarının geçmesinin Türk-Amerikan ilişkilerine ve ABD'nin ulusal çıkarlarına vereceği zararı anlatarak, Hastert'ın mutlaka tasarıyı geri çekmesini istediler.

17.30: Bu sırada Hastert'ın ofisi hala, arayan basın mensuplarına saat 18.45'de tasarının yarım saat içinde oylanacağını söylüyordu.

19.15: Büyükelçi Baki İlkin'in deyimiyle "bu iş 19.15'te bitti." Hastert bir açıklama yaparak "Başkan Clinton'ın dün ve bugün bana bizzat yaptığı uyarılar ile Genelkurmay Başkanı, Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanları'nın ayrı ayrı uyarıları karşısında başka bir şansım kalmadı. Başkan bu tasarının gerek çıkarlarımız gerekse Amerikan vatandaşları için kötü sonuçlar doğuracağını düşünüyor. Bu basit bir ricadan öte bir şey. İyi bir yurttaş olarak Başkan'ın sözlerini dinleyeceğim. Kritik gün ve olayların benimsenmesi için çaba gösteren Kongremiz, atacağımız bu adımın da kötü sonuçlarını görmezlikten gelemez. Ulusal güvenlik çıkarlarımız için tasarıyı çekiyorum" dedi.

İşte olay mektup
Sizi şiddetle uyarıyorum Sayın Meclis Başkanı,

19.10.2000
Bu mektubu size Osmanlı İmparatorluğu'nun 1915-1923 yılları arasında Doğu Anadolu'daki egemenliği sırasında yaşanan trajik olayları içeren H.Res 596 hakkındaki derin kaygılarmı iletmek için yazıyorum. Her yıl 24 Nisan günü bu dönemde katledilmiş Ermeniler'i anmak için düzenlenen 'Anma Günü'ne katılmanın yanısıra tüm Amerikan vatandaşlarını bir daha asla bu tip katliamların yaşanmaması için çaba sarfetmeye çağırıyorum. Fakat H.Res 596'nın kabul edilmesinin Amerika Birleşik Devletleri açısından uzun vadeli negatif sonuçlar doğuracağı konusunda yoğun endişelerim bulunmaktadır. Dünyanın bu bunalımlı bölgesinde çok önemli çıkarlarımız vardır. Devam eden Saddam Hüseyin tehditi, Orta Asya ve Ortadoğu'daki barış ve istikrarı sağlama çabaları, Balkanlar'daki kalıcılığı gerçekleştirme gayreti ve yeni enerji kaynakları geliştirme çalışmaları. Böylesi kritik bir dönemde tasarının kabul edilmesi, bu bölgelerdeki çıkarlarımızı olumsuz anlamda etkileyecektir. Ayrıca gelişme çabası içindeki Türk-Ermeni ilişkilerini de kökünden sarsacaktır. Bu tasarıyı hazırlayanlar iki ülke arasında iyi ilişkiler amaçladıklarını belirtmektedirler. Bu konu hakkında hem Türkiye hem de Ermenistan'ının ne kadar güçlü duygular taşıdığının bilincindeyim. Bu acı veren olay sadece iki tarafın birlikte geçmişi incelemesiyle çözülebilir. Bu tasarıyı bu kritik zamanda Temsilciler Meclisi'nin gündemine almamanız konusunda sizi şiddetle uyarıyorum.

Saygılarımla Bill Clinton

Savaş SÜZAL